Oto kwintesencja książki "Warsztat pisarza. Jak pisać, żeby publikować" Dwight'a V. Swain'a w pigułce.
***
WARSZTAT PISARZA (dopisek Preissenberga)
Planowanie:
a) Konspekt opowieści
b) Szkic opowieści
c) Streszczenie opowieści
Materiał tematyczny:
a) Informacje naukowe
b) Pomysły i przemyślenia
*
Opowieść:
a) Fabuła
b) Postacie
c) Świat przedstawiony
Budowa opowieści:
a) Początek
b) Rozwinięcie
c) Zakończenie
Struktura opowieści:
a) Opis
b) Akcja
c) Dialog
WARSZTAT PISARZA
Pułapki uczących się pisania:
1. Zła ocena rzeczywistości.
2. Szukanie cudownej recepty.
3. Uczenie się na własnych błędach.
4. Obawa przed własnymi uczuciami.
5. Pisanie zgodnie z zasadami.
6. Lęk przed popełnieniem błędów.
7. Przymus bycia obiektywnym.
8. Trudności z opanowaniem warsztatu.
Obiektywista:
a. Polega na faktach.
b. Nie wierzy uczuciom.
c. Próbuje pisać mechanicznie.
Funkcja słów:
1. Jak wybierać właściwe słowa.
2. Jak ożywić opowieść.
3. Jak jasno wyrażać myśli.
Proces pisania to:
a) wybór,
b) uporządkowanie,
c) opis.
Najczęstsze niezręczności językowe:
1. Struktura zdań jest monotonna.
2. Podmiot i orzeczenie są od siebie zbyt oddalone.
3. Słowa i zwroty się powtarzają.
4. Autor obsesyjnie dąży do poprawności gramatycznej.
5. Tekst jest niezrozumiały.
Ty jako autor musisz:
1. Podejmować decyzje, co jest dobre, a co złe.
2. Stworzyć bohatera, który poprowadzi czytelnika.
3. Zbudować świat opowieści.
4. Wprowadzić elementy zmiany.
5. Tak opisać przyczyny i skutki, aby były siłą motywacyjną do działania.
6. Opisać rozwój wydarzeń , wykorzystując motywacje i reakcje.
7. Używać modułów motywacja — reakcja do budzenia emocji.
8. Dostosowywać długość tekstu do stopnia napięcia.
9. Nauczyć się pisać, wykorzystując moduły motywacja — reakcja.
Podstawowe fukncje głównego bohatera:
1. Zapewnienie ciągłości akcji.
2. Nadanie znaczenia wydarzeniom.
3. Wzbudzanie emocji.
Świat opowieści:
1. Czytelnik nigdy tam nie był.
2. Jest to świat oparty na emocjach.
3. Jest bardzo subiektywny.
Moduł motywacja — reakcja:
1. Bodziec.
2. Reakcja postaci:
a) emocje,
b) działanie,
c) reakcja werbalna.
Aby bodziec mógł wywołać właściwy efekt, musi:
a) mieć istotne znaczenie dla bohatera;
b) być adekwatny do oczekiwanego efektu;
c) stanowić siłę napędową, motywującą bohatera do dalszego działania.
Kontrola koncentracji uwagi czytelnika:
1. Zdecyduj, jaki efekt ma wywołać określony bodziec, jaką reakcję bohatera ma sprowokować, budząc jednocześnie podobne uczucie w czytelniku.
2. Wybierz czynnik zewnętrzny — rzecz, osobę, zjawisko — który według ciebie powinien wywołać dany efekt.
3. Ukształtuj bodziec w taki sposób, aby jak najlepiej wykonał swoje zadanie.
4. Usuń wszystkie nieistotne lub wprowadzające w błąd elementy.
5. Pokaż bodziec tak, żeby łączył się z charakterem bohatera.
Bodziec motywujący:
1. Adekwatny bodziec powoduje zmiany w świecie zewnętrznym bohatera.
2. Zaistniała zmiana zewnętrzna musi w logiczny sposób prowadzić do zmiany świata wewnętrznego, zmiany stanu uczuć bohatera.
3. Ta zmiana wewnętrzna musi spowodować określone, pożądane przez ciebie zachowanie bohatera, które wpłynie na rozwój akcji.
1) bodziec mający siłę napędową to bodziec wymagający reakcji,
2) reakcja musi utrzymywać bohatera w stanie aktywności.
Reakcja powinna być:
1. Istotna.
2. Adekwatna.
3. Motywująca do działania.
4. Charakterystyczna.
5. Sensowna.
Czynniki zewnętrzne, które wpływają na stopień napięcia:
1. Konieczność ponownego dostosowania się bohatera do zmieniających się okoliczności.
2. Stopień zmiany.
3. Szybkość zmiany.
4. Trudność w podjęciu decyzji.
5. Trudność w podjęciu działania.
Podsumuwując:
1. Streszczaj fakty i mechanizm ich powstawania.
2. Opisuj szczegółowo te z nich, które są na tyle istotne emocjonalnie, że mają potencjał stworzenia napięcia lub w inny sposób wpływają na stan emocjonalny bohatera.
Jak stworzyć moduł motywaja — reakcja?
A. Napisz zdanie niezawierające żadnej wzmianki na temat bohatera.
B. Napisz kolejne, w którym uwzględniasz jego postać.
Budowanie konfliktu.
Musisz nauczyć się:
1. Jak zaplanować scenę.
2. Jak zaplanować sequel.
3. Jak napisać scenę.
4. Jak napisać sequel.
5. Jak je ze sobą połączyć.
Struktura sceny:
a) cel,
b) konflikt,
c) katastrofa.
Cel:
1. Pożądanie czegoś — dziewczyny, pracy, bogactwa itd.
2. Ucieczki od czegoś — szantażu, dominacji, lęku.
3. Rewanżu za coś — zniewagę, stratę, zdradę.
Największe błędy w planowaniu sceny:
1. Powstało zamieszanie, czytenlik jest zdezorientowany.
2. Cel bohatera utworu jest niejasny i (lub) rozproszony.
— Cel powinien być bliski
— Ogranicz cel do pojedynczego, dającego się sfotografować aktu.
3. Bohater jest słaby.
4. Scenie brakuje presji czasu.
5. Przeciwnik jest rozproszony.
6. Przeciwnik jest słaby.
7. Scena jest fragmentaryczna lub zbyt trywialna.
8. Scena jest monotonna
— Zdecydowanie zmienić sytuację zewnętrzną
— Nadać trochę kolorytu bohaterom.
9. Katastrofa nie jest wystarczająco straszna.
10. Katastrofa nie jest odpowiednia dla danej sceny.
Jakie są funkcje sequela?
1. Zamiana katastrofy na cel.
2. Zawężenie rzeczywistości.
3. Kontrolowanie tempa.
Struktura sequela:
1) reakcja,
2) dylemat,
3) decyzja.
Podstawowe chwyty techniczne potrzebne do napisania sceny:
1. Przedstawienie sytuacji.
2. Bodziec.
3. Reakcja postaci.
4. Schemat emocjonalny.
5. Wszelkie inne sugestie i problemy (…)
— Na początku każdej sceny należy ustalić czas, miejsce, okoliczności i punkt widzenia
— Należy szybko pokazać cel, który chce osiągnąć bohater sceny
a. Cel wzbudza zainteresowanie, wzmaga napięcie
b. Czasai cel jest tylko punktem wyjścia danej sceny
— Buduj scenę z pazurem
Czego nie należy robić:
1. Nie należy pisać zbyt krótko
2. Nie należy uciekać się do retrospekcji
a. Ponieważ to mało realistyczne
b. Ponieważ retrospekcja mocno nadwyręża cierpliwość czytelnika
3. Nie należy robić przypadkowych skrótów
a. „Powiedział jej, że…”
b. „Bez powodzenia szukał windy”
c. „Minął czas”
d. „Wypił kilka drinków”
Zabierajc się do pisania sequela, napotykamy trzy problemy:
1. Kompresja.
2. Przejście.
3. Wiarygodność.
Wiarygodność:
1. Umieść bohatera w kontekście realistycznym
2. Pchnij bohatera we właściwym kierunku
3. Pozwól czytelnikowi zrozumieć sposób myślenia bohatera
Integrowanie sceny i sequela:
1. Tempo opowieści kontrolujemy poprzez zachowywanie proporcji pomiędzy sceną i sequelami
2. Dzięki scenom opowieść się rozwija
3. Liczy się elastyczność
Związek przyczynowo-skutkowy można stworzyć:
1. Konfrontując głównego bohatera z niebezpieczeństwem.
2. Dając mu szansę na udowodnienie, że zasługuje na wygraną.
3. Dostosowując zakończenie opowieści do zachowania bohatera zgodnie z poczuciem sprawiedliwości.
Tak więc początek opowieści zakłada:
a) obecny lub przewidywany san rzeczy, który dla bohatera oznacza szczeście;
b) niebezpieczeństwo zagrażające utrzymaniu lub osiągnięciu tego stanu rzeczy.
Elementy fabuły:
a. Bohater
b. Sytuacja
c. Cel
d. Przeciwnik
e. Katastrofa
Problemy związane z początkiem opowieści można ująć w sześć kategorii:
1. Od czego zacząć?
2. Jak zacząć?
3. Co uwzględnić?
4. Co pominąć?
5. Jak wprowadzić potrzebne informacje?
6. Kiedy zakończyć?
Jak zbudować początek opowieści dookoła zmiany?
Potrzebujemy czterech elementów:
1) istniejącej sytuacji,
2) zmiany tej sytuacji,
3) bohatera, kórego ta zmiana dotknęła,
4) konsekwencji zmiany.
— Jeśli początek zbytnio wyprzedza zmianę, czytelnik może się znudzić
— Jeśli opowieść rozpoczyna się zmianą, czytelnik może poczuć się zawieszony w próżni
— Jeśli początek jest już po zmianie, czeka nas wiele wyjaśniania
Trzeba przedstawić naszą fabułę w sposób sugerujący, że prowadzi ona do czegoś ciekawego.
Należy więc zasugerować:
a) wyjątkowość,
b) coś niespodziewanego,
c) odstępstwo od rutyny,
d) zbliżającą się zmianę,
e) nadanie wagi zwyczajnym rzeczom.
Podróżujac przez świat opowieści, czytelnik zadaje trzy pytania:
a. Gdzie jestem?
b. Co się dzieje?
— Co się dzieje?
— Kto jest zaangażowany?
a) Bohater musi mieć charakter
b) Kiedy bohater pojawia się po rz pierwszy, musi zachowywać się w charakterystyczny dl siebie sposób
c) Przedstawienie chrakteru bohatera musi odpowiadać jego zachowaniom
— Pokaż bohaterów w sposób realistyczny
— Ożyw bohatera
— Nie wprowdzaj zbyt wielu postaci jednocześnie
c. Kim jestem?
Wskazówki:
— Przygotuj czytelnika na to, co go czeka
— Nie wpuszczaj czytelnika w maliny
— Pokazuj poprzez akcję
— Nie przesadzaj
Jak wprowadzić tło konfliktu?
a. Retrospekcja
b. Rozmowa na temat minionych zdarzeń
— Znajdź sposób na pokazanie wydarzenia, zamiast pisać dialog na jego temat.
— Ogranicz komentarze, łącząc dwa lub trzy wydarzenia w jedno i zmniejszając liczbę problemów.
— Skróć komentarze i pozwól bohaterom mówić normalnie zamiast w sposób sztuczny i fałszywie brzmiący, ale za to bardzo wygodny dla autora.
c. Podsumowanie przeszłych zdarzeń
1) pokaż przeszłość w działaniu;
2) nie myśl, że czytelnik, czytając twoją opowieść, musi wiedzieć na temat tła rozgrywających się zdarzeń tyle co ty, pisząc ją.
Ekspozycja napisana prawidłowo sprawia, że czytelnik chce poznać przeszłość, która ma być dla niego ważna, co oznacza, że przedstawiane fakty powinny być istotne dla opowieści i dla bohaterów w niej występujących. Następnie fakty te należy przedstawić w sposób umożliwiający bohaterom zachowanie godne inteligentnych istot ludzkich, a nie głupków.
Następujące techniki mogą pomóc ci osiągnąć ten szczytny cel:
a. Ogranicz do minimum ilość informacji, jakie zamierzasz przekazać czytelnikowi
b. Podaj niezbędne informacje w kilku częściach
c. Spraw, żeby dana informacja była komuś potrzebna
d. Spraw, żeby kto musiał walczyć, aby zdobyć potrzebną mu informację
e. Powiąż informację z akcją
f. Zainteresuj jakiegoś bohatera tym, co chcesz pokazać czytelnikowi
g. Przekazuj informacje w sposób subiektywny, o ile tylko sytuacja na to pozwoli
h. Przede wszystkim nie pozwól nikomu rozmawiać na tematy, których normalnie by nie poruszył
Jak rozwinąć środek opowieści?
1. Nie stój w miejscu
2. Zachowaj jedność
Wszystko, co pomaga bohaterowi w osiągnięciu celu albo wprost przeciwnie — staje na drodze do jego realizacji — powinno się znaleźć w opowieści, a wszystko to, co nie wywiera żadnego wpływu, należy pominąć.
3. Buduj punkt kulminacyjny
— Buduj ze scen
— Nie myl komplikacji z odwlekaniem w czasie
— Zwiąż bohaterów z opowieścią
— Równoważenie siły
— Postaw na wysoką stawkę
— Wyprowadź konieczność nieustannego dostosywania się
— Wzmacniaj napięcie
— Zablokuj bohatera
— Pozwól, żeby trup wypadł z szafy
4. Staraj się osiągnąć równowagę
Szczyty (kulminacje) należy zrównoważyć dolinami.
W jaki sposób?
a. W każdej sceie umieść najwięcej elementów akcji
b. Pokaż sytuację, która wymusza działanie
c. Zwiększ preśję czasu
d. Zapowiedz zbliżający się punkt kulminacyjny
e. Aby zwiększyć napięcie odczuwane przez czytelnika, ustal w sposób mechaniczny tempo opowieści
Pora zająć się momentami następującymi bezpośrednio po każdym punkcie kulminacyjnym i każdej katastrofie.
W momentach tych redukujemy napięcie.
Oto pięć sposobów, które pomogą to osiągnąć:
a. Zmień tempo opowieści na takie, które pomoże obniżyć poziom napięcia
b. Pokaż proces podejmowania decyzji
c. Zmniejsz presję czasu i pośpiech
d. Zajmij się czynnikami niezwiększającymi napięcie
e. Zmień punkt widzenia
5. Zakończ wątki poboczne
6. Nie powtarzaj się
Jak doprowadzić opowieść do zakończenia?
1. Stworzyć sytuację, w której główny bohater ma do wyboru jedynie dwa wyjścia.
2. Zmusić bohatera do wyboru jednego z wyjść.
3. Sprawić, aby na skutek podjętej decyzji bohater był zmuszony do podjęcia jakiegoś nieuniknionego, nieodzownego działania kulminacyjnego.
4. Nagrodzić lub ukarać bohatera za podjęcie działania, tak by sprawiedliwości stało się zadość.
5. Dopracować szczegóły i doprowadzić wszystkie wątki do końca.
6. Zbudować puentę dającą czytelnikowi poczucie spełnienia i satysfakcji.
Istotną rolę odgrywają tu dwie podstawowe kwestie:
a. Na co zasługuje bohater?
b. Co otrzymuje?
Jakie są najczęstsze słabości punktu kulminacyjnego?
a. Główny bohater nie jest dostatecznie osaczony
b. Brak przeszkód utrudniających wybranie prostego rozwiązania
c. Alternatywa dla prostego rozwiązania nie jest wystarczająco zła
d. Cel, do którego dąży główny bohater, nie jest dla niego wystarczająco atrakcyjny czy istotny
e. Kulminacja nie jest wystarcająco rozwinięta
Jak rozwiązać akcję? (…)
Jak więc przemieścić głównego bohatera między punktem podjęcia decyzji a punktem otrzymania nagrody?
Zrobimy to w trzech krokach:
a. Zsyłając na bohatera tuż po punkcie kulminacyjnym chwile prawdziwej udręki.
b. Odwracając w jakiś niespodziewany sposób sytuację, w jakiej się znalazł.
c. Nagradzając go.
Udany zwrot akcji:
— Musi być pożądany
— Musi być niespodziewany
— Musi logicznie pasować do całości
Jak przygotować grunt pod punkt zwrotny?
— Musisz znać najdrobniejsze szczegóły sytuacji kulminacyjnej
— Musisz znać swoich bohaterów
— Pamiętaj, że zachwałe zachowanie często decyduje o sukcesie
— Pamiętaj, że ludzie bardzo cenią bezinteresowność
— Przede wszystkim pamiętaj, że będąc pisarzem, odgrywasz w swojej opowieści niemal boską rolę
W jaki sposób można wykorzystać różnice między celem obranym a prawdziwym w pracy nad rozwiązaniem akcji i nagrodzeniem bohatera?
— Ustalając potrzebę emocjonalną bohatera, która doprowadziła go do wyboru takiego a nie innego celu
— Znajdując sposób na zaspokojenie potrzeby emocjonalnej
Dobra puenta:
a. Spróbuj ustalić wcześniej jakiś istotny szczegół lub zdarzenie, które dla bohatera będzie oznaczało spełnienie
b. Jakieś komiczne lub wręcz bezsensowne zdanie może zadziałać — chociażby dlatego, że świadczy o tym, że kłopoty już minęły
c. Pomijając teraźnijeszość na rzecz przyszłości, sugeruj, że wszystko skończyło się dobrze
Bohaterowie opowieści
Jakie konkretne elementy należy opanować?
1. W jaki sposób bohater zostaje powołany do życia?
2. Jak tworzy się postacie
3. Co zrobić, żeby bohater był automatyczny?
4. Co zrobić, żeby bohater zafascynował czytelnika?
5. Jak dopasować bohatera do roli, jaką ma odegrać?
a. Ilu bohaterów powinno pojawić się w powieści?
b. Jak zdecydować, czy dany bohater jest niezbędny?
c. Czy nie ma niebezpieczeństwa, że mimo to i tak stworzymy więcej postaci, niż będziemy w stanie ogarnąć?
d. Czy dobrzy bohaterowie naprawdę muszą być całkowicie wymyśleni?
e. Czy nie byłoby lepiej pisać o prawdziwych ludziach?
Nie. I to z trzech powodów:
— Prawdziwa osoba mogłaby rozpoznać się w twoim dziele
— Prawdziwa osoba rzadko idealnie pasuje do twojej opowieści
— Praca z prawdziwą osobą może być trudna
f. W jaki sposób pokazać rozwój bohaterów?
g. Czy bohater powinien rozwijać się w trakcie trwania powieści?
h. Czy bohaterowie naprawdę żyją własnym życiem, jak twierdzą niektrzy pisarze, i przejmują kontrolę nad powieścią, prowadząc ją w zupełnie innym kierunku, niż życzą sobie autorzy?
i. Czy takie ograniczenie nie spowoduje, że bohaterowie będą płascy i sztuczni?
j. Co zrobić, jeśli jakiś mało znaczący bohater skupi na sobie całą twoją uwagę?
k. Jak mocno należy nakreślić poszczególne postacie?
l. Czy powinniśmy tworzyć dokładne biografie bohaterów, znać jak najwięcej szczegółów ich wyglądu, charakteru, historii rodzinnych i tak dalej.
m. Czy powinniśmy grupować bohaterów w kategorie takie jak: prości, skomplikowani, płascy, naszkicowani, uwypukleni i tak dalej?
n. Skąd pewność, czy dobrze zrozumieliśmy psychikę bohaterów?
Aby zróżnicować bohaterów, należy:
a. Określic, jakie pierwsze wrażenie ma wywrzeć każdy z bohaterów.
b. Dopasować wrażenie do roli przypisanej bohaterowi.
c. Nadać bohaterowi cechy szczególne.
d. Dopasować bohatera do pozostałych postaci.
e. Przydzielić odpowiednie etykietki.
Jakie są typy etykietek?
Większość z nich można przypisać do jednej z czterech kategorii:
1) Wygląd.
2) Mowa.
3) Manieryczność.
4) Postawa.
1. Dobieraj odpowiednią liczbę etykietek
2. Pokaż etykietki w akcji
3. Często przypominaj etykietki
Co zrobić, żeby bohater był autonomiczny?
Cel, do którego dąży, powinien zaspokajać jakąś jego wewnętrzną potrzebę.
Aby cel stał się symbolem takich potrzeb, należy pokazać, że bohater:
— Odczuwa brak czegoś.
— Rekompensuje sobie ten brak.
Sposób, w jaki bohater postrzega i reaguje na:
— siebie,
— swój los,
— świat, w którym przyszło mu żyć i na swoje życie,
odzwierciedla jego przekonania.
Tworząc tło bohatera, należy zwłaszcza zwrócić na uwagę na jego:
— ciało,
— środowisko,
— doświadczenia,
— idee, poglądy.
Zaangażowanie bohaterów w:
— miłość,
— pracę,
— społeczeństwo.
Kompensacja sprowadza się do dwóch schematów reakcji:
1) walki,
2) ucieczki.
Brak + kompensacja = racjonalizacja zachowania = bohater sprawia wrażenie samodzielnego.
Oto kilka kwestii, o których należy pamiętać:
1. Zwróć uwagę na wyobrażenia, jakie bohaterowie mają na swój temat
2. Bohater powinien być konsekwentny
3. Zachowanie postaci powinno mówić samo za siebie
4. Każde zachowanie powinno mieć przyczynę
5. Wnętrze i wygląd postaci powinny do siebie pasować
6. Poszukaj kontrastów
7. Nie przesadzaj
8. Poznaj warsztat
Aby stworzyć postać, która zafascynuje czytelnika, trzeba dać jej sposobność do wykazania się odwagą.
Aby to osiągnąć, trzeba sprawić, żeby podjęła się:
— Niemożliwego.
— Nieosiągalnego.
— Zakazanego.
— Zgubnego w skutkach.
Co jeszcze sprawia, że bohaterowie fascynują czytelnika?
Trzy rzeczy:
1. Uchwycenie specyficznych potrzeb emocjonalnych grupy czytelników, do której chcemy trafić.
2. Niezastępowanie odwagi cnotami
3. Ufanie swoim osądom
Poświęćmy trochę uwagi kilku typom postaci.
Są to:
1. Bohater;
a. Wybierz indywidualnego bohatera
b. Nie pozwól bohaterowi zrzec się bohaterstwa
2. Przeciwnik;
Aby stworzyć dobrego przeciwnika, trzeba zrozumieć:
— Rolę, jaką odgrywa.
— Jego cechy charakterystyczne.
— Co sprawia, że jest skuteczny.
a) personifikacja sprowadza niebezpieczeństwo do jednego źródła i dzięki temu konsoliduje opowieść;
b) przeciwnik będący konkretnym człowiekiem może reagować na wysiłki bohatera, atakując gobezustannie, z coraz większą mocą.
Jak stworzyć skutecznego przeciwnika?
a. Trzeba zbudować dla niego osobny plan działania, przyjrzeć się fabule z jego punktu widzenia, pamiętając, że jet stale w opozycji do głównego bohatera.
b. Trzeba stworzyć pełnowymiarową postać i dać jej tak silną motywację, żeby mogła walczyć bezkompromisowo aż do końca
3. Bohater wrażliwy;
a. Obdarz go większą świadomością niż pozostałe postacie
b. Zestaw wrażliwość z brakiem wrażliwości
c. Wprowadź sytuację umożliwiającą zaprezentowanie różnych reakcji
4. Bohater wielowymiarowy.
a. Zaangażowanie w wiele różnorodnych sytuacji
b. Ostrożne rozwijanie sequeli
c. Oddzielenie motywacji i reakcji
Bycie pisarzem
1. Musisz być pełen entuzjamu
2. Musisz być szczery
3. Musisz mieć samodyscyplinę
4. Musisz być sobą
Trzeba odnieść opowieść do uwarunkowań rynkowych i uwzględnić problemy wydawcy.
Aby to osiągnąć, należy zadać sobie trzy pytania:
1. Czy rozpatrywany materiał jest niejasny i (lub) bardzo złożony?
— Skala
— Siła
— Złożoność
— Upływ czasu
2. Czy materiał jest zgodny z poglądami twoich czytelników?
3. Czy dany materiał spełnia zapotrzebowanie konkretnego rynku?
a. Wiek bohaterów
b. Płeć bohaterów
c. Miejsce akcji
d. Gatunki fikcji literackiej
e. Preferencje wydawcy
Przygotowanie do pisania sprowadza się do:
a. Szukania pomysłów.
b. Znajdowania faktów, które je uwiarygodniają
Zbieranie materiału można podzielić na trzy kategorie:
a. Przeglądanie literatury
b. Wywiady i rozmowy
c. Praca w terenie
Jakie elementy wiążą się z tymi kategoriami?
1. Słowo pisane
a. Gazety
b. Czasopisma
c. Pisma administracyjne
d. Poradniki
e. Drobiazgi i memorabilia
2. Ty, a eksperci
3. Ty, a wielki wspaniały świat
Jakie elementy są potrzebne żeby przygotować szkic opowieści?
a. Główny bohater.
b. Sytuacja, w jakiej się znajduje.
c. Cel, do którego zmierza.
d. Przeciwnik, z którym musi się zmagać.
e. Potencjalna kulminacyjna katastrofa, od której zależy rozwiązanie akcji.
Jak zdobyć elementy potrzebne do stworzenia planu ogólnego?
1. Spędź godzinę, pozwalając sobie na niczym nieskrępowane wolne skojarzenia
2. Spędź kolejną godzinę na opatrzeniu tych notatek komentarzami
3. Później przepisz wszystkie sporządzone dotąd notatki
Pisarz musi poznać sposoby radzenia sobie z typowymi problemami związanymi z:
1. Pracą pisarza.
a. Pracuj
b. Ustal godziny pracy
c. Ustal normę
d. Znajdź miejsce do pracy
e. Wyeliminuj wszystko, co rozprasza uwagę
f. Nie przesadzaj
g. Rezygnuj z życia
h. Nie zasiedź się
2. Poprawianiem.
Jak poprawiać i kiedy
a. Sprawdzić, czy opowieść koncentruje się wokół pytania dotyczącego fabuły
— Czy pytanie dotyczące fabuły jest wystarczająco precyzyjne?
— Czy na pytanie dotyczące fabuły można odpowiedzieć „tak” lub „nie”?
— Czy pytanie dotyczące fabuły pojawia się odpowiednio wcześnie?
— Czy każdy z epizodów jest istotny z punktu widzenia pytania dotyczącego fabuły?
— Czy sceny przechodzą gładko jedna w drugą i akcja rozwija się w sposób logiczny?
— Czy w punkcie kulminacyjnym znajdziemy odpowiedź na pytanie dotyczące fabuły?
— Czy działanie bohatera w finale decyduje o rozwiązaniu głównego problemu?
— Czy w rozwiązaniu wszystkie wątki zostały zakończone?
b. Sprawdź, czy opowieść jest od początku do końca budowana w sposób konsekwentny
c. Upewnij się, że czytelnik jest zainteresowany losami bohatera
3. Wygładzaniem tekstu.
Przede wszystkim należy sprawdzić linijka po linijce, czy tekst wystarczająco:
a. Klarowny
b. Prosty
c. Konsekwentny
d. Logiczny
e. Łatwy w czytaniu
f. Wywierający odpowiednie wrażenie
g. Wolny od nawyków
4. Wykreślaniem.
— Małe zmiany — wycinanie słów i zdań
— Poważnijesze zmiany — rezygnacja z niektórych scen lub postaci
5. Kryzysem pisarskim.
— Oddziel kreatywność od krytyki
— Staw czoło lękom
— Wzmacniaj poczucie własnej wartości
— Nie wymagaj od siebie zbyt wiele
— Zachowaj swoje opinie dla siebie
— Słuchaj intuicji
— Korzystaj z pomocy luźnych skojarzeń
— Wykorzystuj wiedzę
— Poznaj to, o czym piszesz
— Bądź otwarty na nowe pomysły
— Skocz na głęboką wodę
— Bądź wytrwały
— Skończ zaczętą opowieść
— Zrób listę powtarzających się błędów
— Pozwól sobie odpocząć
— Unikaj wspomagaczy
Żeby sprzedać swój tekst, musisz:
1. Poznać rynek, na który zamierzasz wejść.
2. Wysyłać rękopisy do wydawców.
3. Czynić to bezustannie.
I to wszystko.
Przygotwanie maszynopisu
Maszynopis wydawniczy musi być wydrukowany jednostronnie, na papierze kserograficznym białym formatu A4, czarnym tonerem i musi być wyraźny.
Na jednej stronie maszynopisu znormalizowanego powinno mieścić się 30 wierszy po 60 znaków w wierszu (wliczając spacje), co daje 1800 znaków. Tyle teoria.
Najlepiej ustawić czcionkę o prostych kroju (np. Times New Roman), stopień pisma 12 punktów, interlinie (odstęp między wierszami) 1,5 wiersza, marginesy: górny — 25 mm, lewy — 35 mm. Wcięcia akapitowe wyznaczyć pojedyńczym tabulatorem. Chodzi o to, żeby maszynopis był czytelny, między wierszami było miejsce na ewentualne poprawki redaktora, a na marginesie — na jego uwagi.
Tytuły i podtytuły powinny być napisane jak tekst podstawowy i oddzielone podwójnym światłem od poprzedzającego je tekstu.
Notki (przypisy, czyli wyjaśnienia pod tekstem) najlepiej wpisywać na dole strony, do której się odnoszą.
Autor opracowania: Preissenberg
Na podstawie: "Warsztat pisarza. Jak pisać, żeby publikować" Dwight'a V. Swain'a
4
jeśli retrospekcja udana, to co w tym złego?Preissenberg pisze:Czego nie należy robić:
1. Nie należy pisać zbyt krótko
2. Nie należy uciekać się do retrospekcji
a. Ponieważ to mało realistyczne
b. Ponieważ retrospekcja mocno nadwyręża cierpliwość czytelnika
a tu? co w tym złego?Preissenberg pisze:Jak wprowadzić tło konfliktu?
a. Retrospekcja
b. Rozmowa na temat minionych zdarzeń
— Znajdź sposób na pokazanie wydarzenia, zamiast pisać dialog na jego temat.
Podobnie do wielu rzeczy można się przyczepić. Sztywny szablon i z góry ustalone założenia, bez przesady, nie wszyscy piszą tylko antyczne tragedie. A jeśli mój bohater jest statyczny i zmiany go nie dotyczą? A jeśli nie reaguje na bodźce? A jeśli nie chcę końcowej katastrofy?
Myślę, że fajnie sobie nazwać niektóre z tych problemów, które opisałeś, bo nie każdy zapewne je zauważa, ale z drugiej strony -
Obawiam sie, że to opracowanie może niektórych dobrze przyblokować, kiedy się okaże, że piszą całkiem źlePułapki uczących się pisania:
(...)
5. Pisanie zgodnie z zasadami.
6. Lęk przed popełnieniem błędów.


5
Ja tylko wybrałem wypunktowane sprawy (wszystkie) i stworzyłem ich zestawienie. Nie do mnie proszę kierować pretensje i uwagi odnośnie treści, OK?
[ Dodano: Nie 05 Lut, 2012 ]
Też uważam, że te wszystkie zasady ukazane w książce Swain'a tworzą bardzo sztywny schemat, ale skoro jego autor sam sugeruje żeby nie trzymać się zasad...
To zestawienie zasad faktycznie blokuje swobodę, inicjatywę łamania zasad, pójście drogą intuicji, bo jest, jak stwierdziłaś Luko, trochę jakby przeznaczone do "antycznych tragedii". Dobrze to nazwałaś, swoją drogą
[ Dodano: Nie 05 Lut, 2012 ]
Niech to zestawienie będzie tylko pewnym drogowskazem, kołem ratunkowym, a nie jedyną wytyczną dla kreacji literatury.

[ Dodano: Nie 05 Lut, 2012 ]
Też uważam, że te wszystkie zasady ukazane w książce Swain'a tworzą bardzo sztywny schemat, ale skoro jego autor sam sugeruje żeby nie trzymać się zasad...
To zestawienie zasad faktycznie blokuje swobodę, inicjatywę łamania zasad, pójście drogą intuicji, bo jest, jak stwierdziłaś Luko, trochę jakby przeznaczone do "antycznych tragedii". Dobrze to nazwałaś, swoją drogą

[ Dodano: Nie 05 Lut, 2012 ]
Niech to zestawienie będzie tylko pewnym drogowskazem, kołem ratunkowym, a nie jedyną wytyczną dla kreacji literatury.

6
Luka w pamięci, myślę, że odpowiedź na te pytania będzie taka jak zawsze, w przypadku złotych rad i wszelkich poradników dotyczących pisarstwa. Mianowicie, że nie ma uniwersalnych rad i jednoznacznych odpowiedzi. Oczywiście, wskazówki są dobre, ale jeśli ktoś na siłę będzie się ich trzymał, to napisze co najwyżej wzorowe wypracowanie szkolne. Ktoś powie: "nie rób tego", po czym rzuci twardy jak cegła argument: "bo tak się nie robi" i postawi kropkę. A jeśli się wyłamać i jednak zrobić coś wbrew zasadzie? Nagle okaże się, że odkryliśmy niebanalny sposób na prowadzenie akcji. Ot, takie świeże spojrzenie, którego nikt nie ma... "bo tak się nie robi".
To tak, jakby w branży filmowej ktoś napisał poradnik i umieścił tam punkt "kule lecą tak szybko, że kamera nie powinna ich widzieć". A potem przyszli tacy, co o tym nie wiedzieli i nakręcili Matrixa...
To tak, jakby w branży filmowej ktoś napisał poradnik i umieścił tam punkt "kule lecą tak szybko, że kamera nie powinna ich widzieć". A potem przyszli tacy, co o tym nie wiedzieli i nakręcili Matrixa...