Tekst I
Niemowlę zamachało rączkami i trąciło sondę. Kobieta siedząca obok łóżka ostrożnie przytrzymała małe dłonie.
- Jak tak dłużej będziesz zezować, to ci zostanie na stałe – powiedziała pieszczotliwie. Istotnie, mała dziewczynka wciąż intensywnie wpatrywała się w zieloną rurkę, wystającą jej z nosa. Co jakiś czas dotykała jej i usiłowała sobie wyciągać.
Nauczyciel odwrócił się do wiszących karnie w przestrzeni praktykantów.
- Jak widzicie – obwieścił nieco znudzonym tonem – aby oddziaływanie doszło do skutku, powinny zostać spełnione określone warunki zewnętrzne. Nie zawsze jest to konieczne, ale niektóre sytuacje oraz miejsca sprzyjają określonym zachowaniom i emocjom. Niekiedy warunki zewnętrzne jednak utrudniają przeprowadzenie oddziaływania. Z jakimi tutaj mamy do czynienia?
Przez chwilę nikt się nie odzywał.
- Przypominam państwu – dodał wykładowca nieco ostrzej – że warunkiem zdania przedmiotu jest zaliczenie dzisiejszych zajęć praktycznych. Wymagana jest aktywność, a nie tylko obecność. Powtarzam jeszcze raz pytanie: z jakimi warunkami zewnętrznymi mamy do czynienia tutaj?
- Długie oczekiwanie, obce miejsce, odpowiedzialność za zdrowie i życie swojego dziecka, zależność – wyrecytowała wreszcie Wdzięczność jednym tchem, po tym, jak udało jej się ukradkiem znaleźć odpowiednie podpunkty w notatkach.
- Zgadza się – potwierdził zwięźle nauczyciel.
Drzwi otworzyły się i do sali weszła pielęgniarka. Wyciągnęła pulsoksymetr i zmierzyła wartości.
- Tętno sto, saturacja dziewięćdziesiąt siedem, bardzo dobrze. Doktor uważa, że kwalifikujecie się już do wypisu.
Nauczyciel odwrócił się do grupy:
- Proszę państwa, oto zaraz zobaczycie przykład. Proszę uważnie patrzeć, kto ma taką możliwość, niech zrobi notatki.
Przez salę przetoczył się szept: Wypis, wypis, wypis, może jutro… Był głośny, ale ani pielęgniarka, ani dziecko zdawały się go nie słyszeć. Obok matki dziewczynki pojawiła się drobna, eteryczna postać. Wyprostowała nieco matkę, nadała oczom blask, skłoniła kąciku ust do uśmiechu i wyszeptała: Czy rzeczywiście?
- Czy rzeczywiście? - powtórzyła kobieta idealnie naśladując intonację postaci.
Pielęgniarka odparła:
- Jutro ordynator zadecyduje. - I wyszła. Matka została sama. Postać obok niej mrugnęła do grupy, ukłoniła się i zniknęła.
- Proszę państwa, kto to był?
- Nadzieja – odparł praktykant.
- Zgadza się. Po czym to można było poznać?
- Po mimice twarzy matki.
- I jeszcze?
- Te słowa pielęgniarki. Po czymś takim powinna być nadzieja. Po tygodniu pobytu w szpitalu wreszcie wychodzą, będą w domu, kończy się czas oczekiwania.
- I tak, i nie. Ty jesteś kto?
- Adept Złości.
- Co tu byś widział dla siebie?
Złość zamilkł. Nauczyciel spojrzał po kolei na wszystkich:
- Jaka tutaj mogłaby być pożywka dla Złości?
Na to pytanie odparła Wdzięczność:
- Że na przykład dopiero jutro się dowie, a chciałaby już.
- To jest jedna z możliwości, zgadza się. Od czego zależy, czy zareaguje Nadzieją czy Złością?
- Genetyka? - podsunął niepewnie Smutek.
Nauczyciel westchnął i odpowiedział:
- To też. Gdy już dostaniecie swojego człowieka, na którego wypadnie wam przydział, będziecie go prowadzić od niemowlęctwa aż do śmierci. Przedtem oczywiście otrzymacie wszystkie informacje o jego temperamencie, genetycznej skłonności do agresji i tak dalej, będziecie wiedzieli, czy gdy pójdzie pierwszy raz do szkoły, ma zareagować lękiem czy ekscytacją, i tak się będziecie w grupie umawiać, które z was będzie miało rolę wiodącą. Ale tutaj, w tym przypadku, gdy nie znacie kobiety – jak przewidzieć jej reakcję? Podpowiadam, że otrzymaliście wstępne informacje na temat jej oraz jej otoczenia.
Rozległ się szelest, gdy wszyscy praktykanci sięgnęli do notatek. Złość marszczył czoło, Wdzięczność przyglądała się zapiskom w zadumie, Smutek usiłował skojarzyć informacje z czymś przydatnym.
Nauczyciel znowu westchnął.
- Śpicie państwo, czy jak? Gdybyście byli ludźmi, jeszcze bym zrozumiał… - uśmiechnął się lekko, a oni zrozumieli, że to miał być żart, więc usiłowali się roześmiać. - No dobrze, więc: czy ta kobieta ufa personelowi?
- Tak – opowiedzieli chórem, patrząc w notatki.
- Czy do tej pory miała jakieś zatargi z lekarzami i pielęgniarkami?
- Nie.
- Czy jest zmęczona fizycznie?
- Nie, niedawno przyjechała, wymieniają się z mężem codziennie w południe – zauważył Złość.
- Czy jest głodna, pokłócona z kimś, nie otrzymała czegoś, na czym jej zależało?
- Nie.
- Więc widzicie państwo. Należy jednak dodać, że gdyby jutro ordynator powiedział, że pobyt w szpitalu jednak się przedłuży, do tego potraktował ją szorstko, reakcja w postaci Złości byłaby o wiele bardziej prawdopodobna. Jakieś pytania?
- Czy w tych samych warunkach inna osoba mogłaby jednak zareagować Złością? - zapytał adept uczucia, o które padło pytanie.
- Oczywiście. Jeżeli miałaby podwyższoną skłonność do agresji lub takie uwarunkowanie, np. odruchowa reakcja na widok fartucha pielęgniarskiego. Czy jeszcze jakieś pytania?
- Czy wrodzona skłonność do reagowania jakimś uczuciem może zmienić się w toku życia? - Tym razem pytanie padło ze strony Smutku.
- Trudno jest oddzielić „wrodzone” od „wyuczonego”. Na ogół dziecko reagujące często złością bywa karane, co jednocześnie w nim tę wrodzoną złość wzmacnia. Jednakże, dziecko na przykład nieśmiałe, jeśli będzie odpowiednio prowadzone, może nauczyć się, że nieznana sytuacja może być źródłem radości, a nie tylko poczucia zagrożenia. I proszę pamiętać o skutkach traumatycznych doświadczeń, no i wszystkich oddziaływań terapeutycznych, jakim podlegają ludzie. Czy jeszcze ktoś ma jakieś pytania, wątpliwości do rozstrzygnięcia?
Ponieważ nikt się nie odezwał, Nauczyciel powiedział:
- Wobec tego czas zmienić scenerię.
Pstryknął i delikatny podmuch uniósł ich wszystkich. Przenikając przez kolejne przeszkody, dotarli do innego miejsca. Praktykantom zawsze podobała się ta podróż, sami dopiero opanowywali takie przemieszczanie się w czasie i przestrzeni, dlatego wciąż stanowiło to dla nich nowość. Do tego, samo wyjście w teren, odpoczynek od plansz, kałamarzy i wizerunków ludzkich z dokładnie zaznaczonymi mięśniami mimicznymi (corrugator i te długie wykłady na temat różnic między uśmiechem szczerym a nieszczerym!) stanowiło odpoczynek i atrakcję samo w sobie. Wiele jeszcze czekało ich przedmiotów, sprawdzianów i egzaminów, zanim będą mogli otrzymać swojego człowieka do prowadzenia. Póki co spotykali jedynie pojedyncze ludzkie egzemplarze, zawsze w połączeniu z demonstracją. Dziwnie to kontrastowało z ich rozległą wiedzą teoretyczną, która obejmowała szeroki wachlarz ludzkich emocji i zachowań, a nie tylko pojedyncze incydenty, które kazano im oglądać.
Tym razem podróż trwała krótko, co było nawet nieco rozczarowujące. Praktykanci oraz ich nauczyciel przenieśli się do niewielkiego mieszkania, które mimo że ładnie urządzone, sprawiało wrażenie jakoś zaniedbanego. Brudne szyby, kłaki pod stołem czy gruba warstwa kurzu na półkach na pewno w dużym stopniu się do tego przyczyniały. Praktykanci, mimo że sami nie należeli do rodzaju ludzkiego, nauczyli się już dostrzegać i wychwytywać takie oznaki zaniedbania, jako ważną wskazówkę, jakim emocjom dany człowiek zwykł się poddawać i w jakich zachowaniach się one zazwyczaj przejawiały. Między sobą adepci często wspominali, że to trochę bez sensu, bo przecież ich człowiek będzie im dany od momentu urodzenia, więc sami będą współkształtować jego nawyki i dominujące emocje, będą je wszystkie znać na wylot i przewidywać. Jednak bardziej doświadczone, już pracujące Uczucia mówiły, że taka spostrzegawczość nieraz się przydawała – a praktykanci nie mieli powodu, by w to nie wierzyć.
Gospodarz podniósł się ostrożnie z kanapy i ruszył w kierunku kuchni. Był wysoki, siwy, nosił okulary i ubrany był w znoszoną koszulę, szary dres i klapki.
- Proszę państwa, mężczyzna lat pięćdziesiąt, samotny. Nigdy nie założył rodziny, chociaż bowiem pociągają go kobiety, nigdy nie próbował się do żadnej zbliżyć. Na jakie dominujące uczucie to wskazuje?
- Lęk – odparła Wdzięczność.
W istocie, wkrótce się ukazał. Towarzyszył mężczyźnie krok w krok, pokrywając mu czoło i dłonie potem, rozszerzając źrenice, przyspieszając bicie serca. Gdy mężczyzna zaczął krążyć po mieszkaniu, Lęk zachowywał się niemal jak jego cień. Gdy mężczyzna włączał radio, kroił sobie chleb, brał do ręki ścierkę czy nastawiał wodę na herbatę – Lęk cały czas szeptał wyraźnie: Uważaj, uważaj, uważaj…
- Dlaczego tutaj Lęk jest taki aktywny? - zapytał Złość.
- Proszę Państwa, ten człowiek tutaj od jakichś sześciu lat choruje na chorobę neurodegeneracyjną, która sprawia, że odczuwa wielki ból, który chwilami uniemożliwia mu poruszanie się. Ponieważ jest samotny, nie ma kto zrobić mu zakupów, posiłku, czy nawet pocieszyć w trudniejszych momentach. Lęk więc zdominował go jeszcze bardziej, ponieważ człowiek ten obawia się wciąż nawracających ataków bólu. Bólowi podporządkował swoje życie. Widzicie, jak powoli się porusza? Chodzi mu o to, by nie wywołać kolejnego ataku bólu.
- Lęk spina mu mięśnie – zauważyła Wdzięczność, wpatrując się uważnie.
- W istocie tak jest, dlatego boli go jeszcze bardziej. Teraz zastanówmy się wspólnie, jakim uczuciem moglibyśmy zastąpić lub uzupełnić ten Lęk. Czy Nadzieja wydaje się tutaj możliwa?
- Czy ta choroba jest uleczalna? - zapytał Złość rzeczowo.
- Nie, nie jest. Leki przeciwbólowe też są źle dobrane w przypadku tej osoby.
- To Nadzieja nie bardzo… Może Złość?
- Czy Złość może współistnieć z Lękiem? - zapytał wykładowca.
- Według mnie nie, Lęk skłania do ucieczki i schowania się, Złość to uczucie aktywne – powiedział Złość zdecydowanie.
W pokoju dźwięczał wyraźny szept: Uważaj, zaraz cię zaboli, mocno zaboli, a nikt ci nie pomoże, uważaj bardzo, ostrożnie podnoś tę rękę, ostrożnie stąpaj, bardzo ostrożnie, bo ból będzie straszny, jak rozżarzone węgle, zabolą cię plecy, będziesz sztywny, nie wstaniesz, nawet jak ktoś przyjdzie, to nie będziesz w stanie otworzyć…
Gdy mężczyzna mieszał herbatę w kubku, wypadła mu łyżeczka i z brzękiem potoczyła się po podłodze. Szept stał się jeszcze wyraźniejszy: Trzeba podnieść, PODNIEŚĆ, PODNIEŚĆ! Zgiął delikatnie kolana i wyciągnął rękę. Natychmiast twarz wykrzywił mu grymas, z trudem się wyprostował (łyżeczka została na podłodze), ciało pokryło się potem. Z trudem podszedł do stołu i oparł na nim obie dygoczące ręce, dysząc ciężko.
- Proszę państwa – powiedział nauczyciel – jak widzicie, Lęk ma tu niekwestionowaną pozycję dominującą. Zastąpienie uczucia innym wydaje się niemożliwe, sądzę jednak, że da się uzupełnić paletę uczuć tego człowieka w tym momencie. Jak państwo sądzicie, co tutaj byłoby odpowiednie?
- Smutek – powiedzieli wszyscy chórem, a wykładowca skinął głową.
- Bardzo dobrze, dlaczego?
- Samotność, brak bliskich, brak Nadziei… - wyliczył Złość.
- Bardzo dobrze – pochwalił wykładowca – czy jest tu Smutek?
Zapytany odpowiedział:
- Tak.
- Zapraszam więc do praktycznego zaliczenia zajęć. Proszę działać, w razie wątpliwości podpowiem.
Smutek podpłynął do wciąż ciężko dyszącego mężczyzny. Odchrząknął i zaczął: Jesteś sam… nikt ci nie pomoże… nikt cię nie chce… Wyprostował powoli mężczyznę i skierował go w stronę okna, powtarzając: Jesteś niepotrzebny. Nie możesz pracować, nie masz rodziny, nie masz nikogo. Taki odpad, śmieć, niepełnowartościowy egzemplarz. Nie czeka cię nic oprócz bólu.
Smutek zawahał się, czy zmierzał w dobrym kierunku, ale Lęk ukradkiem przesłał mu uśmiech pełen aprobaty. No więc pozostało działać.
Mężczyzna patrzył na wirujące w powietrzu płatki śniegu. Smutek skierował jego wzrok w dół, na chodnik.
Leki nie pomagają na twoje cierpienie. Nie da się go ukrócić lekami. Tak teraz wygląda twoje życie. Ból i strach. Kto chciałby mieć takie życie?
Mężczyzna patrzył w dół przez dłuższą chwilę. Smutek pochylił mu ramiona, wykrzywił kąciki ust i wywołał łzy w kącikach oczu.
Płaczesz teraz i nikt tego nie słyszy, nikogo to nie obchodzi…
- Dobry kierunek – pochwalił nauczyciel – spójny z faktami, oddziaływanie adekwatne do sytuacji. Według statystyk, samobójstwo najczęściej popełniają osoby samotne. Wyskoczenie z okna pasuje do mężczyzny, mężczyźni zazwyczaj wybierają bardziej drastyczne środki, gwarantujące większe powodzenie, takie jak powieszenie się, postrzelenie czy właśnie upadek z wysokości, kobiety natomiast wybierają sposoby mniej bolesne, takie jak połknięcie tabletek. Proszę kontynuować, chcę zobaczyć, czy umie pan, panie Smutku, doprowadzić rzecz do końca.
...nie masz do kogo zadzwonić. Nie masz na co czekać. Pójdziesz teraz do łóżka i będziesz czekał na krótki sen, który nadejdzie późno i nie da wypoczynku. A potem obudzisz się bardzo wcześnie i nie będziesz wiedział, co zrobić z nadchodzącym dniem, który będzie się rozciągać bez końca...
Mężczyzna otworzył okno i mocno się przez nie wychylił. Patrzył w dół i wychylał się coraz mocniej. Smutek delikatnie go popychał, coraz niżej i niżej.
- Dobrze – pochwalił wykładowca – bardzo dobrze. Obiekt przeoczył nawet, że to nie jest duża wysokość, zaledwie drugie piętro, więc jest bardzo przytłoczony emocjami. Bardzo dobrze, mocno i skutecznie. Zaliczam panu część praktyczną z tego przedmiotu, Smutku.
Smutek ukłonił się i wrócił do szeregu. Mężczyzna dalej tkwił przechylony w oknie, chwiejąc się i nie mogąc zdecydować: czy pochylić się jeszcze bardziej naprzód, czy jednak wrócić do mieszkania, do swojego życia tu i teraz?
Wykładowca powiedział:
- Teraz kolej na resztę z państwa. Ruszamy dalej, zapraszam.
Tekst II
Wulgaryzmy
Słowniczek wyrazów zapisanych kursywą znajduje się na końcu tekstu.
"And if I die in a combat zone
Box me up and ship me home
Put me in a set of Dress Blues
Comb my hair and shine my shoes
Pin my medals upon my chest
Tell my Mama I did my best "
Dolina Braldu jest piękna. Szeroki korytarz, wijący się pomiędzy wysokimi szczytami wy-rwała górom, dzięki swej mocy, rzeka. Stare rzeczne koryto okalane jest na obu brzegach kil-koma rzędami drzew, następnie teren zmienia się w delikatne, kamienne wzniesienia a te z kolei przechodzą w strome, oświetlane ostrym słońcem stoki. W tle, za nimi, znajdują sie jeszcze wyższe, ośnieżone szczyty, więc całość tworzy iście bajkowy krajobraz. Nagle zaczyna wiać delikatny wiatr. Co chwila unosi kurz i piasek z rzecznego koryta na wysokość dorosłego człowieka i opada, zwiastując nieuchronne nadejście czegoś gorszego. I tak się dzieje. Wiatr przybiera na sile, zabiera i unosi z podłoża coraz więcej, z głośnym szumem zrywa liście z drzew i uderza w krawędzie górskich stoków. Uniesiona w powietrze masa pyłu pomieszanego z piaskiem przysłania czerwone, pakistańskie słońce. Przy akompaniamencie świdrującego dźwięku wirującego piachu zapada nagły zmrok.
Dla nas to kiepska sytuacja. Nie, nie kiepska, kurwa, tragiczna. Kucamy jeden za drugim w małej niecce na lewym brzegu rzecznego koryta. Wszyscy wyglądamy tak samo tak samo. Wojskowe, maskujące mundury, długie brody, przeciwsłoneczne okulary, HK416 w dłoniach. Kucający z tyłu Diakon dotyka mojego ramienia.
- Kurwa, szefie. Planowanie znowu spierdoliło robotę...
- Trochę za późno na jęki, nie?
- Szefie – wtrąca się Promyk ze swoim charakterystycznym, dziecięcym uśmiechem. - Noktowizja nie daje rady, termowizja też, bo za daleko. A gołym okiem nic nie zobaczymy.
Patrzę na Czarnego. Jak zwykle nic nie mówi, a z wyrazu jego twarzy nie da się nic wyczytać. Standard.
- Dobra. Czarny daj znać bazie o warunkach, oni decydują. Mamy jeszcze z kilometr do tej wioski, my nic nie widzimy, ale jeśli beżowi tam są, to też nie będą nas widzieć – decyduję.
Chłopaki nie są szczęśliwi ale kiwają głowami akceptując rozkaz. Ufają mi, a ja mam całkowite zaufanie do nich. Jesteśmy drużyną, przyjaciółmi, braćmi. Z tego braterstwa wielu się śmieje, nie mając pojęcia co czuje człowiek, którego bezpieczeństwo i życie zależy ciągle od trzech innych osób. I zaufania do nich.
Diakona i Czarnego poznałem na hell week Żaden z nas nie skończyłby tego szkolenia bez dwóch pozostałych. Marsz ostatniego dnia skończyłem w butach Czarnego. Zaproponował, że mi je odda, bo moje stopy wyglądały jak jedna wielka rana, a jego odrobinę lepiej. Własne buty musiałem wyrzucić jakiś czas wcześniej – rozmoczyły się i rozpadły. Po piętnastokilometrowym marszu na boso Czarny wylądował w szpitalu, ale szkolenie ukończyliśmy obaj. Minąłem na koniec gratulujących nam instruktorów, podszedłem do niego i objąłem po bratersku mówiąc jak bardzo mu dziękuję. Nie odpowiedział, tylko skinął głową. Już wtedy mało mówił. Diakon z kolei, był przy mnie cały czas kiedy omdlewałem z bólu i zmęczenia. Jak mantrę powtarzał „dasz radę” aż miałem ochotę mu przypierdolić żeby wreszcie się zamknął i dał mi się poddać. Nie dał. Sam wielokrotnie padał z wycieńczenia ale wybrał nas obu z Czarnym na tych, którym nie pozwoli zrezygnować i dopiął swego. Kiedy chłopaki nie mieli sił na kłodach czy pontonach ustawiałem się tak żeby przejąć większy ciężar. Widzieli i zapamiętywali. Od hell week byliśmy nierozłączni. Braliśmy kolejne szkolenia i kursy razem, w końcu dostaliśmy się na specjalistyczną wersję CQB i tam poznaliśmy Promyka. Wiecznie wesoły, z dziecięcym uśmiechem i nieodłącznym kerambitem , którym bawił się gdy tylko nie patrzył żaden z instruktorów, szybko stał się naszym przyjacielem. I właśnie tak zawiązała się nasza czwórka.
- Szefie. – Głos Czarnego wyrywa mnie z zamyślenia. – Z bazą nie ma kontaktu, pewnie przez burzę.
Namyślam się chwilę.
- Wioska prawie na pewno jest opuszczona, my mamy to tylko potwierdzić. Idziemy na kompas, teren jest opuszczony, w miarę bezpieczny. Jak będziemy dwieście, trzysta metrów przed celem to trzymamy się od siebie na dotyk. Wchodzimy, sprawdzamy i spadamy z powrotem. W razie gdyby beżowi byli w wiosce to będą ślepi, a my mamy termowizję.
Chłopaki kiwają głowami na znak, że zrozumieli. Wiemy, że po wyjściu z niecki osłanianie ust i nosa zgięciem łokcia przestanie wystarczać, więc zakładamy chusty. Otwieram kompas i ruszamy. Idziemy powoli. Piasek wdziera się wszędzie, jak papier ścierny ociera boleśnie czoło i zaciśnięte na HK416 dłonie. Po kilkuset metrach zwalniam krok, czekam aż idący za mną Diakon zbliży się na wyciągnięcie dłoni, którą kładzie mi na lewym ramieniu, chłopcy z tyłu robią to samo. Chusta mająca chronić przed wiatrem niosącym piasek działa średnio, mokra od potu oraz oddechu lepi do siebie piach i pył, które tworzą utrudniającą oddychanie skorupę. Wyciągam do góry lewą dłoń dając znak Diakonowi, że stajemy, jednocześnie obniżając sylwetkę, wiem że chłopcy powtarzają gest, aż każdy naszej czwórki zastosuje się do rozkazu. Czekamy dłuższą chwilę starając się coś wypatrzyć lub usłyszeć, ale burza piaskowa skutecznie uniemożliwia jedno i drugie. Podnoszę lewą dłoń wykonując gest „naprzód”. Podnosimy się i idziemy dalej. Nagle burza kończy się tak gwałtownie, jakby ktoś nacisnął przycisk „stop”. W tumanach opadającego piasku, przez które zaczyna natychmiastowo przebijać słońce widzę wioskę będącą naszym celem. Zdecydowanie zbyt blisko. W sekundzie zdaję sobie sprawę, że stoimy jak na strzelnicy i daję chłopakom znak do rolowania w lewo, za wielki głaz. Ukrywamy się i czekamy ale nic się nie dzieje. Potem idzie szybko, dystans do wioski pokonujemy błyskawicznie, przypadamy do malutkiego murku. Wychylam się żeby ocenić sytuację. Wioska to dość szumne określenie, jak na to co mam przed oczyma. Pięć rozpadających się chałup, zagroda i studnia. Nie wygląda na miejsce atrakcje do zamieszkania, ale widywałem Pakistańczyków żyjących w gorszych miejscach. Na gest biegniemy do ściany najbliższego budynku, przemieszczamy się wzdłuż niej aż do wejścia. Drzwi nie ma. Czarny i Diakon wpadają do środka, ja i Promyk kucamy przed wejściem ubezpieczając chłopaków. Po kilku sekundach ze środka dobiegają mnie dwa okrzyki „czysto!”. Kolejny budynek. I następny. Nikogo tu nie ma więc adrenalina powoli opada. Po sprawdzeniu wszystkich chałup, zbieramy się na środku wioski.
- Dobra chłopcy, Czarny idzie sprawdzić zagrodę, Promyk studnię. Kryjemy was.
Trwa to kilkanaście sekund i obaj wracają do nas szybkim krokiem.
- Czysto – mówi lakonicznie Czarny.
- Ajdik w studni, szefie – rzuca Promyk i wzdycha.
Ajdik to duży kłopot. Konieczność zgłoszenia przez radio i czekania na chłopaków z saperki, a stoimy na wymarłym skrawku pakistańskiej ziemi w trzydziestostopniowym upale. Zasady są dobre ale czasem trzeba je łamać.
- Wrzuć granat. Potem dziesięć minut obserwacji, jak wszystko będzie ok., to następne dziesięć odpoczynku, ale na czujno. Potem wracamy - decyduję.
Chłopcy skłaniają głowy w podziękowaniu. Właśnie łamiąc procedury zaoszczędziłem im kilkudziesięciu minut, a może kilku godzin, czekania w upale. Wchodzimy za najdalszą chałupę, a Promyk rzuca granat do studni i biegiem wraca do nas. Chce szybko zająć bezpieczną pozycję i przepada przez stopy Diakona, co wszyscy kwitujemy gromkim śmiechem. Wybuch rozsadza studnię, rozrzucając kamienie na kilkanaście metrów i zasypując nas deszczem małych odłamków. Drużyna rozstawia się, każdy w pozycji klęczącej obserwuje jedną z geograficznych stron świata. Musimy mieć pewność czy dźwięk eksplozji nikogo tu nie zwabi. Czekamy. Mija około dziesięć minut i nic się nie dzieje. Siadamy na ziemi, plecami do siebie, tworząc krzyż. Czarny wyjmuje ulubioną papierośnicę z logo Seals i puszcza w obieg, po chwili papierosowy dym unosi się w powietrze, a adrenalina opada całkowicie. Czeka nas ponad godzina marszu w potwornym upale, zanim z ustalonego punktu zostaniemy zabrani przez śmigłowiec.
- Piwa bym się napił - mruczy Diakon.
- Napijemy się w bazie, ja stawiam – mówi uśmiechnięty Płomyk bawiąc się kerambitem. - Ile będziecie chcieli.
- Jakaś okazja? – pytam.
- Rocznica ślubu – szczerzy się.
Diakon gwiżdże z uznaniem, Czarny się uśmiecha, aż Promyk spływa rumieńcem. Kocham tych sukinsynów.
- Ja stawiam chłopcy- mówię. - Whiskey z…
Głowa Płomyka z donośnym plaśnięciem rozpada się jak arbuz, w który ktoś włożył petardę. Krew i mózg bryzgają prosto na nasze mundury i w zastygłe w zdumieniu twarze. Dźwięk strzału dochodzi dopiero sekundę później.
- Snajper! – wrzeszczę i biegnę za ścianę najbliższego budynku.
Czarny i Diakon wpadają tam zaraz za mną. Wyglądamy ostrożnie, trzęsąc się z uderzenia adrenaliny. Czarny patrzy przez monokular termowizyjny, Diakon przez lunetę karabinku. Ja staram się zlokalizować jakiś ruch gołym okiem. Nagle na zboczu góry widzę błysk i zaraz kolejny.
- Błysnął czymś, chyba lusterkiem, dwa razy - raportuje łamiącym się głosem, przez który przebija zdziwienie, Diakon. - Jakieś tysiąc trzysta metrów, szefie. Skurwiel dobrze wie, że nie mamy wyborowego i jest poza zasięgiem.
"Tysiąc pięćset" poprawiam go odruchowo w myślach. Chowam się opierając o naszą zasłonę plecami i w chaosie myśli przyglądam się chłopakom. Czarny już odłożył termowizjer i teraz kuca ukrywając twarz w dłoniach. Diakon dalej obserwuje, a z miejsca gdzie jego oko styka się z lunetą, jedna za drugą płyną łzy. Trwa to chwilę zanim orientuję się, że też płaczę.
Biorę od Czarnego radio i łykając łzy składam raport. Po dwóch godzinach na środku wioski ląduje śmigłowiec, z którego wybiega wsparcie i medycy. Wszyscy jesteśmy umazani mieszanką krwi i kurzu, wyglądamy koszmarnie. Bez słowa pomagają nam wstać i kierują na pokład śmigłowca. Łapię za rękaw jednego, niosącego czarny worek.
- Zanim, kurwa… Zanim zrobisz swoje, przynieś mi jego nóż, dobrze? – pytam ocierając łzy, brudną od pyłu i krwi dłonią.
- Tak jest – salutuje mi.
Chwilę później, na pokładzie lecącego śmigłowca, tulę kerambit Płomyka do piersi i przysięgając w myślach urojoną zemstę zapadam w sen.
Na następny dzień wszyscy trzej dostajemy propozycję powrotu do domu. Wszyscy odmawiamy. Ze wsparciem psychologa i wódki spędzamy przydzielony tydzień wolnego od służby. Każdego dnia, wieczorem, wyciągam kerambit Płomyka z szafki i dotykam go delikatnie opuszkami palców, kreśląc mapę smutku, nienawiści i wspomnień. Pielęgnuję je w sobie.
Dwa miesiące spokojnej służby później jesteśmy w okolicach Braldu na Humvee patrolu. Prowadzę, chłopaki z przygotowaną bronią jadą na masce. Oczywiście wbrew procedurom, ale stara prawda mówi, że dużego ajdika i tak nie przetrzymamy, a jak pieprznie mały to siedzących na masce rozrzuci i może przeżyją, tych w środku poparzy i okaleczy na pewno.
Przez dźwięk silnika Humvee słyszę jak Diakon gwiżdże jakąś smutną melodię, Czarny pali camela. Popołudnie jest ciche i spokojne, bezwietrzne. Strzał rozrywa ciszę i zanim potrafię się zorientować co się dzieje na masce siedzi już tylko Diakon. Stawiam gwałtownie humvee bokiem i wyskakuję z wozu. Czołgam się w stronę gdzie upadł Czarny. Krew bucha z boku jego szyi. Zrywam swoją chustę i przykładam do rany ze świadomością, że to nic nie da. Do-pada do nas Diakon. Ciągniemy Czarnego do wozu, wrzucamy na tył i gwałtownie zawraca-my. W lusterku bocznym widzę podwójne błyśniecie na stoku góry. Czarny umiera w drodze do bazy. Po swojemu, bez słowa.
Zostajemy oddelegowani do domu, ale proszę o pięć dni na otrząśnięcie się przed wylotem do kraju. Dowództwo wyraża zgodę.
Przez następne trzy wieczory oglądam i delikatnie muskam dwa przedmioty. Kerambit Promyka i papierośnicę Czarnego. Rozpamiętuję w smutku straconych braci. Oddaję im cześć. W czwartą noc po śmierci Czarnego, zawijam nóż i papierośnicę delikatnie w chustę, odkładam i idę budzić Diakona.
Czas zapolować na skurwiela.
Wiem na jakim terenie mniej więcej jest. Ma doskonałe oko i umysł strzelca, ale my mamy pragnienie zemsty jakie zmiażdżyłoby armię. Wymykamy się z bazy ofiarowując chłopakom na bramie jakąś bzdurną historyjkę i butelkę whiskey.
Księżyc jest za chmurami, panuje prawie całkowita ciemność, ale zarysy zboczy gór w dolinie Braldu wyglądają złowieszczo, przytłaczając swoim ogromem. Problem polega na tym, że prócz nieskrępowanej żądzy zabicia beżowego snajpera nie mam planu, cała akcja polega na nadziei, że on nie ma sprzętu żeby działać w nocy. Bo jeśli ma, to szybko dołączymy do braci.
- Kiedy sprawdzaliśmy wioskę i potem na patrolu, strzelał z naszej lewej, pamiętasz skąd mniej więcej błyskał. Spróbujemy się wdrapać w okolice tego miejsca. Patrzysz co jakiś czas przez termo – zarządzam.
Diakon tylko kiwa głową, jest psychicznie rozbity, ale potrzebuję go. Ten ostatni raz.
Wdrapujemy się powoli po zboczy góry, starając się jednocześnie zachować ciszę. Wychodzi różnie, czasem jakiś kamyk obsunie się, z delikatnym łoskotem, który zaburza ciszę nocy. Wiem, że jesteśmy zbyt głośno, ale chcę go tylko zabić. Dzisiejsza samowolka zniszczy moją karierę, emocjonalnie jestem wrakiem – ale to nieważne. Muszę go zabić.
Ociekając potem, wdrapujemy się na grań, jest na tyle płasko i szeroko, że można iść. Kucam, rozglądam się i daję Diakonowi znak "naprzód". Kiwa głową. Nagle wszystko wydaje mi się nie tak. Księżyc jednak świeci zbyt jasno, wystawiając nas na widok, miękkie buty robią zbyt wiele hałasu, chociaż poruszamy się wolno i spokojnie. Czuję strach, ale bardziej chcę dopaść snajpera. Poruszamy się krok za krokiem, wydaje mi się, że mijają godziny. W pewnej chwili Diakon chwyta mnie za rękaw. Wykonuje gest "zobaczyłem coś" i podaje mi monokular termowizyjny. Przykładam sprzęt do oka i powiększam maksymalnie obraz. Osiemset, może dziewięćset metrów od nas, jest coś, co wygląda w termowizjerze jak maleńka kupka żaru, pozostała po równie niewielkim ognisku. Pochylamy sylwetki i ruszamy. Skracamy dystans, zaczynamy iść wolniej i ostrożniej, z bronią gotową do natychmiastowego strzału.
Nagle czas zwalnia i wszystko dzieje się w jednej sekundzie. Wychyla się zza głazu, leżącego tuż przy wejściu do groty, jesteśmy na tyle blisko, że widzę kontury człowieka i trzymanej przez niego broni gołym okiem. Nocną ciszę przerywa gwałtownie pasmo następujących po sobie w ułamkach sekund dźwięków: wykrzyczanego przeze mnie "kryj się", strzału snajpera, jęku bólu Diakona, mojego wystrzału i krzyku dochodzącego z wejścia do groty.
Dopadłem go!
Odwracam się gwałtownie w stronę leżącego na plecach przyjaciela. Pod dłonią, którą przyciska do barku powiększa się czerwona plama.
- Dam radę, szefie – cedzi przez zaciśnięte z bólu zęby.
Biegnę w stronę groty, jestem przygotowany na wszystko co najgorsze. Ale nic złego się nie dzieje. Kiedy wpadam za głaz z karabinkiem przygotowanym do strzału, snajper siedzi spokojnie opierając się plecami o kamień. W lewej ręce trzyma dymiącego skręta, prawą przyciska do rany na wysokości żeber, pomiędzy szczupłymi palcami przecieka krew. Kilka metrów od niego leży MacMillan Tac-50 . Chłopak ma może z osiemnaście lat, jest szczupły, twarz okala mu delikatny zarost. Na jego szyi wisi na rzemyku małe, pęknięte lusterko. Wielkie czarne oczy patrzą na mnie zupełnie bez strachu.
- Ktoś tam jeszcze jest? – wskazuję na grotę.
Nic nie odpowiada. Przeszukuję go i podrywam do pionu. Ręce, złożone za plecami krępuję mu za pomocą nylonowych kajdanek. Nie stawia oporu. Popycham go przed sobą i razem wchodzimy do groty. Trzymając chłopaka przed sobą omiatam jaskinię latarką. Grota jest mała, więc od razu mam pewność, że nikogo więcej tu nie ma. Ustawiam chłopaka pod jedną z naturalnych ścian i pomagając sobie światłem latarki jeszcze raz przyglądam się wnętrzu. Trochę jedzenia, kociołek, ghillie leżący pod ścianą, koce. Nic ciekawego. Szarpię snajpera za ubranie go i zmuszam do klęknięcia na środku jaskini. Za chłopaków, myślę, przykładając karabin do szczupłych pleców.
I wtedy zauważam coś na ścianie, ponad ramieniem chłopaka. Podchodzę bliżej. Na prowizorycznej półce, zrobionej z krzywo zbitych deszczułek, stoją trzy pożółkłe zdjęcia. Mężczyźni na fotografiach wyglądają podobnie, choć to ewidentnie różne osoby. Rozpoznaję jeden z naszych celów, zlikwidowany przez Czarnego kilka miesięcy wcześniej. Przed każdym zdjęciem leży przedmiot. Pomięty i brudny od zakrzepłej krwi pakol . Flet sorna. Zardzewiały pasterski scyzoryk.
Czuję jak kręci mi się w głowie, muszę dłonią oprzeć się o ścianę. Do oczu cisną się łzy.
- Wstawaj – mówię do chłopaka głosem, którego nie poznaję. - Trzeba cię opatrzyć. Do bazy mamy kawał drogi.
Słowniczek:
HK416 - karabinek automatyczny kalibru 5.56 NATO produkcji firmy Heckler&Koch.
Hell week - określenie ekstremalnie wymagającego szkolenia Navy Seals, trwającego pięć i pół dnia. Szkolenie doprowadza kandydatów do granic ich psychicznych i fizycznych możliwości. W każdym momencie kandydat ma prawo zrezygnować na własną prośbę, do czego nieustannie namawiają instruktorzy. Zasady i forma szkolenia zostały przeniesione na polski grunt i są obecnie stosowane jako test dla kandydatów Oddziału Specjalnego Żandarmerii Wojskowej w Warszawie. Nazwa pozostała ta sama. Hell week.
CQB – czyli Close Quarters Battlle, rodzaj szkolenia obejmującego zagadnienia walki w przestrzeniach zamkniętych.
Kerambit – wywodzący się z Indonezji nóż o zakrzywionym ostrzu (wzorowanym na pazurach dzikich zwierząt) i także zakrzywionej rękojeści, zakończonej okrągłym otworem, w który wsuwa się palec.
Ajdik – w żargonie wojskowym spolszczenie akronimu IED (Improvised Explosive Device) oznaczającego prowizoryczny ładunek wybuchowy (najczęściej zakopywany w ziemi) detonowany zdalnie.
Humvee - potoczne określenie HMMWV, czyli wielozadaniowego pojazdu kołowego o wysokiej mobilności.
McMillan Tac-50 – wielkokalibrowy karabin wyborowy, kaliber 12.7 mm produkowany przez firmę McMillan Bros. Rifles Co.
Ghillie – używany przez strzelców wyborowych strój maskujący.
Pakol – miękki, okrągły beret męski noszony w Afganistanie i Pakistanie.
. Który nie nastąpił. Myślę, że trochę pod względem stylu zdecydowanie do poprawy.
.
