W dobie dzisiejszych nacjonalizmów, trwa walka o bohaterów narodowych. Polacy, Białorusini, Litwini i Ukraińcy rozszarpują tych biedaków na strzępy, a gdy każdy już sobie wyrwie kawałek, krzyczą: nasz on jest, nasz! Zdaje się, że dzisiejsza mentalność nie potrafi pojąć, że istniał kiedyś taki gatunek człowieka, jak homo cresovius. Gatunek występujący tylko na Kresach Rzeczypospolitej.
Jednym z ostatnich przedstawicieli tego gatunku, był Józef Piłsudski, który choć Polak, to sam o sobie mówił, że jest Litwinem. Zaś w 1919 roku podczas wizyty w Mińsku przemawiał po białorusku, mówiąc „jestem synem tej samej ziemi co wy”. Jego rówieśnik, Stanisław Bułak-Bałachowicz, oprócz bycia polskim generałem, jest również białoruskim bohaterem narodowym, walczącym o wolną Białoruś, po wojnie polsko-bolszewickiej. Piłsudski mówił o nim: „Wczoraj on był Litwin, dzisiaj Polak, jutro Białorusin, a pojutrze... Murzyn”.
O Tadeuszu Kościuszce, powstańcu walczącym o Rzeczpospolitą Obojga Narodów, uczyło się w szkole każde polskie dziecko. A potem temu dziecku ciężko pojąć czemu taki wielki, polski patriota pisał do matki listy po białorusku, a jego ojciec miał nazwisko Kostiuszko. Wtedy dziecko zadaje sobie pytanie... To on był Polak, czy Białorusin? A ja mówię, że homo cresovius.
Podobnym przykładem jest Konstanty Kalinowski. Szlachcic, jeden z dowódców powstania styczniowego, który zaczął wydawać pierwszą gazetę w języku białoruskim. Wzywał Białorusinów do walki z Moskalem i pragnął autonomii dla Białorusi w odrodzonej Rzeczpospolitej. Dla Polaków bohater, dla Białorusinów bohater. I czyj on jest?
Dzisiaj, kiedy jest jasno określone kto jest kto, ciężko zrozumieć takie zjawisko. Ja jednak wolę być ponad takimi podziałami. Moja polskość nie kłóci się z białoruskością. Mogę patrzeć z dumą na biało-czerwoną flagę, kiedy w domu wisi biało-czerwono-biała. Język mi się nie plącze i nie zawiązuje na supeł, kiedy raz mówię po polsku, a raz po białorusku. Bo gdy jest tyle wspólnego, lepiej jest łączyć niż dzielić.

Tyle błędów merytorycznych w jednym miejscu!!

Pierwsze i po wsze czasy sobie zapamiętaj. Litwa traktuje nas jak zaborców, a pisarzy, których wydała, a tworzyli w naszym języku – jak zdrajców. Podobny problem jest z Korzeniowski, ten co prawda nie zdradził ojczyzny, ale mimo bycia Polakiem, uznajemy go za angielskiego pisarza – cóż, gdyby pisał po polsku, nikt by nie znał „Jądra ciemności”.

Dawniej Litwa i Ukraina była traktowana jako integralna część Polski, nasza kultura dominowała na tych ziemiach, więc nie widzę sensu, żeby ktokolwiek tworzył tak sztuczne podziały – one wynikają z niewiedzy historycznej. To trochę jak z żydami na terenach Rzeczpospolitej – proponuje postać Jankiela na ten przykład, jako swoistej integracji tego narodu w nasz i wytworzenie podwójnego obywatelstwa mentalnego.

Ostro - sam popełniłeś gafę, dziś angielski to Lingua franca. Tylko ostatnie dinozaury uważają Conrada za zdrajcę (pisarza niepolskiego), bo równie dobrze można się przyczepić np. do Macieja Kazimierza Sarbiewskiego.

Napisałem, że "ten co prawda nie zdradził ojczyzny" - albo po prostu nie rozumiem twojego komentarza. Tak czy siak, Conradna nikt nie traktuje jak polskiego pisarza, tak jak Sarbiewskiego. Literaturoznawcy zawsze wyróżniali podział na poezję polską i łacińską (bo język dzieła jest wyznacznikiem do kogo - że się kolokwialnie wyrażę - należy; inaczej nawet Miłosz nie byłby polskim pisarzem [nota bene urodziny chyba na Litwie, ale nie jestem pewny]).

nasza kultura dominowała na tych ziemiach, więc nie widzę sensu, żeby ktokolwiek tworzył tak sztuczne podziały – one wynikają z niewiedzy historycznej. To trochę jak z żydami na terenach Rzeczpospolitej – proponuje postać Jankiela na ten przykład, jako swoistej integracji tego narodu w nasz i wytworzenie podwójnego obywatelstwa mentalnego.

Ostrowski, zwykle zgadzam się z Twoimi komentarzami, ale tutaj zupełnie inaczej odebrałam wydźwięk tekstu. Jest różnica pomiędzy tym, jak teraz przedstawia się pewne postaci historyczne w różnych krajach (i niewątpliwie próbuje się je szufladkować narodowo, bawiąc się w przeciąganie sznura, przykładem spór o Kopernika), a tym, jak postrzegano siebie (i „polskość”, „naród”, „ojczyznę”), w czasach, w jakich te osoby żyły. Dlaczego więc widzisz błędy merytoryczne?

I nawet trochę, podskórnie rozumiem o co chodzi z tym „homo cresovius”, a w moim przypadku: czym była Małopolska w przedwojennym wydaniu. Lwów, Kraków, a nawet Spisz stoją w jednej linii, podczas gdy Poznań czy Warszawa były dla mnie przez lata niemal zagranicą.

Ale zastanawiam się, czy nie idealizujemy tego braku podziałów? Z opowieści prababci pamiętam: w okolicach Lwowa Polka miała dwoje wnucząt, bliźnięta. Córka związała się z Ukraińcem, i „podzielili” się dziećmi. Babka siedziała nad kołyską i do „polskiego” śpiewała „mój ty aniołeczku”, a do drugiego „a cicho ty bądź, Ukraińcu wstrętny”!

Polka spod Stanisławowa pojechała za mężem w region dzisiejszych Bieszczadów, gdzie kobiety przechodziły na drugą stronę drogi by się z nią nie spotkać i nazywały „Ukrainką”, bo mówiła ze wschodnim zaśpiewem.

Żyd, który w pierwszych dniach wojny mówił „no i co panienko, i więcej waszej Polski już nie będzie”.

Można podać oczywiście dziesiątki przykładów artystów, pisarzy, zwykłych ludzi, którzy czuli się Polakami, albo: przyjęli Polskę za ojczyznę. Były podziały, ale i rolę państwa postrzegano inaczej. W wyższych sferach taki wybór narodowości bywał dobrowolny – chociażby rodzina Czapskich nauczyła się polskości nie od ojca, lecz od matki, Józefy z domu Thun, Austriaczki.

I oczywiście masz rację w tym, że polska kultura dominowała wszystkich ziemiach Rzeczypospolitej.

Dawniej Litwa i Ukraina była traktowana jako integralna część Polski

Tu bym też polemizowała. Sama nazwa Rzeczpospolita Obojga Narodów o czymś świadczy.

Może niedokładnie pamiętam z historii, ale Ukrainę (dawną Ruś) dostaliśmy na drodze podbojów, podobnie tereny Białorusi. Litwę zaś dostaliśmy w prezencie ślubnym od Władysława Jagiełły jak się hajtnął z królową Jadwigą.

Litwini nazywają nas zaborcami? Wobec powyższego pytam - z jakiej racji? I czemu nie mają o to pretensji do Rosjan za pobyt w ZSRR? To od nich musieli uzyskać niepodległość, nie od nas.

Sam Jagiełło zaś ponoć niespecjalnie władał polskim, a polskim królem był i dzisiaj drukują go na setkach.

Cóż, jest to ściśle związane z pierwszą częścią mojej wypowiedzi – autor twierdzi, jakoby dzisiaj ludzie walczyli o „bohaterów narodowych” – ja starałem się wyjaśnić, dlaczego opisane przez niego zjawisko jest dla mnie nie do przyjęcia, tym bardziej, że z jego tekstu wynika, że Litwini walczą o Mickiewicza, a Białorusini o Piłsudskiego. Druga część to ustosunkowanie się to tworzenia podziałów (i wymyślania pojęcia nowego człowieka).

Trzeba też zaznaczyć o jakich czasach mówimy – jest różnica, między rozmyciem kulturowym w XVIII wieku, a silnymi ruchami nacjonalistycznymi XX wieku. No i... myślę, że przykłady prostych ludzi nijak się tu mają do osobistości sławy światowej, czy choćby ogólnopolskiej.

Problem żydów na ziemiach polskich jest trudny i drażliwy, dlatego powołałem się specjalnie na samego Jankiela.

Nazwa „Obojga Narodów” jak wiemy z historii, jest sztuczna; tak jak republiki radzieckie.

A dlaczego Litwini nazywają nas zaborcami? Patrz podboje Piłsudskiego.

Bartosh16 pisze:Może niedokładnie pamiętam z historii, ale Ukrainę (dawną Ruś) dostaliśmy na drodze podbojów, podobnie tereny Białorusi.

Ukrainę. Białoruś była raczej w WKL. I Ruś była uważana za integralną część Korony.

Bartosh16 pisze:Litwini nazywają nas zaborcami? Wobec powyższego pytam - z jakiej racji? I czemu nie mają o to pretensji do Rosjan za pobyt w ZSRR? To od nich musieli uzyskać niepodległość, nie od nas.

Z żadnej racji. Ale prowadzą z polskimi naukowcami bardzo ciekawy dyskurs o postkolonializmie.

Ostrowski pisze:Cóż, jest to ściśle związane z pierwszą częścią mojej wypowiedzi – autor twierdzi, jakoby dzisiaj ludzie walczyli o „bohaterów narodowych” – ja starałem się wyjaśnić, dlaczego opisane przez niego zjawisko jest dla mnie nie do przyjęcia, tym bardziej, że z jego tekstu wynika, że Litwini walczą o Mickiewicza, a Białorusini o Piłsudskiego.

Ale na wstępie wytknąłeś, z wieloma wykrzyknikami, błędy merytoryczne. A ich akurat nie widzę, zaś opisane zjawisko rzeczywiście istnieje - czego dowodem są chociażby niezliczone dyskusje w necie (i na poważniejszych szczeblach naukowych).

Nadal się nie rozumiem, więc podam przykład. Kto walczy np.: o to, żeby uznawać Mickiewicza za pisarza litewskiego?

Ukrainę. Białoruś była raczej w WKL. I Ruś była uważana za integralną część Korony.

Ba! Białoruś to właśnie jest Wialikie Kniaźtwo Litouskie . Językiem urzędowym był starobiałoruski, a Litwini stanowili w nim bardzo nieliczną mniejszość .
A Ukraina (księstwa ruskie) również zostały podbite prze WKL. Dopiero potem przyłączono Ruś do Korony.

Nazwa „Obojga Narodów” jak wiemy z historii, jest sztuczna; tak jak republiki radzieckie.

Porównanie kompletnie z du*y. Jak wiemy z historii... No właśnie nie wiemy. Bo... nie jest sztuczna?

A dlaczego Litwini nazywają nas zaborcami? Patrz podboje Piłsudskiego.

A jakież to podboje Jóźwy masz na mysli?

Tyle błędów merytorycznych w jednym miejscu!!

Ja protestuję :cool:

E.Horsztyński pisze:A Ukraina (księstwa ruskie) również zostały podbite prze WKL. Dopiero potem przyłączono Ruś do Korony.

Wait.
Wut.
Co.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Wojna_o_K ... _1340-1392

A jak Chrobry wklepał Rusinom? To też się nie liczy?

Bartosh16 , nie. Bo być może Polanie to plemię wywodzące się z Ukrainy (nie do końca zbadana hipoteza, ale nie niewiarygodna).

Galla pisze:Były podziały, ale i rolę państwa postrzegano inaczej.

I tu jest sedno sprawy, nie miejsce gdzie sie wielcy rodzili świadczy o ich narodowości, ale to kim oni sami sie czuli.
Jankiel - to zły przykład - to fikcja literacka. Ale patrzenie na tych ludzi ( urodzonych do połowy XX wieku) przez pryzmat współczesnego poglądu na narodowośc jest głębokim nieporozumieniem.

Jeśli nawet wywodzili się z Ukrainy, to początki polskiej państwowości mieszczą się w granicach po II wojnie światowej. Mniej więcej.