[wulgaryzmy] wyłącznie wulgaryzmy
[+16] ale na wszelki wypadek zapytajcie babci czy pozwoli

Próbuję swoich sił w menel-fikszn. Czynię to z duszą na ramieniu i na miękkich nogach – ostatecznie twórca gatunku szaleje na Weryf i kąsa. Jak nic, pogryzie i mnie...

A może się nie dowie?

Tak czy inaczej zapas środków odkażających mam przygotowany – dziej się wola nieba... Ostatecznie Veni visum. Vincere non necesse erat, jednak skoro już coś napisałem, należy wyjaśnić, jak widzę miejsce menel-fikszn w hierarchii wszechrzeczy.

Struny duszy ludzkiej, podobnie jak każdy inny byt niesprowadzony li tylko do zerojedynkowej pseudo-doskonałości, mają naturalną skłonność do rozstrajania się, czy to pod wpływem temperatury rzeczonej duszy, czy to z powodu wilgoci (w oczach lub w majtkach), czy też najczęściej z powodu człowieczych działań niepotrzebnych. Słysząc fałszywą nutę, jakże często zaczynamy swoje sumienia regulować nerwowo, nie bacząc na zasady, które współbrzmieniem kierują.

Są sprawy, które trzeba traktować serio i pisać o nich serio. Są sprawy, które trzeba traktować serio, jednak pisać można z przymrużeniem oka, a niekiedy z przymrużeniem obu oczu. Są sprawy, o których nie da się pisać z twarzą kamienną, które ku uciesze jedynie służą, są i takie, o których nawet pisać nie warto, choć niekiedy korci, aby mimo wszystko napisać. Właściwe dać rzeczy słowo... ktoś już kiedyś sformułował taką myśl.

Nie wiem, czym kierował się Pilipiuk, tworząc gatunek menel-fikszn. Pewnie niczym się nie kierował. Nazwę, o ile mi wiadomo, wymyśliła koleżanka siostry pisarza. Tak czy inaczej, nawet jeżeli powyższe nie stanowiło przesłanek, myślę, że rzeczywistość – pijany sen chorego idioty – sama narzuciła ów imperatyw kategoryczny, aby drgania niedostrojonych strun duszy ludzkiej słowem pisanym ująć i innym przekazać.





Poezja (z greckiego poíesis – tworzenie,
wytwórczość, sztuka poetycka) – wieloznaczny
termin, współcześnie stanowiący przede wszystkim
określenie dzieł literackich nienapisanych prozą lub
synonim liryki.

(...)

Słowo "poezja" zostało zapożyczone do języka
polskiego stosunkowo późno – jeszcze w XVI i
XVII wieku pojawiało się ono często w swoim
brzmieniu oryginalnym. Według ówczesnych
słowników słowo to oznaczało zarówno samą
pracę poety jak i jej wytwory. Początkowo słowo
miało dość szerokie znaczenie i mogło być
stosowane bardzo swobodnie...

Z Wikipedii


(...)jednakowoż prozaiczny materializm większości
określa pogardliwie mianem szaleństwa przebłyski
nadpostrzegania, które przenikają pospolity woal
jawnego empiryzmu.

Howard Phillips Lovecraft



Prolog
(Większe kilka lat wcześniej)

Wrześniowe słońce grzało mocno, ale człowiekowi w szarym garniturze wcale to nie przeszkadzało. Choć był osobą korpulentną, osobą w średnim wieku, bardzo lubił wysoką temperaturę. Siedział na tarasie, roztaczał wokół siebie zapach najlepszych perfum i spokojnie czekał. Kobieta, z którą miał się spotkać, była spóźniona. To również mu nie przeszkadzało. Ludzie, zawsze gdy się spóźniali, działali w pośpiechu, a kiedy przyszło do rozmowy, nie potrafili ukrywać swoich myśli. Zamówił jedną kawę, potem drugą. Jego senatorska twarz zdawała się nie zdradzać żadnych emocji. Spokojnie kontemplował zabytkowe kamienice i zabiegany tłum, roztaczając aurę spokoju i bezpieczeństwa. Kończył drugą kawę, kiedy zobaczył jak szybkim krokiem przemierzała rynek. Ani ładna, ani brzydka, ot białogłowa tuż przed czterdziestką, w ciasno opiętym kostiumie, który choć elegancki, choć ponad wszelką wątpliwość bardzo drogi, jedynie podkreślał nijakość. Spieszyła się. Przebiegając pomiędzy budkami, gdzie sprzedawano pamiątki, potrąciła dziewczynę prowadzącą dziecko. Brzdąc uczył się chodzić. Młoda mamusia nie widziała nikogo poza małą, radośnie drepczącą istotką. Kobiety w eleganckim kostiumie również nie dostrzegła. Nijaka spojrzała na przeszkodę bardzo złym wzrokiem, a człowiek w szarym garniturze był pewien, że jej usta poruszyły się w charakterystyczny sposób. Nie miał żadnych wątpliwości. Ludzie przeklinając bliźnich, stawali się do siebie bardzo podobni.

Doszedł do wniosku, że na pierwszy rzut oka kobieta robi dobre wrażenie.

– Pan wybaczy, ale nie cierpiące zwłoki sprawy służbowe...

– Proszę usiąść. – Skinął ręką, wskazując fotel.

Kłamała. Wcale nie załatwiała spraw służbowych. Poczuł się bardziej komfortowo. Zawsze czuł się bardziej komfortowo, kiedy ludzie kłamali.

– Rozumiem, że to z panem wczoraj rozmawiałam.

– Nie ze mną, ale jestem upoważniony do tego, aby rozmawiać. Czy rozważyła pani naszą propozycję?

– Tak, jednak ze względu na stanowisko jakie piastuje mój mąż, nie mam możliwości wstąpienia w wasze szeregi. Uważam, że...

– Powinna pani pozostać bezpartyjna – dodał, obserwując ulgę, która pojawiła się na twarzy rozmówczyni. – W tym, jestem skłonny zgodzić się z panią. Stanowisko członka zarządu w administracji lokalnej zawsze lepiej wygląda, kiedy zostanie obsadzone przez osobę niezależną.

Wymawiając ostatnie słowo, wytężył wszystkie zmysły. Kobieta doskonale zdawała sobie sprawę, że o jakiejkolwiek niezależności mowy być nie może, jednak sam epitet mile połechtał jej potrzebę bycia kimś wyjątkowym, kimś bardziej niezależnym od innych.

– Myślę, że nie poczuje się pan rozczarowany. Potrzebę i nieuchronność zmian rozumiem podobnie, jak rozumieją je wszyscy ludzie, dla których słowo "postęp" oznacza coś więcej.

Mężczyzna w odpowiedzi jedynie skinął głową.

– Pozostaje jeszcze kwestia moich apanaży. – Nijaka szybko załapała, że ktoś poważnie traktuje jej kandydaturę i doszła do wniosku, że można się potargować. – W firmie zarabiam trzy razy tyle...

– Jednak wyraziła pani zainteresowanie, chociaż zdawała sobie sprawę, że wynagrodzenie będzie mniejsze.

– Moje zainteresowanie nie oznacza tego, że zgodzę się pracować za każde pieniądze.

W ostatnich słowach, choć wypowiedziała je głosem twardym i zdecydowanym, pewności było mniej niż zero. Człowiek w szarym garniturze zrozumiał, że ma przed sobą kogoś, na kogo cudowny zapach władzy działa silniej niż brzęk mamony i najmocniejsze seksualne podniety razem wzięte.

***

– Musiałbym dojeżdżać do pracy wiele kilometrów. Sam pan rozumie, że dla człowieka, który swoje życie złożył na ołtarzu nauki, to trudna decyzja.

– Eksponowane stanowisko w administracji, i to administracji szczebla powiatowego, dałoby panu możliwość zdobycia nowych doświadczeń. Zebrałby pan nowe materiały, poszerzyłby pan swoje horyzonty.

Świeżo upieczony doktor politologii, chociaż widać było, że wstrzymuje się z ostateczną odmową, pokręcił przecząco głową.

– Proszę pana, jest taka maksyma: "kto nie idzie do przodu, ten się cofa". Doktor Kowalski może wykazać się większą liczbą publikacji, doktor Nowak dłuższym stażem. Nie twierdzę, że jestem gorszy, wręcz przeciwnie, ale stanowisko adiunkta jest jedno.

Człowiek w szarym garniturze był przygotowany na takie postawienie sprawy. Odmowy nie brał pod uwagę.

– Doktor Kowalski – odparł po namyśle – nieustannie wypowiada się na forach internetowych w sposób, który uważamy, najdelikatniej rzecz ujmując, za bardzo kontrowersyjny. Doceniamy rzecz jasna znaczenie różnic światopoglądowych – kontynuował tonem tyleż dobrodusznym co stanowczym. – Pan, panie doktorze, również w wielu sprawach wypowiadał się w sposób odmienny, niż ludzie, których reprezentuję. My to szanujemy i akceptujemy, jednak naszym zdaniem skrajny klerykalizm pańskiego kolegi nie jest przymiotem, jaki powinien charakteryzować pracownika nauki. Myślę, że w ogóle nie powinien pan traktować osoby doktora Kowalskiego jako potencjalnego rywala.

W oczach tego, który swoje życie złożył na ołtarzu nauki, rozbłysły iskierki nadziei i czegoś jeszcze. Człowiek w szarym garniturze bardzo lubił takie iskierki_i_coś_jeszcze.

– Jeżeli przez trzy lata będę dzielił obowiązki asystenta i członka zarządu, Doktor Nowak zrobi habilitację...

– Doktor Nowak habilitacji nie zrobi.

– Nie wydaje mi się...

– Jeżeli będzie pan odpowiednio dyspozycyjny, jeżeli spełni pan nasze oczekiwania, nie będziemy stawali na przeszkodzie pańskiej habilitacji, nawet kosztem części obowiązków. Jeżeli natrafi pan na przeszkody, możemy okazać się bardzo pomocni, natomiast habilitacja doktora Nowaka... Powiedzmy, że proces habilitacyjny zakończy się niepowodzeniem.

– Panie prezesie, twierdzę z całą mocą, że kiedy na moje wypowiedzi spogląda się we właściwym świetle, różnice zdań przestają być tak istotne. Ja w pełni rozumiem konieczność i nieuchronność zmian, które osobiście utożsamiam z postępem.

Oczy politologa sypały takimi iskrami, że człowiek w szarym garniturze zaczął obawiać się pożaru. Zrozumiał, że ma przed sobą kogoś, dla kogo wykazanie, że stoi w hierarchii wyżej od innych, stanowi sens życia. Jednak nie to było najważniejsze. Za potencjalne nieszczęścia, jakie mogłyby spaść na konkurentów, rozmówca gotów był zapłacić każdą cenę.

***

Mieszkanie ostatniej osoby, którą dzisiaj musiał odwiedzić, wyglądało ascetycznie. Gospodarz, niepozorny, lekko szpakowaty jegomość po czterdziestce, przyjął człowieka w szarym garniturze herbatą i krakersami. Trochę zmartwiony, kiedy gość oświadczył, że wódki się nie napije, rozumiał: nie należy prowadzić pojazdu po spożyciu alkoholu, chociaż na takim stanowisku, to właściwie...

Rozmowa, pomimo braku wódki, stawała się coraz żywsza. Przybysz wprawdzie ograniczał swoje wypowiedzi do bardzo krótkich pytań ewentualnie zwięzłych uwag, ale i tak więcej nie byłby w stanie wtrącić. Szpakowaty jegomość po czterdziestce okazał się tytanem słowa głoszonego.

– Proszę sobie wyobrazić taką sytuację: jest trzech kandydatów na naczelnika. Szkoli się wszystkich, a potem wybiera tylko jednego. – Popatrzył znacząco w oczy gościa – Ci pozostali muszą odejść, nie ma dla nich miejsca. – rozłożył ręce w geście bezradności, cały zamieniając się we współczucie, które to współczucie wstrzemięźliwie siorbało herbatę ze szklanki, dając światu do zrozumienia, jak niewiele, tym najlepszym, do życia potrzeba.

Człowiek w szarym garniturze spróbował coś powiedzieć, ale po raz kolejny nie wyszło. Za późno się zebrał. Tytan wcześniej skończył siorbać herbatę.

– Wolność! – zawołał. – Wolność jest rzeczą nadrzędną, jednak wolność musi znać swoje miejsce i swoje ograniczenia. Możemy mieć albo wolność, albo anarchię. Trzeciej drogi po prostu nie ma. Unia Europejska wydaje się być stworzona po to, aby nauczyć młode demokracje korzystania z owej wolności.

– Niektórzy rozumieją wolność tak, inni inaczej. – Człowiek w szarym garniturze przytomnie wykorzystał fakt, że jego rozmówca sięgnął po krakersa.

– Wszyscy muszą rozumieć wolność tak samo! Muszą! – gospodarz w podnieceniu niemal unosił się w powietrzu. Prawa grawitacji wydawały się ustępować przed sprawami większej wagi. – Nie ma wolności, jeżeli ktoś myśli inaczej. Tylko taka wolność, wolność powszechna, sprawi, że społeczeństwo nie będzie się czuło ograniczone. – Ponownie przewiercił gościa wzrokiem, jednak własne słowa zachwycały go tak bardzo, że nawet nie zauważył braku czegoś, co zawsze zachwycało go w równym stopniu co własne słowa.

Jego spojrzenie nie zdołało przewiercić gościa na wylot. Szpakowaty jegomość po czterdziestce, gdyby dostrzegł ów drobiazg, może zacząłby się zastanawiać, ale nie dostrzegł...

– Społeczeństwo czuje ograniczenia nawet wtedy, kiedy roztacza się nad nim opiekę. – Przybyszowi po raz kolejny udało się wygłosić całe zdanie. Tym razem dlatego, że gospodarz dostał zadyszki.

– To nie społeczeństwo czuje ograniczenia. – Mistrz eurosłowa pokiwał palcem i zmienił ton na cichy, łagodny, wręcz smutny. – Ograniczenia czują ci, którzy nie dorośli, ci, którym nie zapewniono opieki według należytych standardów. Opieka należy się wszystkim: dużym i małym, przedsiębiorczym i niezaradnym, starym i młodym. – Natężenie dźwięku rosło. – Wszystkim! – Dalej rosło. – Ta opieka musi być powszechna i bezwarunkowa. Są ludzie, którzy nie zdają sobie sprawy, że ich egzystencja całkowicie zależy od istnienia owej opieki. Nie potrafią się wznieść ponad swój marny poziom. Nie są w stanie zrozumieć nieuchronności nadchodzących zmian.

Płomień bił z oczu mówcy, jednak człowiek w szarym garniturze wcale się nie obawiał, że zostanie poparzony. Znalazł kolejną osobę której szukał. Rozumiał, że ma przed sobą kogoś, dla kogo nie istniało coś takiego jak wolność, własność i niezależność. Rozumiał, że ma przed sobą kogoś, dla kogo nie istniało coś takiego, jak osoba ludzka.



Z życia prowincji, z życia metropolii
(Kilka lat wcześniej)

Stefan Goszczyk przyjechał do Ustrzyk aby kupić wypasioną komórę dla syna. Tak przynajmniej nazywał to urządzenie jego syn: "wypasiona komóra". Goszczyk rzadko kiedy rozumiał to, co mówi jego syn, a jego syn rzadko kiedy udawał, że rozumie to, co mówi jego ojciec. Poeta, który od wielu lat przemierzał Bieszczady, i który odwiedził go dzisiaj rano, nazwał taki stan rzeczy wymianą pokoleń. Poeta co roku, zanim ruszył w góry, odwiedzał goszczykową zagrodę aby pogadać z gospodarzem i zostawić na podwórzu swój samochód, o którym to samochodzie syn Stefana Goszczyka zwykł był mawiać "wypasiona bryka". Potem Poeta brał plecak i szedł, ale zanim wyszedł, rozmawiał. Owe poranne (zazwyczaj) Polaków rozmowy w znacznym stopniu ukształtowały spojrzenie Stefana Goszczyka na sprawy tego świata. Właściciel wypasionej bryki miał dzieci i również stał w obliczu tego, co nazywał wymianą pokoleń. Goszczyk źle się czuł z tą wymianą pokoleń. Uważał syna za głąba i coraz częściej dochodził do wniosku, że w drugą stronę to działa podobnie: jego syn uważa za głąba swojego ojca.

Stary Goszczyk wcale nie uważał siebie za głąba. Był gospodarzem pełną gębą. Postawił chałupę, zasadził drzewo i spłodził syna. Chałupa była solidna i duża, drzewo wyrosło okazałe i zdrowe, tylko syn... Zamiast studia skończyć, ożenić się, dzieci mieć, a potem, jak Pan Bóg przykazał, gospodarzyć na tym, co ciężką pracą zdobył ojciec, chłopakowi odbiło i zamierzał wstąpić do armii. Mały głowę do wódki miał kiepską i Stary zwyczajnie nie wierzył, że z taką głową do wódki jego latorośl w wojsku sobie poradzi.

Stojąc w sklepie (słowo "salon" miało dla niego inne znaczenie) i patrząc się na dziwaczne urządzenie, które miał kupić i które służyło do wszystkiego, tylko nie do dzwonienia, utwierdzał się w przekonaniu, że jego syn jest skończonym głąbem.

– Tysiąc siedemset dziewięćdziesiąt dziewięć złotych i dziewięćdziesiąt dziewięć groszy – wyrecytował handlarz z uśmiechem, od którego Goszczykowi zachciało się rzygać.

Prezent na osiemnaste urodziny Goszczyka-juniora tani nie był, ale osiemnaście lat, to zawsze osiemnaście lat. Człowiekowi zaczyna się wydawać, że jest już dorosły, a zbyt brutalnie wyprowadzony z błędu, bardzo często przestaje rozwijać się prawidłowo. Goszczyk-senior ciągle miał nadzieję, że jego potomek zostanie wyprowadzony z błędu w sposób mało brutalny, i że się w końcu rozwinie prawidłowo. Dlatego gotów był wyłożyć osiemnaście setek i kupić wypasioną komórę, jednak w kieszeni miał tylko półtora tysiąca. Kartą płacić nie zamierzał. Stefan Goszczyk zawsze płacił gotówką. Na to, aby telefon zmienił właściciela drogą kupna i sprzedaży, trzeba było poczekać. Kupujący musiał złożyć wizytę w oddziale banku. Trudno. Zdecydował, że najpierw pójdzie do urzędu. W urzędzie musiał załatwić ważną sprawę.

Problemy formalno-prawne od kilku lat doskwierały mu niczym ból zęba. Już dawno powiększyłby chałupę i ciągnął kasę z wynajmu pokoi turystom. Kilkaset metrów dalej Hryńczyki budowały wyciąg i Goszczyk był pewien, że i w zimie, i w lecie dodatkowy grosz mógłby popłynąć strumieniem może nie szerokim, ale takim, który nie wysycha. Z urzędem musiał zamknąć sprawę do jesieni. Musiał i koniec. Dzisiaj chałupy nie dało się rozbudować, tak jak kiedyś. Potrzebne były papiery, zgody, uzgodnienia, wyliczenia, zatwierdzenia i całe mnóstwo innych rzeczy, których on nie potrafił ani zapamiętać, ani zrozumieć. Stary Markuch (świeć Panie nad jego grzeszną duszą) mówił mu, że papierów nie trzeba, że jak przyjdą na kontrolę, to wystarczy siekierkę pokazać, a jak to nie pomaga, wystarczy zamachnąć się dobrze i wtedy na pewno pomoże. Stary Markuch miał rację, co udowodnił w praktyce nie raz i nie dwa, ale Goszczyk różnił się od Markucha tym, że siekierką rąbał wyłącznie drzewo, sprawy urzędowe w urzędzie załatwiając.

Pół godziny później zapomniał języka w gębie, a w gardle poczuł dziwną suchość, kiedy usłyszał, że "plan zagospodarowania przestrzennego nie przewiduje...", potem, że "zakres projektu, który przedłożył inwestor, nie obejmuje...", a na koniec, że "normy unijne wymagają aby...". Niczego nie zrozumiał. Od "inspektora do spraw..." odesłano go do naczelnika, potem do drugiego naczelnika, potem do naczelnika tego drugiego naczelnika, a na koniec do jakiegoś urzędnika bardzo wysokiej rangi. Że ten ostatni był bardzo wysokiej rangi, Goszczyk wywnioskował po okazałości gabinetu, oraz po tym, że zanim wszedł do środka, powiedziano mu, iż jego sprawa zostanie popchnięta do bliżej nieokreślonego "przodu", jeżeli urzędnik bardzo wysokiej rangi zostanie uhonorowany kwotą dwóch tysięcy złotych.

To ostatnie zrozumiał bardzo dobrze i nawet poczuł się trochę lepiej. Człowiek zawsze czuje się trochę lepiej kiedy najpierw niczego nie rozumie, a potem zaczyna coś rozumieć. Perspektywa zapłacenia wysokiej kwoty, której nie przewidział w czymś, co jego głąbowaty dzieciak nazywał biznesplanem, obudziła w nim duszę człowieka interesu. Szybko zorientował się, że stosunek urzędnika bardzo wysokiej rangi do rzeczonej kwoty, choć pozornie sztywny jak pal Azji Tuchajbejowicza, nie jest ani stały w czasie, ani niewzruszony. Budynek opuścił uboższy o półtora tysiąca złotych, żegnany przez urzędnika bardzo wysokiej rangi pełnym szacunku uściskiem dłoni, a przez "inspektora do spraw..." spojrzeniem pełnym dezaprobaty.

Dopiero na ulicy uświadomił sobie, że prezent, który zamierzał kupić dziecku na osiemnaste urodziny, będzie musiał poczekać na lepsze czasy. "Diabli wzięli" pomyślał, nie zdając sobie sprawy, jak bardzo bliski jest prawdy.

***

Wielkie miasto rodzi wielkie problemy. Czasami żałował, że nie mieszka gdzieś daleko, na zabitej dechą wsi, gdzie ludzie ciężką pracą wyrywają ziemi plony, gdzie słowa oznaczają to co powinny, gdzie...

...takie rozważania prowadziły do nikąd.

Żył dostatecznie długo na tym świecie, aby zdawać sobie sprawę, że człowiek jest tylko człowiekiem i wszędzie tam, gdzie żyją ludzie, piękne będzie istnieć obok szkaradnego, a dobro będzie się ze złem przeplatać. Urodził się, wychował i całe życie spędził w wielkim mieście. Jego problemy nie były ani małe, ani wielkie. Były takie, jakie się rodzą tam, gdzie ponad półmilionowa populacja zamieszkuje obszar stu kilometrów kwadratowych.

W ostatnich latach dużą grupę problemów, które rodzą się w wielkim mieście i z którymi zmagał się na przestrzeni sześćdziesięciu lat swojego pracowitego żywota, zaczął określać wspólnym mianem: "problem Gośki".

Ojciec Michał zdawał sobie sprawę, że Gośka nie jest, i nigdy nie była uzależniona. Wielu już wyciągnął z tamtej strony. Wielu poznało dobrą drogę wtedy, kiedy wydawało się, że każda droga wiedzie do nikąd. Potrafił ocenić na pierwszy rzut oka i wiedział, czy ktoś jest alkoholikiem czy nie. Dziewczyna nie przekroczyła owej granicy, tym bardziej warto się było nią zająć.

Zajął się.

Nie zaglądała do kieliszka od dwóch lat, całkiem nieźle zdała maturę i dostała się na polonistykę. Skoro jednak wmawiała sobie i innym, że jest uzależniona, nie protestował. Ojciec Michał, na własny użytek, tłumaczył postawę Gośki tym, że każda kobieta potrzebuje czuć się od kogoś uzależniona. A jeżeli kobieta nie znajdzie kogoś, to przynajmniej od czegoś musi czuć się uzależniona.

I kiepskie było wyjaśnienie, że osoba duchowna, żyjąca w celibacie, nie może znać kobiecej natury. Ojciec Michał był spowiednikiem i kobiecą naturę znał tak dobrze, jak mało kto. Od razu się zorientował, że to nie alkohol jest problemem Gośki. Problem Gośki był bardziej wysublimowany. Pomijając bardzo bliskie a zarazem skomplikowane więzi, które łączyły ją z matką, pomijając fakt, że w życiu dziewczyny nie było ojca, główny problem stanowiło to, że dziewczyna pragnęła zmieniać świat. Zmianę świata rozumiała jako zmianę ludzi. Jednak tego, ojciec Michał również nie uważał za problem Gośki. Ojciec Michał tak samo odczuwał potrzebę zmiany świata i zdawał sobie sprawę, że aby świat się zmienił, trzeba zmienić człowieka. Problem Gośki zaczynał się w miejscu, w którym zaczynała się większość problemów: w momencie przejścia od teorii do praktyki.

Gośka chciała zmieniać świat gruntownie i zmieniać za wszelką cenę. Gośka chciała dobrze, zawsze chciała dobrze, i owym "chceniem dobrze" uzasadniała również to, co robiła źle. Gośka we wszystko co robiła, wkładała całą siebie, a na pewnym poziomie zaangażowania, usiłowała włożyć jeszcze więcej. Choć dziewczyna była niepozornej budowy, jej głos, kiedy chciała, brzmiał gromko, jej wkład we "wszystko" zawsze okazywał się znaczący, a kolejne niepowodzenia zawsze koniec końców stawały się dramatami godnymi szekspirowego pióra.

Ojciec Michał nie miał ani wielkich środków, ani specjalistycznego wykształcenia, ani sztabu oddanych współpracowników. Tak zwane public relation również miał kiepskie, jednak nie znał tego zwrotu i nie wiedział, że ma kiepskie. Po prostu robił to, co mógł robić i wychodziło dobrze. Wierzył głęboko, a swoją wiarę traktował jako praprzyczynę wszystkiego. Nigdy się nie zastanowił, że widzi więcej.

***

W firmie wrzało. Karol Majchrzak, właściciel, który nie znosił, kiedy tytułowano go prezesem, powoli stygnął. Bardzo powoli. Nie chciał już wprawdzie wyrywać nikomu kończyn z dupy, jednak kiedy księgowa nierozważnie weszła do jego kanciapy, której nigdy nie nazywał gabinetem, wyszła sponiewierana i zapłakana. Poszło o najgłupszą rzecz na świecie. Zajście, jakie miało miejsce godzinę temu, księgowa niefortunnie określiła mianem katastrofy. Określenie nie spodobało się właścicielowi hurtowni materiałów budowlanych i przeczołgał najbliższą przyjaciółkę swojej córki.

Prezes Karol Majchrzak w zaciszu gabinetu jeszcze raz przeżywał katastrofę.

Kontrole w przedsiębiorstwie zdarzały się coraz częściej, a gnidy, które go nachodziły, coraz bezczelniej wyciągały łapska po pieniądze. Majchrzak łapówek nie dawał. Nie po to wykształcił jedno z czworga dzieciaków na prawnika, aby jakieś gówno miało mu dyktować warunki, albo grozić bezkarnie. Hurtownik miał dziwny i powszechnie nieakceptowany przez urzędy zwyczaj uważania swojej firmy za swoją własność. Przez długie lata takie podejście do sprawy okazywało się dobre. Majchrzak rozkręcał interes powoli i rozsądnie. Jak na pieniądze, którymi obracał, żył skromnie. Choć w okolicy uchodził za człowieka nieustępliwego i pamiętliwego, darzono go jeśli nie szacunkiem, to przynajmniej respektem. Każdy się dobrze zastanowił, zanim zadarł z twardym bieszczadzkim typem.

Ostatnimi laty sprawy się zmieniły tak, jak zwykły zmieniać się sprawy. Na gorsze. Wszystkie możliwe i niemożliwe kontrole, niczym plagi egipskie, nawiedzały jego królestwo raz za razem. Na terenie hurtowni NIK i Sanepid walczyły o przestrzeń życiową z fiskusem, Inspekcją pracy oraz agendami, których istnienia zaledwie się domyślał. Choć sam znał prawo wcale dobrze, choć pod ręką miał niegłupiego specjalistę który, żywotnie zainteresowany aby chronić ojcowiznę, wyłaził ze skóry, jeden mandat gonił drugi. Majchrzak płacić nie zamierzał i sprawy lądowały w sądzie. Od kilku lat przegrywał. Przegrywał zawsze, a płacić musiał co raz więcej.

Katastrofa, która po odrzuceniu apelacji miała kosztować firmę dwadzieścia pięć tysięcy plus drugie tyle kosztów sądowych, zaczęła się od kontroli najmniej groźnej ze wszystkich wymienionych powyżej agencji – Sanepidu. Prezes lubił porządek, taką miał naturę. Czystość też lubił. Wychował się wprawdzie i wyrósł (jakże okazale) na bieszczadzkim błocku, jednak kiedy już wyrósł, okazał się czyścioszkiem, dowodząc, jak wielka może być zmienność osobnicza podgatunku, zamieszkującego tereny południowo-wschodniej Polski. Zamiłowanie do porządku wcale inspektorów nie przekonało. Szczotka, która zgodnie z brukselską normą powinna tkwić w ściśle określonym miejscu hurtowni, znalazła się zupełnie gdzie indziej, po prostu tam, gdzie pani sprzątaczce było wygodniej. Wymierzono karę najwyższą z możliwych. W przeciągu kilku następnych minut odkryto jeszcze wiele podobnych "niedociągnięć", tyleż skandalicznych co społecznie szkodliwych, i znacznie powiększono kwotę kary. Procesy, odwołania od owych procesów, apelacje i dodatkowe kontrole, połączone z koniecznością chwilowego zamknięcia interesu, sprawiły, że jego dochodowa, uczciwie prowadzona działalność, stanęła na granicy opłacalności.

Teraz siedział burzy z piorunami podobny. Do myśli niewesołych doszła jeszcze ta, że wieczorem będzie musiał stawić czoła wściekłości swojej ukochanej córeczki, której koleżankę – księgową sponiewierał kilka minut wcześniej. Będzie musiał stawić, to stawi. Trudno się mówi. Baby takie są i źle było by na świecie, gdyby prawdziwych bab zabrakło. Bo że prawdziwych chłopów i bab coraz mniej na świecie, wiedział na pewno. Ale jego pierworodny był prawdziwym chłopem. To też wiedział na pewno. I wiedział, że pierworodny gnidom nie ustąpi. A Jasio? Młodszy syn? Zawsze kiedy miał problemy, część jego myśli mimowolnie zaczynała krążyć wokół młodszego syna, chociaż ten, z interesem nie miał nic wspólnego. Czy Jan Majchrzak mógł uchodzić za prawdziwego chłopa? Hurtownik już takiej pewności nie miał, choć gotów był rozszarpać każdego, kto kwestionował autorytet i pozycję jego dzieci. Młodszy Majchrzak, ludowy rzeźbiarz i malarz, mieszkał pod Dołżycą. Żył samotnie, a raczej zmieniał panienki średnio raz na pół roku, pilnie bacząc, aby którejś nie przyszło do głowy, związać się z nim na stałe. Co to za chłop, co baby nie ma? Jaśkowi było bliżej do takiego Markucha (świeć panie nad jego grzeszną duszą), niż do elity intelektualnej.

Ech, Markuch. Ten to by sobie poradził. Brał siekierę w garść i robił wszystko po swojemu. Ale Markucha już nie ma, a siekiera była może i dobra, kiedy stało się twarzą w twarz z człowiekiem. A on nie miał do czynienia z człowiekiem. Miał do czynienia indywiduami przyodzianymi w szare garnitury, a w praktyce z instytucją, z wieloma instytucjami tworzącymi parszywy, śmierdzący grajdoł.

Siekierą nie poradzisz.

Do pomieszczenia wszedł człowiek lat na oko trzydziestu pięciu. Wysoki, niewiele niższy od Prezesa i nie tak potężnie zbudowany, jednak uderzające podobieństwo obu panów jednoznacznie wskazywało, że ma się do czynienia z ojcem i z synem. Wyraz twarzy nowoprzybyłego nasuwał skojarzenia ze zbitym psem. Milcząc siadł w fotelu.

– Diabli wzięli – mruknął po jakimś czasie, patrząc ojcu w oczy.

Niewiele się pomylił.

***

– Nienawidzę cię! – wrzasnęła Gośka do matki i trzasnęła drzwiami. Wybiegła z klatki schodowej na świeże powietrze, a drzwiami klatki trzasnęła równie mocno.

Trochę pomogło.

Nie zastanawiała się dokąd idzie. Ważne było aby iść. Żeby ochłonąć, trzeba zawsze iść. Musiała ochłonąć, kiedy się dowiedziała, że jej kolejny były chłopak wylądował w łóżku z jej własną matką. Musiała iść jak najdłużej. Żałowała, że się urodziła, żałowała, że poszła kiedyś z Karolem do łóżka i żałowała, że nie ma jeszcze jednych drzwi, którymi mogłaby trzasnąć.

Matka wcale nie odbiła jej chłopaka. Z Karolem rozstała się już wcześniej. Matka ani razu nie odbiła jej chłopaka. Tylko dlaczego, do jasnej cholery, wszyscy, z którymi się zadawała w taki czy inny sposób, tracili głowę na widok baby starszej o dwadzieścia parę lat?

Wściekłość opuszczała ją powoli.

Bardzo powoli.

Matka była kobietą wielkiej urody. No nie, przesada, już nie tak wielkiej, ale miała w sobie to coś, czego ona sama nie miała. I co najgorsze, nie wiedziała, co to jest to "coś". Ale najważniejsze to iść przed siebie...

...i nie myśleć.

Jej matka...

... trudno jest iść i nie myśleć.

Jej matka musi się w końcu zmienić. Musi. A Karol nie chciał się zmienić. Chciał być częścią jej duszy. Za bardzo chciał. Oceniał wszystko co robiła, chciał za nią decydować i jeszcze na koniec zrobili go naczelnikiem od czegoś tam... chociaż jeszcze nie skończył studiów. Miał kupę kasy, a ona gardziła takimi co nie liczą się z pieniędzmi. Chciała, aby on był inny, aby nie był taki, jak wszyscy. Świat wymagał od każdego faceta bicepsów i portfela, wymagał, aby wszyscy byli tacy sami, ale ona nie akceptowała tego. Świat musi się zmienić... i dlatego nie mogła być z Karolem.

Nie mogła!

W końcu rozejrzała się dookoła. Dopiero teraz uświadomiła sobie, że idzie do ojca Michała. Noc już otuliła mrokiem miasto i to wszystko, co tylko z nazwy było miastem. Znajdowała się na terenie, który w dzieciństwie nazywali Mordorem. Na wpół opuszczone ni to slumsy, ni to tereny fabryczne. Gdzieś ponad chaszczami świeciły odległe blokowiska. Nie bała się. Mogła tu co najwyżej spotkać swoich dawnych kumpli z podwórka, albo kumpli ich kumpli. Znali ją, a ona znała ich. Musiała tylko uważać, aby nogi nie skręcić i w żadnym wypadku nie skracać sobie drogi przez starą fabrykę. W starej fabryce pozostało mnóstwo beczek z jakimś świństwem, a cały teren był rozkopany i poprzecinany dołami. Ot, przerwana, niedokończona inwestycja, jakich pełno w kraju i jeszcze na dodatek dzikie wysypisko. Wyjątkowo paskudne i niebezpieczne. Próbowała kiedyś rozwiązać problem, interweniowała tu i tam, ale nie wyszło. Przynajmniej na razie nie wyszło.

Zdecydowała, że zabudowania obejdzie od północnej strony. Od południa, po deszczu, mogło być grząsko, a ona nie chciała nanieść błota do, jak to nazywali, pustelni ojca Michała.

Franciszkanina traktowała jak ojca. Biologicznego ojca nie znała. Wiedziała tylko, że był człowiekiem gór i że pozostał w górach na zawsze. Matka w tym względzie okazywała się bardzo mało rozmowna, a kiedy Gośka zorientowała się, że matka, pytana o ojca, próbuje ją zbyć byle słowem, przestała naciskać. Ojciec Michał powiedział, że człowiek musi sam dojrzeć do tego, aby powiedzieć, że kiedy powie naciskany, pod przymusem, wówczas nie będzie to miało takiej wartości. I dopiero wtedy Gośce zaczęło zależeć, aby matka sama o ojcu opowiedziała. Ale matka milczała.

Nienawidziła matki!

Czasami.

A Gośka chciała kochać. Chciała, żeby był ktoś jeszcze na świecie, ktoś, kogo mogłaby kochać. Ale była tylko matka.

Dlaczego jest jej tak zimno?

Noc czerwcowa, królowa jaśminowa, była ciepła, wręcz gorąca. Czuła to ciepło, czuła zapach jaśminu...


Ja jestem noc czerwcowa,
królowa jaśminowa,
Zapatrzcie się w moje ręce,
wsłuchajcie się w śpiewny chód...


Piosenka się do niej przyczepiła i dobrze wiedziała, że teraz nie zechce się odczepić przez najbliższy tydzień. Sam Gałczyński był może mniej istotny. Ważne było, jak balladę śpiewała jej matka... swoim głębokim altem...

Dlaczego jest tak zimno?

Pięknie śpiewała.

Coś nią gwałtownie obróciło. To znaczy obróciła się, czując, że ktoś na nią patrzy. Nie zobaczyła nikogo, ale wiedziała, że ktoś tu jest. Bała się tego kogoś, a jej lęk, coraz większy i większy, był zupełnie inny niż wszystkie lęki, które pokonała w swoim dwudziestodwuletnim życiu.

Tego lęku nie potrafiła pokonać.

Przyspieszyła kroku. Biegła. Jeszcze tylko sto metrów i będzie asfaltówka. Potem następne dwieście metrów przez zagajnik i zacznie się blokowisko, a na skraju blokowiska domek, w którym mieszkają zakonnicy. Była blisko, czuła twardy grunt pod nogami, ale strach kazał jej zawrócić. Tam, pomiędzy drzewami zobaczyła coś... kogoś... nie, to było coś... coś... dyszała ciężko... to był wielki strach... człowieka nie można się tak bardzo przestraszyć. Biegła. Wszystkim, co teraz robiła, kierował strach, jakiego nie doświadczyła nigdy. Nawet nie zauważyła, kiedy znalazła się na terenie fabryki. Było jej zimno, jedna czuła, jak strużka potu spływa po twarzy.

Nie!

Jej kroki rozległy się pustym, nierzeczywistym echem po hali. W środku panowała dziwna poświata... to nie była poświata, tylko ona widziała w ciemności, widziała wszystko, widziała więcej niż wszystko, widziała to, czego nie chciałaby nigdy zobaczyć... i nie potrafiła nazwać tego co widzi...

Tylko strach...

Chciała biec, ale nie potrafiła zrozumieć przestrzeni i wiedziała, że nie ma już dokąd uciekać i wiedziała, że on tu jest i że się go boi. Miała wrażenie, że leci w powietrzu, ale to tylko strach przesuwał wszystko, czego nie potrafiła nazwać... względność ruchu?

Nie miała dokąd uciekać.

On nie był groźny.

Ale bała się w dalszym ciągu tyle, że nie było już zimno.

Bała się mniej.

On chciał, aby ona przyjechała.

Czuła zamęt w głowie. Wiedziała, że on nie żyje. Było bardzo ciemno. On umarł i było ciemno. Powoli przyzwyczajała się do ciemności. Przez wybite szyby wpadało światło księżyca. Zaczynała dostrzegać zalegające podłogę rupiecie i zarys bramy, przez którą wbiegła. Była szczęśliwa, że świat jest normalny. Mroczny, brudny i śmierdzący, ale normalny.


Ja jestem noc czerwcowa,
królowa jaśminowa...


Gośka nie czuła się samotna, chociaż wiedziała, że nie ma już kogoś, kto był jej bardzo bliski. Nie było już kogoś, ale była jeszcze matka. Piosenka, niby złota nitka, pozwoliła wydostać się na powietrze, powrócić do świata, który wydał się jej oszałamiająco piękny, jak nigdy przedtem. Noc czerwcowa pachniała jaśminem i ulgą. Ogromną ulgą. "On nie żyje" pomyślała i wielki żal zagościł w jej duszy. Była pewna, że nie żyje i wiedziała, dokąd teraz musi pojechać.

***

Walery Szreniak siedział sam na schodkach sklepu i sączył trzecie piwo. Gówno go obchodziło, że dzieciaki z jego szkoły spoglądały szeroko otwartymi oczyma. Pan dyrektor? Pod sklepem? Z piwem w garści? Ci głupsi robili wielkie oczy, ci mądrzejsi udawali, że nie dostrzegają, ci najmądrzejsi zdawali sobie sprawę, że musiało się stać coś niedobrego.

Stało się coś niedobrego, choć żadne znaki na niebie i ziemi nie zapowiadały nieszczęścia. Zostali wezwani do kuratorium na szkolenie. Niedobrze się robiło na myśl o kolejnym szkoleniu z czegoś, co było kompletnie nieprzydatne, ale jak kolegom belfrom w Ustrzykach robiło się niedobrze i nie przyjeżdżali na szkolenia, to posypało zwolnieniami. Więc pojechali, pojechali wszyscy, nawet stara Karolowa, chociaż była chora. Do tego, że musieli znowu odwołać lekcje, zdążyli się już przyzwyczaić.

Siedzieli w sali szkoleniowej i czekali na jakiegoś eurospecjalistę, który podobno miał ich szkolić z zasad dokonywania samooceny zgodnie z normą jakąś tam. Zamiast eurospecjalisty wszedł kurator i z wyjątkowo parszywym uśmiechem na ustach wręczał wszystkim wypowiedzenia, piernicząc coś o umiejętności przystosowywania się do wymagań, o nowych możliwościach i o elastyczności.

Szkołę zamknięto. Od nowego roku dziatwa będzie dojeżdżać dziesięć kilometrów do Leska, a że zamknięta placówka była wcale duża, klasy w leskiej szkole trzeba będzie powiększyć znacznie ponad standardy. Chwilowo stało to w niezgodzie z jakąś inną normą, ale pospiesznie powiększono standardy i już nikt nie będzie mógł się przyczepić.

Siedzenie pod sklepem, na schodkach, z piwem w garści, tylko pozornie jest działaniem nieproduktywnym. Jedynie ludzie gruntownie nieobeznani z miejscowymi zasadami współżycia, skłonni są uważać taką formę siedzenia za przejaw menelstwa, tyleż powszechnego, co nagannego. Wszędzie tam, gdzie do knajpy daleko, siedzenie pod sklepem, na schodkach, z piwem w garści, służy przede wszystkim wymianie informacji i kreowaniu opinii publicznej. Podobną rolę pełni telewizja, prasa i internetowe fora, tyle że informacja wymieniona na schodkach jest w dużo większym stopniu prawdziwa, a opinia publiczna wykreowana pośród bliźnich trzymających w garści flaszkę piwa, jest dużo lepiej ugruntowana, zwłaszcza kiedy wymieniając zdanie trzeba dać komuś po mordzie... ewentualnie kiedy się po mordzie dostanie.

Dlatego też Walery Szreniak nie siedział bezproduktywnie. Walery Szreniak wymieniał informację i kreował opinię publiczną. Działo się tak, ponieważ do Walerego Szreniaka dołączyli inni miejscowi, a nawet jeden pozamiejscowy. Z pozamiejscowymi ani były dyrektor, ani pozostali klienci sklepu się nie kolegowali, ale ten pozamiejscowy był Poetą. Z Poetą się kolegowali, wymieniali informacje i wspólnie kreowali opinię publiczną. Chociaż powszechne przygnębienie, jak również poczucie krzywdy nie skłaniało nikogo do dawania po mordzie, Walery Szreniak dowiedział się, że mniejsza niż jego placówka edukacyjna, znajdująca się w miejscowości położonej w podobnej odległości, ale po przeciwnej stronie Leska, nie została i nie zostanie zlikwidowana. Mniejszą placówką kierował pociotek kuratora, a żadne normy nie przewidywały likwidacji takich placówek.

– Ech – westchnął stary jegomość o gębie trochę bardziej zakazanej niż przeciętna – dać tu starego Markucha (świeć panie nad jego grzeszną duszą), dać tu jego siekierkę. Zrobiłby się pariadok w trymiga.

– Świeć panie nad jego grzeszną duszą. – Dyskutanci unieśli flaszki w toaście.

Zamówili po jeszcze jednym browarze, potem po jeszcze jednym, jednak mimo sprzyjających warunków, do innych konkluzji nie doszli.

– Diabli wzięli. – Nastrój bezradności udzielał się wszystkim rozmówcom po kolei.

Wszyscy mieli rację.


[ Dodano: Pią 02 Maj, 2014 ]


***

...to jest fragment. Całość ma prawie 200 kilogramów i wszystko wskazuje, że ciężko będzie opublikować resztę. Jak coś wymyślę – dam znać.

Hm, nie odniosę się bezpośrednio do tekstu (tzn. do typowych twoich błędów stylistycznych, które wypłynęły już w poprzednim tekście), ale tylko spytam: czy chodzi ci o to by ktoś zrobił ci korektę, czy o to byś się mógł czegoś nauczyć?
Jak czytam tekst widze, że nie przetrawiłes uwag do poprzedniego opka, bo w tym występuje ta sama maniera: opowiadanie płynie obok własciwych zdarzeń zawartych w tekście - niby akcja jest, ale taka rozmyta - dużo słów, ale one nie przechodzą w dynamikę porywającą czytelnika. Uczysz się od mistrza małej formy - więc dogłębniej rozbierz jego styl na częsci - i próbuj naśladując ale i wnieść tam coś swojego.
U Pilipiuka akcja drąży na początku czytelnika, potem wybucha fajrewerkami - u ciebie rozpada się na cząstki dobrych i złych fragmentów.

szczepantrzeszc pisze:– Ech – westchnął stary jegomość o gębie trochę bardziej zakazanej niż przeciętna –

To zdanie mnie powaliło, ale i podsumowało to o czym piszę powyżej...

gebilis pisze:...czy chodzi ci o to by ktoś zrobił ci korektę...

Dobry pomysł, choć nieco ryzykowny. Ja w całym tekście używam dużej ilosci powtórzeń i jest to działanie zamierzone. Jeżeli osoba korygująca skoncentruje się na owych powtórzeniach - z mojego punktu widzenia niewiele wniesie, chociaż... z drugiej strony będzie miała możliwość przekazać czytelnikom, jak pisać nie należy.

gebilis pisze: czy chodzi ci o to (...) byś się mógł czegoś nauczyć?

Już od wielu lat się uczę. Jest to proces z jednej strony fascynujący, kusi, aby o nim dyskutować, a z drugiej bardzo osobisty... wręcz intymny

gebilis pisze:...opowiadanie płynie obok własciwych zdarzeń zawartych w tekście - niby akcja jest, ale taka rozmyta...

Trochę głupio to wyszło, ale akcja zaczyna się od następnego rozdziału i wtedy już opowiadanie płynie (niekiedy poszarpując) wraz ze zdarzeniami . To, co próbowałem tutaj zamieścić, pod wieloma względami rózni się od "Mementa"... od "Buszującej" różni się jeszcze bardziej.

Eeeech…Tak sobie wzdycham pomny niejednej dyskusji, w której akcentowałem, że pisać trzeba z „czegoś”, wtedy efekt jest widoczny na pierwszy rzut oka. To „coś” może być różne, Twoje, Szczepan, należy do tych, które lubię najbardziej, tych, które genezę mają w doświadczonym, przeżytym, widzianym, dotkniętym.

Sublimacja takiego „czegoś” w słowo pisane jest naturalna, instynktowna, styl i technika pisarska przestają być przeraźliwie istotne, liczy się opowieść, która zaprasza do zwiedzania świata – z nią i w niej.

Dlatego, czytając, podąża się za fabułą, maszeruje, biegnie, choćby i pedałuje na rozklekotanej „Ukrainie” i nawet to, że z mijanych podwórek-akapitów, zamkniętych niczym płotami czworobokami zdań wypadają czasem kundle błędów – nie przeszkadza, to nie są cisi zabójcy, szkoleni do zagryzania saren, tylko zwykłe podwórzowe burki, hałaśliwe, czasem zajadłe, lecz tak naprawdę mało szkodliwe. Nie zawrócą podróżnika z jego drogi.

Pod tym względem jest lepiej, niż w „Memento wędrującego” , gdzie zgrzeszyłeś przeciw prawom konstruowania utworu, chociaż klimat budzący nieokreślone tęsknoty i przywołujący wspomnienia był i tak samoistną wartością.

To tutaj, to zupełnie inna para kaloszy, tamte (słuszne) zarzuty tu nie mają zastosowania. Nie ma żadnej wątpliwości, że ma się do czynienia z prologiem do większego dzieła, zawiązaniem akcji, gdzie dopuszczalne jest rozrzucenie kawałków układanki na stole, by je potem składać w koherentną całość.

...no dobrze, nie chciałbym udawać wyjątkowego bystrzachy, gdzieś w jednej trzeciej przewinąłem do końca, bo musiałbyś być arcymistrzem, żeby zdążyć z akcją i rozwiązaniem w kilkunastu akapitach :-P

Tekst jest długi, jak zwykle w takich przypadkach nie jestem w stanie zrobić pełnej korekty, więc skupmy się może na typach błędów (albo czegoś, co wydaje mi się błędem, subiektywność i na tym polu ma jakieś prawo bytu).
Trzy są rzeczy (nazwijmy je stylistyczno-technicznymi), które rzucają się w oczy przy uważniejszym czytaniu.

1. Niezręczności, drewna prosto z lasu i te już wstępnie obrobione – nie, żeby tekst był nimi obsypany, ale jest ich na tyle dużo, że formują się w osobną klasę, wymagającą chyba jakiejś interwencji.
Językowo:

Ludzie, zawsze gdy się spóźniali, działali w pośpiechu, a kiedy przyszło do rozmowy, nie potrafili ukrywać swoich myśli.

Dobre spostrzeżenie, nieprecyzyjnie zapisane. Jeśli przestawimy wyrazy, już będzie lepiej.
„Ludzie, gdy się spóźniali, zawsze działali w pośpiechu, a kiedy przyszło do rozmowy, nie potrafili ukrywać swoich myśli”.
Ale można tak:
„To, że ludzie spóźniali się na spotkanie oznaczało, że działali w pośpiechu, przez co w rozmowie nie potrafili ukrywać swoich myśli. To zawsze dawało mu przewagę.”
Albo:
„Zawsze, kiedy ludzie się spóźniali, musieli się spieszyć, ten pośpiech powodował, że w rozmowie nie potrafili ukrywać swoich myśli, a on był tego świadomy”.
Albo:
„Spóźnienie zawsze było oznaką wcześniejszego pośpiechu , ten pośpiech czynił ludzi bezbronnymi, bo w następującej po nim rozmowie nie potrafili ukrywać swoich myśli.”
I tak dalej.

Jego senatorska twarz zdawała się nie zdradzać żadnych emocji.
Konstrukcja z użyciem „zdawał, zdawała się” jest trudna w użyciu, występuje wtedy, kiedy jest jakaś wątpliwość, co do opisanej cechy, lub – idzie się w metaforę. W prostym opisie odnarratorskim to chyba nadużycie.
"Jego senatorska twarz nie zdradzała żadnych emocji."
Po prostu.
Albo:
„Jego senatorska twarz zdawała się być wyciosaną z kamienia maską. Nie zdradzała żadnych emocji.”
A w ogóle (bo powyższego nie jestem całkiem pewny):
„Jego senatorska twarz przypominała kamienną maskę, nie zdradzała żadnych emocji.”
I pewnie jeszcze kilkanaście innych wariantów.

Nijaka spojrzała na przeszkodę bardzo złym wzrokiem, a człowiek w szarym garniturze był pewien, że jej usta poruszyły się w charakterystyczny sposób.
Tu jest trochę dziecinnie, ten „zły wzrok”.
A może..?
„Nijaka obrzuciła przeszkodę wyjątkowo wrednym spojrzeniem, a człowiek w szarym garniturze był pewien, że jej usta poruszyły się w charakterystyczny sposób.

Ludzie przeklinając bliźnich, stawali się do siebie bardzo podobni.

„Stają się”. To jest konstatacja ogólna.

Trochę zmartwiony, kiedy gość oświadczył, że wódki się nie napije, rozumiał: nie należy prowadzić pojazdu po spożyciu alkoholu, chociaż na takim stanowisku, to właściwie...

”Trochę był zmartwiony, a trochę rozczarowany, kiedy gość oświadczył, że wódki się nie napije; niby rozumiał, że po alkoholu nie należy prowadzić, ale z drugiej strony, na takim stanowisku, to właściwie…"

Ci pozostali muszą odejść, nie ma dla nich miejsca. – rozłożył ręce w geście bezradności, cały zamieniając się we współczucie, które to współczucie wstrzemięźliwie siorbało herbatę ze szklanki, dając światu do zrozumienia, jak niewiele, tym najlepszym, do życia potrzeba.

Taki obrazek wychodzi, że się oddzieliła ta część osoby, co ma rozłożone ręce od tej, która pije czaj, co trochę niepokoi :-)
"Ci pozostali muszą odejść, nie ma dla nich miejsca. – Rozłożył ręce w geście bezradności, cały zamieniając się we współczucie, które to współczucie zaczęło siorbać półgębkiem herbatę ze szklanki, dając światu do zrozumienia, jak niewiele -tym najlepszym - potrzeba do życia."

Potrzebne były papiery, zgody, uzgodnienia, wyliczenia, zatwierdzenia i całe mnóstwo innych rzeczy, których on nie potrafił ani zapamiętać, ani zrozumieć.

Trochę porządku?
„Potrzebne były jakieś papiery, uzgodnienia, wyliczenia, zatwierdzenia, ba, pozwolenia, wreszcie całe mnóstwo innych rzeczy, których on nie potrafił ani zrozumieć, ani tym bardziej zapamiętać.”

W ostatnich latach dużą grupę problemów, które rodzą się w wielkim mieście i z którymi zmagał się na przestrzeni sześćdziesięciu lat swojego pracowitego żywota, zaczął określać wspólnym mianem: "problem Gośki".

Jest powtórzenie (niejedno!), ale to pikuś przy nowomowie z partyjnym rodowodem.

W przeciągu kilku następnych minut odkryto jeszcze wiele podobnych "niedociągnięć"…

A tu dla odmiany gazetowy kolokwializm.

Gdzieś ponad chaszczami świeciły odległe blokowiska.

Chodzi mi po głowie taka cienkość. Funkcją blokowisk nie jest oświetlanie drogi, jak w przypadku latarni, czy latarni morskiej, one świecą same przez się i same dla siebie.
„Gdzieś ponad chaszczami świeciły się odległe blokowiska.”
Głowy nie dam sobie uciąć, bo jestem przywiązany do odżywiania tradycyjną metodą doustną :-P ale w oczy mi się rzuciło :-) przy czytaniu.

Logicznie:

Wymawiając ostatnie słowo, wytężył wszystkie zmysły.

Ale dlaczego wytężył zmysły? Po co? Rozmówczynię przejrzał już wcześniej, raczej „użył całego swojego wdzięku”, albo „uśmiechnął się porozumiewawczo” albo „w spojrzeniu miał całą empatię tego świata”, cokolwiek, co wskazywałoby, że czaruje kobitę, wciągając w swoje plany.

Sam pan rozumie, że dla człowieka, który swoje życie złożył na ołtarzu nauki, to trudna decyzja.

Młody człowiek jest bałwanem, do tego cynicznym. Ale żeby aż taka stylistyczna wzniosłość? Idzie w niepotrzebną groteskę.
„Sam pan rozumie, że dla człowieka, który poświęcił się nauce i ma na tym polu osiągnięcia, to trudna decyzja.”
Wystarczy.

Tak zwane public relation również miał kiepskie, jednak nie znał tego zwrotu i nie wiedział, że ma kiepskie.

Eeee tam. Ojczulkowie dzisiaj muszą być na bieżąco z tym, w czym tkwią ich owieczki. Mógł mieć PR w nosie, mając świadomość dobrze wykonywanej roboty.

Zajście, jakie miało miejsce godzinę temu, księgowa niefortunnie określiła mianem katastrofy. Określenie nie spodobało się właścicielowi hurtowni materiałów budowlanych i przeczołgał najbliższą przyjaciółkę swojej córki.

Prezes Karol Majchrzak w zaciszu gabinetu jeszcze raz przeżywał katastrofę. Bo to jednak była katastrofa.

Tego zdania bardzo brakowało. I trzyma się ono Twojego sposobu pisania :-)

Wymierzono karę najwyższą z możliwych. W przeciągu kilku następnych minut odkryto jeszcze wiele podobnych "niedociągnięć", tyleż skandalicznych co społecznie szkodliwych, i znacznie powiększono kwotę kary.

Tak, wiem, szczególik, ale kontrola odbywa się tak, że najpierw robi się protokół wszystkich uchybień, a potem dopiero wymierza karę.

Coś nią gwałtownie obróciło. To znaczy obróciła się, czując, że ktoś na nią patrzy.

Coś – to tu komicznie wyszło. Jakaś amba pomiędzy aktywnym i pasywnym, pomiędzy czynnością i odczuwaniem. I kolejność nie ta i w ogóle do niczego.

Jest tak:
W środku panowała dziwna poświata... to nie była poświata, tylko ona widziała w ciemności, widziała wszystko, widziała więcej niż wszystko, widziała to, czego nie chciałaby nigdy zobaczyć... i nie potrafiła nazwać tego co widzi...
A zaraz potem tak:
Było bardzo ciemno. On umarł i było ciemno. Powoli przyzwyczajała się do ciemności. Przez wybite szyby wpadało światło księżyca. Zaczynała dostrzegać zalegające podłogę rupiecie i zarys bramy, przez którą wbiegła.

Ja z grubsza rozumiem, o co chodzi, jednak czegoś zabrakło pomiędzy jednym, a drugim.

2. Powtórzenia. Wiem, wiem, środek stylistyczny, którego używasz z rozmysłem, nie bawię się w Robesperre’a. Ja powtórzenia lubię, są wyraziste i pięknie pomagają podkreślić akcenty w tekście, tylko nie zawsze i nie wszędzie mają uzasadnienie. Na przykład tutaj – wydają mi się bardzo na miejscu:

Kłamała. Wcale nie załatwiała spraw służbowych. Poczuł się bardziej komfortowo. Zawsze czuł się bardziej komfortowo, kiedy ludzie kłamali.

Tu też, nawet jest jeszcze fajniej:

Ostatnimi laty sprawy się zmieniły tak, jak zwykły zmieniać się sprawy. Na gorsze.

Ale tu:

Choć był osobą korpulentną, osobą w średnim wieku, bardzo lubił wysoką temperaturę.

Rozumiał, że ma przed sobą kogoś, dla kogo nie istniało coś takiego jak wolność, własność i niezależność. Rozumiał, że ma przed sobą kogoś, dla kogo nie istniało coś takiego, jak osoba ludzka.

Mały głowę do wódki miał kiepską i Stary zwyczajnie nie wierzył, że z taką głową do wódki jego latorośl w wojsku sobie poradzi.

Zdecydował, że najpierw pójdzie do urzędu. W urzędzie musiał załatwić ważną sprawę.

Musiała tylko uważać, aby nogi nie skręcić i w żadnym wypadku nie skracać sobie drogi przez starą fabrykę. W starej fabryce pozostało mnóstwo beczek z jakimś świństwem, a cały teren był rozkopany i poprzecinany dołami.

...i w kilku jeszcze innych miejscach – rozpacz.

3. Szyk. Inwersja powoduje często ironiczny dystans, czyni zdanie humorystycznym, albo dla odmiany biblijno-apokaliptycznym, na dodatek wcale często – niezdarnym.
Przykłady?
Tu:
Stary Markuch miał rację, co udowodnił w praktyce nie raz i nie dwa, ale Goszczyk różnił się od Markucha tym, że siekierką rąbał wyłącznie drzewo, sprawy urzędowe w urzędzie załatwiając.

I tu:
Żył dostatecznie długo na tym świecie, aby zdawać sobie sprawę, że człowiek jest tylko człowiekiem i wszędzie tam, gdzie żyją ludzie, piękne będzie istnieć obok szkaradnego, a dobro będzie się ze złem przeplatać.

I tu:
Teraz siedział burzy z piorunami podobny.

Są też jakieś błędy ortograficzne i w zapisie dialogów.

A teraz, na deser, coś, co ilustruje ocierające się o pewną manieryczność cechy Twojego pisania:

I kiepskie było wyjaśnienie, że osoba duchowna, żyjąca w celibacie, nie może znać kobiecej natury. Ojciec Michał był spowiednikiem i kobiecą naturę znał tak dobrze, jak mało kto. Od razu się zorientował, że to nie alkohol jest problemem Gośki. Problem Gośki był bardziej wysublimowany. Pomijając bardzo bliskie a zarazem skomplikowane więzi, które łączyły ją z matką, pomijając fakt, że w życiu dziewczyny nie było ojca, główny problem stanowiło to, że dziewczyna pragnęła zmieniać świat. Zmianę świata rozumiała jako zmianę ludzi. Jednak tego, ojciec Michał również nie uważał za problem Gośki. Ojciec Michał tak samo odczuwał potrzebę zmiany świata i zdawał sobie sprawę, że aby świat się zmienił, trzeba zmienić człowieka. Problem Gośki zaczynał się w miejscu, w którym zaczynała się większość problemów: w momencie przejścia od teorii do praktyki.

Gośka chciała zmieniać świat gruntownie i zmieniać za wszelką cenę. Gośka chciała dobrze, zawsze chciała dobrze, i owym "chceniem dobrze" uzasadniała również to, co robiła źle. Gośka we wszystko co robiła, wkładała całą siebie, a na pewnym poziomie zaangażowania, usiłowała włożyć jeszcze więcej. Choć dziewczyna była niepozornej budowy, jej głos, kiedy chciała, brzmiał gromko, jej wkład we "wszystko" zawsze okazywał się znaczący, a kolejne niepowodzenia zawsze koniec końców stawały się dramatami godnymi szekspirowego pióra.
Takich fragmentów (krótszych) jest jeszcze parę.

I nieśmiała próba przełożenia tego na język nieco bliższy (jak mi się wydaje) ogólnie przyjętym standardom:
„Niby do takiego wyjaśnienia - jako osoba duchowna, żyjąca w celibacie, wiedząca niewiele o kobiecej naturze - nie miał prawa, ale myliby się ktoś, kto uczyniłby podobne założenie. Otóż ojciec Michał był spowiednikiem i na tajnikach kobiecej natury znał się świetnie, właściwie jak mało kto. Od razu się zorientował, że to nie alkohol jest Gośkowym problemem, lecz coś znacznie bardziej wysublimowanego. Nie chodziło tylko o fakt, że dziewczyna nie miała ojca, a z matką łączyły ją więzi tyleż bliskie, co skomplikowane. Gośka pragnęła zmieniać świat, a cel ten chciała zrealizować zmieniając ludzi. I to nie było jeszcze istotą sprawy, zresztą ojciec Michał podzielał jej pragnienia, a także pogląd na metodę.
Problem Gośki zaczynał się w miejscu trudnym dla każdego reformatorskiego dążenia - w momencie przejścia od teorii do praktyki.
Bowiem Gośka chciała zmieniać świat gruntownie i za wszelką cenę, że chciała dobrze (zawsze chciała dobrze!) tą chęcią usprawiedliwiała wszystko, co robiła, nawet to, co robiła źle. Mimo niepozornej budowy dysponowała nieokiełznaną energią, a jej głos rozbrzmiewał gromko, kiedy we „wszystko” wkładała całą siebie i usiłowała włożyć jeszcze więcej. Zaś gdy nie wychodziło, stawała się bohaterką iście szekspirowskiego dramatu.”

Zmierzając do podsumowania:
Jestem Ci wdzięczny za nieczęstą w Tuwrzuciu możliwość skupienia się na przebiegu fabuły, która zaciekawia.

Jestem Ci wdzięczny za prawdziwość, obyczajową autentyczność obrazków, które namalowałeś, dla których wzorem nie było „gdzieś, kiedyś” tylko „tu i teraz”. Mieszkam w Polsce.

Jestem Ci wdzięczny za emocje, które towarzyszyły lekturze, również te mało pozytywne, odnoszące się do opisów powiatowego i miejskiego draństwa, robactwa, podjadającego i tak już osłabione małe i duże ideały, przecież ważne, przecież potrzebne.
Jestem Ci również wdzięczny za to, że wiesz, co piszesz, całkiem swobodnie poruszasz się w materii języka, a Twoje zdania, również te długie, nie krwawią oczu :-P

Dla równowagi wobec dźwięczności powyższego oświadczenia: tekst nie jest doskonały, ewidentnie wymaga szlifowania w warstwie słownej i stylistycznej.
Co - mam nadzieję - uczynisz.

Interesujące jest i to, czy dalszy ciąg udźwignie ciężar rozbudzonej, czytelniczej
ciekawości, czy utrzyma poziom, nie rozpłynie się w uproszczeniach, czy, dla odmiany, udziwnieniach fabularnych.
Pożyjemy, zobaczymy.

Zatwierdzone jako weryfikacja - Gorgiasz

To dobry tekst, niezwykle trafne spostrzeżenia, udane metafory, dobre opisy. Czyta się płynnie. Oczywiście, to tylko preludium i nie wiadomo w jakim kierunku wszystko potoczy się dalej i które wątki zostaną wyeksponowane. Szczególnie przypadły mi do gustu trzy pierwsze rozmowy na początku, dotyczące werbowania ludzi oraz fragmenty związane z Gośką w tym scena w opuszczonej hali, wprowadzająca nastrój nierzeczywistości i enigmy. Mam nadzieje, że będzie tego kontynuacja.
Wydaje mi się, że przedstawienie problemów prześladowanej przez urzędników firmy jest nieco przerysowane, nie w sensie, że tak nie mogło się zdarzyć, ale pod względem nazbyt – powiedzmy – sprawozdawczej i „nieliterackiej” formy, która nie rzucając się wprawdzie w oczy, ale jednak po cichutku wykazuje pewną odmienność, choć z drugiej strony można powiedzieć, że ten chropowaty nieco tu styl, odzwierciedla nastrój i charakter zarówno całej tej sprawy, jak i gorycz bohatera.

Udało mi się zauważyć:

Doszedł do wniosku, że na pierwszy rzut oka kobieta robi dobre wrażenie.

Tylko, że już dwukrotnie została podkreślona jej nijakość. Trochę koliduje.

– Pozostaje jeszcze kwestia moich apanaży. –

To piąta jej wypowiedź w tej rozmowie. Wydaje się, że zbyt wcześnie przechodzi do kwestii swoich poborów.

Rozmowa o wolności – piękna. Modelowa. I jakże prawdziwa.

Nie ma wolności, jeżeli ktoś myśli inaczej. Tylko taka wolność, wolność powszechna, sprawi, że społeczeństwo nie będzie się czuło ograniczone.

Perełka.

Kartą płacić nie zamierzał. Stefan Goszczyk zawsze płacił gotówką.

No to po co miał kartę? Bo z powyższego wynika, że jednak miał.

że każda droga wiedzie do nikąd.

„donikąd”

Pomijając bardzo bliskie a zarazem skomplikowane więzi,

Przecinek przed „a” by się przydał.

Przegrywał zawsze, a płacić musiał co raz więcej.

„coraz”

Teraz siedział burzy z piorunami podobny.

Coś jednak nie tak z tym zdaniem. Formalnie, może i może być; ale nie brzmi tu jakoś.

Miał do czynienia indywiduami przyodzianymi w szare garnitury,

Chyba „z” zjadłeś.

Od nowego roku dziatwa będzie dojeżdżać dziesięć kilometrów do Leska,

Z Ustrzyk do Leska jest trochę więcej, szesnaście czy koło dwudziestu nawet.

... trudno jest iść i nie myśleć.

Tak z doświadczenia: nietrudno.

Gorgiasz pisze:...chropowaty nieco tu styl, odzwierciedla nastrój i charakter zarówno całej tej sprawy, jak i gorycz bohatera.

Dzięki

Gorgiasz pisze:

Kartą płacić nie zamierzał. Stefan Goszczyk zawsze płacił gotówką.

No to po co miał kartę? Bo z powyższego wynika, że jednak miał.

Dobre pytanie Podejrzewam, że kilka milionów ludzi w Polsce i kilkaset na świecie całym zadaje sobie owo pytanie dzień w dzień. Jeżeli powiesz komuś, że zrobił świetny interes - łyknie Twe słowa jak gąsior gałkę (choćby mu oczy na wierzch miały wyskoczyć), jednak ludzie wpuszczeni w maliny wolą sobie zadawać pytania, z których nic nie wynika, mast zapytać samych siebie: dlaczego dałem się wpuścić w maliny i wcisnąć sobie coś, czego nie używam i używać nie zamierzam?


Jeszcze raz dziękuję wszystkim za trud weryfikacji.

[ Dodano: Sob 24 Maj, 2014 ]
...ciąg dalszy opowiadania.


Samotność upiora
(Kilka lat wcześniej)


– Gdzie ja jestem? – zawołał.

– Tutaj – odpowiedziało echo.

– Tutaj, to znaczy gdzie?

Echo wzruszyło ramionami.

Poeta zrozumiał, że nici z dyskusji. Tak się działo za każdym razem, kiedy pytał o drogę. Zrzucił garba i zaklął szpetnie. Spód plecaka plasnął w niewielką kałużę, która na dodatek była głębsza, niż to się mogło wydawać. Mokre było lato tego roku. Tobół ociekał lepką mazią i śmierdział odrobinę bardziej, niż wtedy, kiedy niósł go jeszcze na plecach.

– Kurwa! – Postanowił się nie denerwować.

Spojrzał na zegarek. Po chwili uprzytomnił sobie, że zegarek jest zepsuty, a na dodatek został w domu. Zamiast zegarka był tylko blady pasek skóry na lewym przegubie. Można odczytać godzinę z bladego paska skóry, ale taka godzina jest niedokładna, a on potrzebował dokładnego czasu. Musiał wiedzieć czy jest bardzo po południu, czy tylko trochę. Wyciągnął komórkę. Zasięgu oczywiście nie łapała, ale na wyświetlaczu stało napisane, że dochodzi piąta. Dobre i to. Rozejrzał się.

Gdyby nie chmury, słońce świeciłoby pewnie gdzieś tam... zatoczył ręką łuk na tyle duży, że obojętnie gdzie znajdowała się tarcza słoneczna i tak trafiłby. Z kierunkami świata nie było problemu. Wiedział, że są cztery podstawowe: północ, południe, wschód i zachód, a w którymkolwiek kierunku się pójdzie, zawsze, wcześniej czy później, można dotrzeć do jakiejś knajpy, a przynajmniej do sklepu, gdzie sprzedają piwo. Wyciągnął mapę. Na południowym wschodzie wyraźnie dostrzegał zarys Tarnicy, za plecami miał Żuków, tutaj Ostre, a tutaj Hulskie, znaczy się Otryt. Niby wszystko na swoim miejscu, ale czegoś mu w krajobrazie brakowało, no i w dalszym ciągu nie wiedział gdzie jest.

– Gdzie ja jestem?

– Tutaj – odpowiedziało echo.

Tym razem to on wzruszył ramionami. Gdzie by nie był, do najbliższej wsi miał, lekko licząc, cztery kilometry. Co najmniej godzina drogi, jak źle pójdzie to trzy godziny. Nie znalazł powodu, dla którego miałoby pójść dobrze, więc mógł z dobrym przybliżeniem założyć, że jak spróbuje iść dalej, to pójdzie źle. Poza tym było potwornie gorąco i parno. I nic mu się nie chciało, chociaż to akurat, uważał za stan normalny. W zdrowym ciele zdrowy duch, a przecież duch zdrowy, to duch leniwy. Postanowił zostać na noc. Pobliskie zarośla i ukształtowanie terenu pozwalały przypuszczać, że nieopodal płynie strumień.

Sprawdził.

Strumień rzeczywiście płynął. Poeta miał wodę... i to bieżącą... ech, dziwne uczucie, kiedy człowiek uświadamia sobie, że do życia potrzeba jeszcze czegoś... oprócz flaszki. Teraz miejsce na namiot. Błoto było wszędzie, jak to w Bieszczadach. Przez kwadrans szukał płaskiego kawałka, na którym dałoby się rozbić namiot, a jednocześnie nie ryzykować, że kiedy spadnie deszcz, środkiem popłynie woda. Znalazł. Nawet fajne miejsce było, bo kilka lat temu rosły tu dwa drzewka. Ktoś drzewka ściął piłą, pozostawiając dwa zgrabne pniaczki, na których i żarcie położyć można, i usiąść wcale wygodnie. Zebrał trochę opału. Drewno znalazł dobre, suche, jednak nie miał wątpliwości, że w nocy będzie lać... tak samo jak wczoraj, przedwczoraj, przedprzedwczoraj... Kurwa, mokre było lato tego roku.

Postanowił się nie denerwować... ale mimo wszystko, czegoś mu w krajobrazie brakowało.

***

Koń się niepokoił. Człowiek się również niepokoił. Chociaż lipcowe słońce stało w zenicie i grzało mocno, zrobiło się nienaturalnie zimno. Człowiek jedną ręką chwycił konia za uzdę, drugą poklepał po pysku.

– No już, spokojno.

Smród zepsutych zębów, doprawiony subtelną, choć wyraźnie wyczuwalną nutą śliwowicy, jak zwykle podziałał na zwierzę uspokajająco. Mięśnie starego perszerona napięły się po raz kolejny i potężny bukowy pniak drgnął, a następnie zaczął się powoli zsuwać po zboczu. Menel poluzował lejce, stając nieco z boku. Tak było bezpieczniej. Potężny bukowy pniak potrafił być nieprzewidywalny. Do polany, gdzie traktor mógł dojechać, mieli sto bardzo długich metrów. Ale jeszcze tylko jeden kurs i koniec roboty na dziś. Neandertalska fizjonomia wykrzywiła się w koszmarnym uśmiechu. Coś na kształt myśli przywołało wizję zagrody, komórki przy zagrodzie, a w komórce, obraz pięciolitrowego baniaka bimbru... jeszcze tylko jeden kurs.

– Wiśta!

Stworzenie skręciło posłusznie w lewo, zrobiło kilka kroków i stanęło. Drwal zaklął, ale stare konisko miało doświadczenie większe niż ten, który kierował zaprzęgiem. Stare konisko wiedziało, że teraz człowiek musi usunąć przeszkodę i dopiero wtedy on będzie mógł ciągnąć dalej.

Ktoś, patrząc z zewnątrz, mógłby łatwo dojść do wniosku, że ten końsko-ludzki tandem dobrze odwzorowuje to, co pomiędzy ludźmi bywa regułą: głupszy kieruje, a mądrzejszy, nie tylko odwala dziewięćdziesiąt procent roboty, ale jeszcze musi myśleć za swojego dyrektora.

Odmieniając słowo, określające kobietę lekkich obyczajów, we wszystkich przypadkach, człowiek chwycił siekierę. Przeanalizował sytuację. Niestarannie ucięty konar, sterczący przy samym końcu kłody, zahaczył o wystające korzenie. Drwal zmienił robocze słowo i odmieniając je we wszystkich przypadkach, tak samo jak poprzednie, odrąbał to, co zahaczało i nie pozwalało ciągnąć pniaka.

Parszywa robota. Ale jutro pójdzie wypalać drewno. Robota jeszcze gorsza, tyle że przynajmniej płacą porządnie. Słońce paliło żywym ogniem, a jemu było zimno. Bał się, że znowu... Na wszelki wypadek uczynił znak krzyża. Najchętniej znalazłby się już na polanie... i żeby Zenek traktorem przyjechał... zimno... Skoncentrowany, niczym Małysz przed skokiem, ponownie pomyślał o bimbrze. Zrobił to na tyle sugestywnie, że poczuł się o wiele lepiej.

– Wio! – Nieodrąbane resztki przez chwilę stawiały opór, jednak zaprzęg ruszył.

Zrobione. Machnął siekierą po raz ostatni. Metal wbijając się w drewno wydał dziwny odgłos. Inny niż zawsze. Miał wrażenie, że coś upadło i rozległo się dziwnym echem... człowiek upadł... upadł i już się nie podniósł. Echo... Nie, echo tak się nie rozlega, chyba, że w człowieku. Wiedźma mówiła mu, że echo może być w lesie, ale może być i w człowieku. Jęknął. Chociaż czuł, jak słońce pali przez waciak, ponownie zrobiło się zimno. Perszeron znowu parsknął niespokojnie. Koń widział. Drwal popatrzył trwożnie dookoła. Niczego nie zobaczył, tyle że las, który był jego domem, stał się teraz inny, obcy. To nie był jego las.

– No już, spokojno. – Podszedł do konia tak, jakby to on teraz chciał, aby zwierzę uspokoiło jego skołatane nerwy. Nie pomogło. Koń patrzył się na niego wzrokiem, w którym wyczytał: "to twój kłopot". Koń miał rację. To był jego kłopot. Słońce grzało, ale on czuł zimno, zimno, coraz większe zimno. Strużka lodowatego potu spłynęła po plecach. Przytknął czoło do końskiego pyska. Cichy jęk, pomieszany z dziwnym, nieczłowieczym skowytem, wydarł mu się z gardła. Bał się poruszyć. Wiedział, że on tu jest, za jego plecami, że patrzy na niego, że patrzy... chociaż... szczury wygryzły mu oczy.

***

Okolica wcale nie była taka odludna, jak mówiły przewodniki. Przewodniki mówiły zwykle co innego, niż było w rzeczywistości... a może mówiły to samo, co było w rzeczywistości, tylko rzeczywistość najczęściej okazywała się leżeć trochę w innym miejscu.

Wyraźnie stało napisane, że teren, który Pan Bóg rozciągnął pomiędzy Żukowem, Ostrem, Obwodnicą i Zalewem Solińskim jest opustoszały. Napisano prawdę. Teren był opustoszały. Ludzie nie dostrzegali się nawzajem.

Problem ów dotyczył Poety tylko częściowo. Poeta dostrzegał ludzi, jednak ludzie nie dostrzegali Poety. Wiedźma, która zamieszkiwała schron nad Negrylowem, mawiała, że każdy kij ma dwa początki. Wyjaśniła mu, że gorszy początek kija oznacza samotność, co stanowiło warunek konieczny bycia poetą. Drugi początek kija wydawał się lepszy. Skoro Poeta zauważał ludzi, nie musiał być samotny. Człowiek, którego się zauważy, odwzajemnia zawsze tym samym. Zawsze. Nawet jeżeli nie chce zauważyć to i tak zauważy. Poeta nazwał to "atawizmem", jednak Wiedźma nie zrozumiała. Wiedźma, nawet wtedy, kiedy była trzeźwa, to i tak nie rozumiała. Wiedźma po prostu nie znała "trudnych słów".

I fałszywe było twierdzenie, że Poeta nie musiał być samotny. Musiał! Przecież był poetą. W końcu nauczył się tak zauważać innych ludzi, że wbrew temu, co mówiła Wiedźma, ludzie go zwyczajnie nie zauważali. To znaczy ludziom zdawało się, że zauważają Poetę, ale on wiedział, że to, co zauważają ludzie, wcale nie jest Poetą. Później jeszcze nauczył się nie zastanawiać nad tym, co właściwie zauważają ludzie, którym wydawało się, że zauważyli Poetę.

Najtrudniejsze w samotności było to, że Poeta kochał. Kochał swoją żonę i swoje dzieci. I potrafił podzielić się z nimi wszystkim. Wszystkim, z wyjątkiem samotności. Samotność była niepodzielna. Najwięcej trudności sprawiło mu zrozumienie, że ci, których kocha, muszą być. Nie można ich zauważać, albo nie zauważać. Muszą po prostu być. Wszystkich pozostałych potrzebował zauważyć... ciekawa sprawa w świecie, w którym ludzie nie dostrzegają się nawzajem.

***

Pierwszego człowieka Poeta zauważył już następnego dnia rano. Najpierw poczuł. Rozpiął śpiwór najciszej jak mógł. Potem bardzo ostrożnie usiadł i odchylił płótno, które zasłaniało siatkę. W ten sposób był w stanie zobaczyć ognisko, którego wczoraj nie dało się rozpalić i siedzącego na większym pniaku gościa, którego trudno było nie dostrzec. Sporej siekiery, wbitej w mniejszy pniaczek, również trudno było nie dostrzec. Wyświechtane gumofilce, portki bliżej nieokreślonego koloru i waciak, odrobinę przepalony w kilku miejscach, wskazywał na autochtona. Przyodziewek skrywał typa średnio rosłego, o umiarkowanej posturze i mordzie przeciętnie zakazanej. Po neandertalskiej fizjonomii nie dało się określić wieku. Na młodzieniaszka nie wyglądał, a lekko posiwiały łeb pozwalał przypuszczać, że być może przekroczył czterdziestkę. Gdyby facet zwyczajnie śmierdział, Poeta nie poczułby niczego, ponieważ Poeta śmierdział podobnie. Jednak facet śmierdział dymem, a ten smród łatwo dawało się odróżnić od całej gamy innych smrodów, które atakowały nozdrza. Zwiększony wysiłek umysłowy pozwolił Poecie dojść do wniosku, że przybysz pracuje przy wypalaniu drzewa. Wyciągając wniosek, Poeta wyczerpał limit umysłowego wysiłku na najbliższy czas i nie zamierzał dochodzić do żadnych innych wniosków.

Komóra wskazywała godzinę jedenastą trzydzieści. Zasięgu nadal nie łapał. Wylazł z namiotu uznając, że o tak wczesnej porze po prostu nie wypada się zastanawiać, czy facet jest groźny, czy nie. Chwilę później zastanowił się, czy raczej nie należało się zastanowić. Przybysz go dostrzegł, wstał, wyszarpnął siekierę z mniejszego pniaka, zamachnął się i wbił w ten, na którym siedział, ale tak, żeby jeszcze dało się usiąść obok. Usiadł. Drugi pniak był wolny.

Poeta uznał, że nie należało się zastanawiać. Dobrze, że się nie zastanawiał. Przynajmniej nie marnował potencjału. Wypełznął z namiotu, i przez chwilę usiłował przybrać jakiś (jakikolwiek) wyraz twarzy, jednak o tak wczesnej porze było to niewykonalne. Dał za wygraną, usiadł na wolnym pieńku i tępo spojrzał na gościa.

– Markuch jestem. Ty jesteś Poeta – raczej stwierdził niż zapytał.

Poeta skinął głową. Gęba syna była tylko trochę mniej zakazana od gęby ojca. Pogrzebał w pamięci i sobie przypomniał: parę lat temu zetknął się już z tym człowiekiem. Gdyby nie miał intelektualnego niżu, to być może przypomniał by sobie wcześniej. Kiedy już wytłumaczył sobie przyczynę, dla której jego pamięć funkcjonowała kiepsko, spojrzał na gościa bardziej przenikliwie. Facet nie przyszedł się napić. To znaczy nie przyszedł się jedynie napić. Poeta nie potrafił znaleźć powodu, dla którego Młodszy miałby przyjść do niego wyłącznie po to, aby się napić po śmierci ojca. Musiał mieć problem, i to poważny. Poważny problem najwyraźniej uszlachetnił jego rysy. Gdyby nie miał problemu, to gęba byłaby tak samo zakazana, jak gęba starego Markucha. "A mi się zdawało, że zaczynam dostrzegać procesy ewolucyjne" – pomyślał Poeta.

– Przestań szukać procesów ewolucyjnych tam, gdzie ich nie ma! Ludzie się, kurwa, nie zmieniają. Zacznij patrzeć! – Echo odezwało się ni stąd ni zowąd, wykazując rzadko spotykany u echa brak kultury osobistej.

– Bo co?

– Bo przestaniesz dostrzegać to, czego nie widzą inni.

– Spierdalaj!

Echo rzeczywiście wyglądało tak, jakby miało za chwilę zacząć spierdalać.

– No dobra, masz rację – mruknął pojednawczo. – Ludzie się nie zmieniają – dodał, ale Echa już nie było. Wzruszył ramionami. Echo i tak za godzinę wróci. Znowu zaczął patrzeć.

– Starego... już nie ma.

Głos Markucha wyrwał go z zamyślenia. Popatrzył na gościa wzrokiem tak samo tępym jak poprzednio. Jego spojrzenie sprawiło, że przybysz poczuł się bardziej swojsko.

– Zmarło się ojcu... jakieś dwa tygodnie temu – dodał, wyciągając zza pazuchy flaszkę z mętnym płynem.

– Już wiem – powiedział Poeta. – Świeć Panie nad jego grzeszną duszą. – Zrobiło mu się naprawdę markotnie. Markuch był jak huba na drzewie. Nie do usunięcia. Dwa pokolenia pierwszych sekretarzy próbowały się pozbyć Markucha, ale on za każdym razem odrastał. Stanowił część krajobrazu, a informacja o jego śmierci uświadomiła poecie, że stanowił część znaczącą. W bieszczadzkim pejzażu pojawiła się dziura, do której ciężko będzie przywyknąć.

Wstał ociężale i przyniósł z namiotu dwa kubki. Przybysz polał obficie. Poeta zajrzał dyskretnie do naczynia i stwierdził, że płyn jest przejrzysty, niby źródlana woda. To tylko flaszka była brudna.

Wychylili w milczeniu.

Nu wot! Bimber z żołędziem. Specjał, który jedynie Stary potrafił zrobić, a tajemnicy swojej strzegł zazdrośnie. Synek musiał mieć nie lada problem, skoro tak hojnie dysponował rodzinną substancją.

– Zmarło się ojcu – Markuch-junior podjął po pewnym czasie – ale coś mi się widzi, że nie do końca. Jakem jeszcze z nim gadał, to mówił, że spokojności nie zazna... i że jak spokojności nie zazna, to Poetę trza odszukać, że Poeta będzie wiedział co zrobić.

Poeta się wreszcie obudził. Potem wykonał ćwiczenie relaksujące. Najpierw przytomnym wzrokiem powiódł po otaczających go szczytach. Włożył trochę wysiłku w to, aby nie dojść do wniosku, że w dalszym ciągu czegoś mu w krajobrazie brakuje i zakończył procedurę, wyciągając w stronę Markucha rękę uzbrojoną w pusty kubek. Ten wiedział na czym polega ćwiczenie relaksujące.

Polał.

Kiedy stan zrelaksowania organizmu osiągnął wymagane minimum, Poeta postanowił, że dyskusję zacznie od kwestii najtrudniejszej. Kwestii trudnych nie znosił, tych najtrudniejszych nie znosił jeszcze bardziej, ale żeby dyskusja mogła toczyć się dalej, musiał to mieć za sobą. Zapowiadała się męcząca rozmowa. W tym, co powiedział Neandertalczyk, nie było żadnej informacji, natomiast pytań Poeta miał sporo.

– Co to znaczy "Jakem jeszcze z nim gadał"? – Znał (mniej więcej) odpowiedź, ale czort mógł tkwić w szczegółach. Na wszelki wypadek ponownie wyciągnął rękę uzbrojoną w kubek. Markuch polał. Uuuch, zapowiadała się bardzo męcząca rozmowa.

***

Młody wymiękł przy drugiej flaszce.

Młody w ogóle był miękki. Niby przypominał starego swoją zakazaną mordą, przypominał sposobem poruszania się, ale brakowało mu tego czegoś, co nie dawało się nazwać, a co było widać na pierwszy rzut oka.

W końcu Poeta dowiedział się, że ze Starym poprztykali się jakieś siedem lat temu, a potem poprztykali się jeszcze bardziej. Od trzech lat nie odzywali się do siebie. Standard. "Jakem jeszcze z nim gadał"... Poprawnie zinterpretował słowa swego rozmówcy i pomyślał, że jeszcze nie jest najgorzej, kiedy ludzie rozstają się w gniewie. Tam skąd przybył, starych się zostawiało na pastwę losu, z uśmiechem na ustach, dbając o pozory, że wszystko jest w najlepszym porządku. Tę myśl zachował jednak dla siebie. W miejscu, gdzie obecnie przebywał, obowiązywały trochę inne reguły. Jego rozmówca wywnętrzał się głosem coraz bardziej bełkotliwym, ale lata praktyki w terenie sprawiały, że kanał komunikacyjny z każdym zdaniem robił się szerszy, a więź emocjonalna zacieśniała z każdą chwilą.

Czort wcale nie tkwił w szczegółach. Syn o śmierci ojca dowiedział się ostatni. Zmarły leżał w chałupie przez tydzień, a kiedy w końcu Młody przyszedł, okazało się, że szczury... Musiało to stanowić wstrząs nie lada, zwłaszcza, że Stary zaczął po śmierci regularnie nawiedzać swoją latorośl. Chociaż junior zadbał na ile potrafił o pochówek, o chrest na mogile, Senior nie zamierzał odpuszczać. Dręczył swojego syna. Za życia ciężki był i wszystko wskazywało, iż śmierć niewiele zmieniła. Poeta w lot zorientował się, że problem nie leży we wzajemnych swarach. Stary nie zadręczałby młodego jedynie za to, że w ostatnich latach życia został sam. Stary był typem samotnika. Z całą pewnością nie o to chodziło. Najwyraźniej czegoś chciał. Dlatego, co jakiś czas pojawiał się w świeci żywych. Młody się bał i trząsł portkami, zamiast spojrzeć umarłemu w twarz. Typowa reakcja. A może... jednak... czort tkwił w szczegółach?

– Jest, jest ktoś jeee-eszcze. – Markuchowa latorośl miała problemy z wyartykułowaniem myśli.

– Kkkto – Poeta zaczynał mieć problem z percepcją czyichś myśli, nawet jeżeli były to myśli młodego Markucha.

– Nie wim.

– Staremu mu-uusiało na czymś baaaardzo zależeć. – Język Poety plątał się w równym stopniu jak język gościa. – Mó... Mówił ci o czymś, kie-eedy jeszcze ze sobą gadaliście?

– Niii – Neandertalczyk patrzył na niego wzrokiem, którego nie kalała już żadna myśl.

Kiepsko to wyglądało.

– Szszszary... m... gggaaarniturze – wymamrotał jeszcze Młody i porzygał się.

Poeta zaczął powoli dochodzić do wniosku, że nie obejdzie się bez wizji lokalnej. Westchnął. Znowu będzie trzeba pomyśleć. Nie lubił myśleć w czasie urlopu. Myślenie było trudne i mogło stanowić przyczynę wielu groźnych chorób.

***

Późnym popołudniem dotarli do Skorodnego.

Ból głowy po porannym chlaniu jeszcze nie nadszedł, za to ostrość widzenia zaczynała się wyraźnie zmniejszać. Nie przeszkadzało to w niczym. Miał mieć do czynienia z człowiekiem, zmarłym bo zmarłym, ale mimo wszystko z człowiekiem i to takim, którego dobrze znał, i który dobrze znał Poetę. Gdyby musiał stawić czoła diabłu czy, nie daj Boże, jakiemuś propastnykowi, ostrość widzenia byłaby konieczna, a tak... Nie przekroczył jeszcze czterdziestu czterech lat i nie musiał myśleć, że w końcu rutyna go zgubi. Na myślenie w takich kategoriach jeszcze będzie miał czas, no chyba, że rutyna zgubi go wcześniej.

Obejrzał Markuchowe obejście. Bywał tu częstym gościem i nie umknęło jego uwadze, jak z roku na rok zagroda chyli się ku upadkowi. Ostatnia w okolicy pokryta eternitem. Urzędników, którzy zaryzykowali (ewentualnie nie wiedzieli ile ryzykują) i przyszli namawiać właściciela do zmiany pokrycia dachu, gospodarz przegnał tyleż efektownie co permanentnie, za nic mając pomoc instytucji, która o wiele lepiej wiedziała, co jest dla niego dobre. Poeta spojrzał krytycznym okiem i uznał, że dom postoi co najwyżej dekadę.

Za to stodoła trzymała się lepiej. Osiem solidnych murowanych słupów z białej cegły, zdobionych dyskretnym wzorem z klinkieru, trzymało całą konstrukcję, dzielnie walcząc z upływem czasu. Markuch chlubił się tym, że klinkier osobiście podprowadził, kiedy w Przemyślu remontowano komitet wojewódzki. Do stodoły gospodarz przywiązywał wielką wagę. W środku przechowywał bimber, aparaturę do pędzenia bimbru i rozklekotany traktor, którym już jeździć się nie dało, ale z którym Stary był emocjonalnie związany.

Na początku obszukał dokładnie całe obejście. Niczego nie znalazł, żadnych wskazówek. W stodole rzucił okiem na markuchową siekierkę, wbitą w przewrócony pniak. "Symbol przemijania czy symbol wieczności?" – zapytał, niepomny na zasadę, że przed akcją nie należało zadawać sobie trudnych pytań. Do ukrytej w stodole piwniczki nie zamierzał na razie zaglądać. Wcale nie był pewien, czy Stary dopuścił latorośl do rodzinnych tajemnic i w ogóle wyjawił istnienie piwniczki.

Jeszcze raz spojrzał na siekierkę. Już po samym trzonku można było poznać rękę mistrza. Prawie czarny i gładziutki, taki, którego "porządnie nie chycisz, jak przódy w ręce ni spluniesz". Palcem dotknął ostrza... jak brzytwa. Siekiera, z którą po lesie chodził Młody, była jawnym zaprzeczeniem wyznawanej przez ojca zasady, że najważniejsza jest wysoka jakość. To była właśnie ta "wymiana pokoleń", o której nie raz rozprawiał z Goszczykiem. Takie życie. Upływający czas miał swoje prawa, które to prawa upływający czas egzekwował tyleż upierdliwie, co bezwzględnie.

Kręcący się po gospodarstwie Neandertalczyk, irytował go coraz bardziej. Niepokoił się, przestępował z nogi na nogę, a najgorsze było to, że toczył swoim tępym wzrokiem dookoła, już nie irytując, ale zwyczajnie wkurwiając Poetę. Wiedział, że nie można go wysłać do diabła, bo będzie nieszczęście. Połowa samotnych skał w regionie wzięła się stąd, że kiedyś ktoś kogoś wysłał do diabła. Z diabłami trzeba było uważać, a z wysyłaniem do diabła trzeba było uważać jeszcze bardziej. Zwłaszcza w Bieszczadach. Zdecydował, że nigdzie nie wyśle Młodego. Widok zakazanej mordy stanowił problem, jednak Poeta uznał, że jest to problem nierozwiązywalny. Poeta wielokrotnie zetknął się z nierozwiązywalnymi problemami i wiedział, że taki problem należy albo przeczekać (niekiedy problem rozwiązywał się sam), albo poczekać aż problem rozwiąże ktoś inny, albo uruchomić mechanizmy adaptacyjne, które to mechanizmy człowiek ma rozwinięte w niezwykłym stopniu. Po szybkiej analizie, zdecydował się na to trzecie, najbardziej wyrafinowane, rozwiązanie. Uruchomił mechanizmy adaptacyjne, które miał rozwinięte w niezwykłym stopniu. Niepotrzebnie. Problem zaczął się rozwiązywać sam. Młody zaproponował, że sobie pójdzie...

...i wtedy Poetę coś tknęło. Poszedł do stodoły i chwycił siekierę, z którą Markuch-senior szedł przez świat.

– Weź to – powiedział stanowczym tonem.

Młody się wahał, bał się, choć Poeta mógłby przysiąc, że w jego oczach ujrzał przedziwne iskierki.

– Weź to – powtórzył.

Markuch chwycił narzędzie ruchem, w którym desperacja walczyła z pożądaniem. Neandertalska morda zrobiła się jeszcze bardziej neandertalska, ale teraz stał prosto, a w jego spojrzeniu dużo łatwiej można było rozpoznać bliskie pokrewieństwo z Homo Sapiens.

– Pójdę już. – Zabrzmiało nieco bardziej zdecydowanie. Po raz pierwszy nie ględził, tylko mówił jak człowiek. Brak tego czegoś, co nie dawało się nazwać, a co tak bardzo odróżniało go od ojca, przestał się już rzucać w oczy. Zostawił Poecie jeszcze jedną flaszkę na noc i rzeczywiście poszedł.

Poeta sprawdził piwniczkę, w której oprócz bimbru, suszonych grzybów i aparatury do wytwarzania wody życia niczego nie znalazł, a następnie zapalił lampę naftową i czekał. Regularnie zerkał na komórkę. Duchy, w przeciwieństwie do (na przykład) białych myszek, zjawiały się o określonych porach... no chyba, że miały ważny powód, aby pojawiać się o porach nieokreślonych. Tym razem jednak stary Markuch nie miał żadnych powodów, aby pojawić się niespodziewanie. Poeta był pewien, że przyjdzie o północy.

Za pięć dwunasta wyłączył komórkę. Tak nakazywały zasady dobrego wychowania, zdrowy rozsądek i prawa fizyki. Czekał. Chciało mu się spać. Kiedy chciało mu się spać, tracił poczucie czasu, jednak był pewien, że jest już kwadrans po północy, a Starego jak nie było, tak nie było.

Kurwa.

Postanowił się nie denerwować.

Czas płynął.

Mimo wszystko, denerwował się.

W końcu włączył komórkę i sprawdził godzinę: za dwadzieścia pierwsza. Zdecydował, że poczeka jeszcze trochę, a jak nic się nie wydarzy, pójdzie spać. Wyłączył komórkę.

Czekał jeszcze trochę.

Nic się nie wydarzyło...

... ale przed snem musiał się odlać.

Kiedy wyszedł na świeże powietrze, uzmysłowił sobie, że w chałupie strasznie cuchnie. Popatrzył w górę. Tym razem nie padało, niebo było czyste, przynajmniej nad Skorodnem, a przejrzyste powietrze sprawiało, że miliard-zwyczajnych-gwiazd znaczył niebo tajemnicą przestrzeni, czasu i tych wymiarów, których Poeta nie był w stanie ogarnąć umysłem. Zawsze, gdy pod rozgwieżdżonym nocnym niebem przyszło mu oddawać mocz, popadał w zadumę nad kruchością i potęgą istnienia, oraz nad tym, że owa kruchość i potęga nie stoją ze sobą w sprzeczności, więcej, oznaczają w gruncie rzeczy to samo. Co oznaczają, do tego Poeta na razie nie doszedł. Miał czas. Nie przekroczył jeszcze czterdziestego czwartego roku życia.

Głupio mu było, że stoi pod drzewem, na środku podwórza i się odlewa. A w zasadzie, to dlaczego było mu głupio? Zapinając rozporek, czuł się głupio w dalszym ciągu, a co gorsza, zaczęło mu przeszkadzać to, że nie ma włosów na plecach. Gdyby miał włosy na plecach mógłby się zjeżyć. Dotarło do niego, że ktoś na niego patrzy i że nie jest to zwyczajne spojrzenie. Włosy na głowie już mu się zjeżyły, ale to nie wystarczało. Po raz wtóry pożałował, że nie ma włosów na plecach. Nie odwracając się, podniósł rękę w geście pozdrowienia. Stary Markuch miał za życia zwyczaj podnoszenia ręki w pozdrowieniu i Poeta liczył, że jego zejście, tyleż tragiczne, co niespodziewane, niczego w tym względzie nie zmieniło.

Wiedział, że gwałtowne gesty, a zwłaszcza gwałtowne myśli, mogą pogorszyć sytuację. Chociaż łapy mu się trzęsły, nie wykonał żadnego gwałtownego gestu. Całkowity brak predyspozycji do gwałtownego myślenia stanowił naturę Poety, więc z tym przynajmniej nie miał problemu. Sytuacja stabilizowała się powoli. Zjawa nie zamierzała zniknąć, a on doszedł do siebie na tyle, że mógł się odwrócić. Zanim się odwrócił, uprzytomnił sobie, że jego komórka pokazywała czas letni, a według czasu letniego duchy (w trybie standardowym) pojawiają się o pierwszej, a nie o północy. Ech, po raz kolejny przekonał się na własnej skórze, że zasłyszane w dzieciństwie historie o zjawach i upiorach nie dość, że niczego nie wniosły do jego wiedzy, to jeszcze wyrobiły w nim mnóstwo szkodliwych nawyków. No cóż, zdawał sobie sprawę, że chociaż we współczesnym świecie słowo "profesjonalizm" odmienia się we wszystkich przypadkach, że każdy w swoim mniemaniu jest profesjonalistą, profesjonalistów tak naprawdę można policzyć na palcach jednej ręki. Sam siebie uważał za amatora i w tym przekonaniu odwrócił się ostrożnie, spoglądając, nie bez strachu, w zakazaną mordę Starego Markucha.

Mogło być gorzej... ale lepiej też mogło być. Stary okazał się na tyle uprzejmy, że nie pokazywał mu ryja pogryzionego przez szczury, jednak na dzień dobry (a raczej na dobry wieczór) smagnął go takim lękiem, że Poeta powinszował sobie pustego pęcherza. Zjawa siedziała na okrągłej żeliwnej tarczy, która to tarcza niegdyś stanowiła część urządzenia zwanego kieratem. Kierat! Mogło mieć znaczenie... ale nie musiało.

Poeta powoli dochodził do siebie.

Wiedział, że coś zrobił dobrze. Siekierka? Tak, zapewne to, że kazał Młodemu wziąć siekierkę, spodobało się Staremu. Ostatecznie nic innego nie zrobił w ostatnim czasie. Jeszcze jedna przesłanka za tym, że nie należy zbyt wiele robić. Łatwiej wtedy ocenić, co jest dobre, a co złe. Poeta czuł, że zjawa usiłuje mu coś przekazać, ale jako człowiek doświadczony zdawał sobie sprawę, że z rozmowy nici. Zrozumiał tylko, że musi kogoś odnaleźć. Ale kogo? Markuch za bardzo już odszedł, aby był w stanie wyartykułować informację w sposób... "intensywniej werbalny". Poeta nie potrafił usłyszeć (czy może lepiej poznać), co Stary pragnie przekazać. Że bardzo chciał coś przekazać, nie ulegało wątpliwości, tyle, że do Poety nie dochodziła nawet jego złość. Oszczędzał siły. Na czymś mu niewątpliwie zależało. Duch, którego żywi nie potrafili zrozumieć, z reguły wściekał się, żywi robili w gacie ze strachu, jeszcze bardziej nie potrafili zrozumieć, a duch jeszcze bardziej się wściekał. Błędne koło mogła przerwać jedynie osoba bliska zmarłemu, najlepiej ktoś z rodziny, albo ktoś taki jak on, człowiek, który widział więcej i potrafił skorzystać z tego co zobaczył. Ale jeżeli nie dało się wyczuć nawet złości, to znaczy, że było po ptakach, że duch odpłynął już bardzo, bardzo daleko. W takich przypadkach, jeżeli ktoś chciał się czegoś dowiedzieć, czasu miał niewiele.

Poeta czekał. Uczucie zniecierpliwienia stłumić potrafił.

Dusza odchodząca, w przeciwieństwie do upiora okresowego, słabła z każdym pojawieniem się pośród żywych. W sytuacji takiej jak ta, ledwo widoczna zjawa mogła powiedzieć czego chce, wyłącznie przy pomocy gestów. Potężny strumień precyzyjnej informacji był możliwy wtedy, kiedy Stary ukazał się swojej latorośli za pierwszym ewentualnie za drugim razem. Potem już nie. Młody zawalił sprawę, to jednak było najzupełniej normalne, bynajmniej nie dlatego, że Młody był gamoń. Junior zareagował tak, jak reaguje większość ludzi, którzy widzą normalnie. Poeta widział więcej i poważnie się martwił stanem swojego nieżywego już przyjaciela. Zdawał sobie sprawę, że stary Markuch, za życia uparty jak osioł, będzie się pojawiać dopóty, dopóki nie zostanie zrozumiany. Jeżeli nie zostanie zrozumiany dostatecznie szybko, pojawi się o jeden raz za dużo i zostanie na długie wieki pomiędzy światem żywych i światem umarłych. Dreszcz go przeszedł na samą myśl o takiej ewentualności.

Przystąpił do pracy i skoncentrował się na obserwacji.

Kierat najwidoczniej miał znaczenie, bo zjawa podniosła się i pokazała na Kierat. Potem wyciągnęła lewą rękę przed siebie, a prawą wykonała jakiś dziwny gest, lub raczej serię gestów. Bogata wyobraźnia Poety najpierw podsunęła mu obraz człowieka wracającego do chałupy po ostrej popijawie, potem kogoś, kto leci samolotem i nie jest w stanie opanować maszyny, a na koniec, zupełnie irracjonalnie, osobę grającą na skrzypcach. Któreś z jego wyobrażeń musiało odpowiadać intencjom zmarłego, bo uspokoił się i zmęczony usiadł ponownie.

Zmęczony duch, to dla kogoś, kto widzi więcej, bardzo przykry duch. Zmęczenia ducha się nie dostrzega. Zmęczenie ducha czuje się całym sobą i nie jest to uczucie przyjemne. A Markuch był zmęczony i odległy, coraz bardziej odległy.

Patrzył się jeszcze jak zjawa, siedząc na kieracie, wykonuje charakterystyczne ruchy ręką. Nad czymś się trudził i chociaż był już ledwo widoczny, Poeta nie miał problemu z odgadnięciem, że Stary rzeźbi dłutem w kawałku drewna. Pragnął jeszcze zobaczyć, co takiego rzeźbi, jednak kiedy wytężył wzrok, kierat okazał się pusty.

Z prawej strony dostrzegł ruch. Lis przebiegł przez podwórze i zniknął za płotem. Może lis, może błądzoń pod postacią lisa. Jeden gwizdek. Był wykończony. W tym stanie nie potrafił powiedzieć, gdzie się kończy Poeta, a zaczyna rzeczywistość. Odczuwał intensywną potrzebę, aby ponownie się odlać i powrócić nad swój strumyczek.

***

Poeta ani się góralem nie urodził, ani się za górala nie uważał, jednak jego etos o tyle podobny był do etosu górala, że kiedy Poeta miał czas – siedział i myślał, a kiedy nie miał czasu – tylko siedział. Tym razem Poeta miał czas.

Siedział i myślał.

Najpierw zastanowił się, czy upiór chce osiągnąć coś dobrego, czy coś złego. Ponieważ bardzo pragnął pomóc nieszczęśnikowi, doszedł do wniosku, że upiór chce osiągnąć coś dobrego.

Źle mu się myślało.

Poszedł nazbierać drzewa, a następnie posprzątał swoje obozowisko. Poeta czuł się bardzo dobrze, kiedy miał wokół siebie bałagan, ale nocując gdzieś pod namiotem, nie zwykł zostawiać po sobie papierków i butelek. Nie wynikało to ze światopoglądu Poety, lecz stanowiło jego zasadę. Zasady nie wynikają ze światopoglądu, nie trzeba się zastanawiać dlaczego zasada jest taka, a nie inna i dlatego w życiu łatwiej się kierować zasadami niż światopoglądem. Poeta po prostu ułatwiał sobie życie.

Kiedy już posprzątał, usiadł i dalej myślał.

W końcu doszedł do wniosku, że niczego nie rozumie. Wniosek był prawdziwy. Niczego nie rozumiał. Potem założył, że Stary musiał narozrabiać za życia i teraz, dręczony wyrzutami sumienia, próbuje coś odkręcić. Usiłował przypomnieć sobie wszystkie markuchowe wyczyny, o których wiedział od niego samego, bądź usłyszał od innych. W latach sześćdziesiątych obrobił pocztę w Ustrzykach. Jak tłumaczył Poecie wiele lat później, chciał w ten sposób uczcić święto klasy robotniczej. Zrobił to sprytnie, potem pieniędzmi nie szastał, a władzuchna ludowa, nie mogąc niczego udowodnić, wsadziła go do pierdla za bimber. Na pół roku. Akurat za to, Markucha można było skazać w dowolnym momencie.

Za czynną napaść na funkcjonariusza państwowego, który przybył na bieszczadzkie bezdroża, aby oświecić ciemny lud w kwestii przodującej ideologii, co to wcześniej czy później ogarnie ludzki ród, dostał dwa lata w zawiasach. W zawiasach dlatego, że to... to... to przecież nie on... miał żelazne alibi. Tak czy inaczej, alibi ani nie przeszkadzało mu chodzić dumnym jak paw i chwalić się wszystkim naokoło, ani powtórzyć owego wyczynu kilka lat później i trafić za kratki, tym razem na cztery lata. Wyszedł po siedmiu miesiącach, ze względu na zły stan zdrowia. Wskaźniki demograficzne w Bieszczadach były ważniejsze niż penitencjarna funkcja wymiaru sprawiedliwości Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej.

Jednak wszystkie te ekscesy nie mogły być powodem jakichkolwiek wyrzutów sumienia, podobnie jak nie mogło być powodem wyrzutów sumienia notoryczne niszczenie mienia państwowego, polegające (na przykład) na zamazywaniu tablic drogowych z nowymi nazwami miejscowości, którymi pod koniec lat siedemdziesiątych próbowano zastąpić swojsko brzmiące "Berehy" czy "Chrewt". Lista numerów, jakie Stary wyciął władzy ludowej i post ludowej, była jak stąd do Moskwy, albo do Brukseli. Markuch nie rozróżniał pomiędzy władzą ludową i post ludową, jedną i drugą określając takimi samymi, uznanymi powszechnie za obelżywe, słowami. Właściwie to każdą władzę traktował jak ludową i w miarę upływu lat Poeta coraz częściej dochodził do wniosku, że Stary miał rację. Nie zaprzestał też swoich destrukcyjnych (z punktu widzenia władzy ludowej) działań, jednak ze wszystkiego był dumny i nie szło uwierzyć, że po śmierci mu się odmieniło.

Założenie, że Stary musiał narozrabiać za życia i teraz, dręczony wyrzutami sumienia, próbuje coś odkręcić, było zapewne błędne, albo przynajmniej niepełne.

Poeta myślał dalej.

Chociaż, na własne potrzeby, zdefiniował znacznie precyzyjniej zakres znaczeniowy słowa "rozrabiać", nadal niczego nie rozumiał. Zaczął analizować życiorys swojego pacjenta w oderwaniu od kombatanckiej przeszłości. No cóż, lał po mordzie i zarobił po mordzie nie raz i nie dwa, jednak to należało traktować w kategoriach folkloru i Poeta był w stu procentach pewien, że Markuch nie miał na sumieniu czyjegoś życia. Gdyby Markuch miał na sumieniu czyjeś życie, to echo, które niekiedy rozlegało się w górach, by mu o tym powiedziało i on wtedy na pewno nie piłby z Markuchem.

Rodzina. Co wiedział o rodzinie umrzyka? Na ten temat informacje miał z wielu źródeł, jednak każda z osobna stała w sprzeczności ze wszystkimi pozostałymi. Że pochodził stąd, nie ulegało wątpliwości, jednak tego, czy i po czyjej stronie walczył ojciec Markucha, nie można było jednoznacznie ustalić. Kiedy teren Bieszczadu stał się areną powojennych wydarzeń ponurych, Stary miał plus-minus dziesięć lat i sam nie brał udziału w przelewaniu krwi. Grzechy ojców? Odpada. Poeta był przekonany, że po śmierci każdemu przyjdzie odpowiadać wyłącznie za swoje własne występki. Żona Markucha zeszła przed laty. Baba jak baba. W oparciu o swoją rozległą wiedzę etnograficzną Poeta oceniał, że Stary tłukł kobietę rzadko i nieregularnie, znacznie odbiegając od średnie statystycznej. Z synem sprawa przedstawiała się bardziej enigmatycznie, chociaż nie ulegało wątpliwości, że na styku ojciec-syn iskrzyło od zawsze i stosunki od zawsze układały się kiepsko. Najlepszym dowodem fakt, że nachodzenie Młodego nie przyniosło niczego dobrego, ani niczego złego. Niczego nie przyniosło. Dlaczego w takim razie po śmierci tak bardzo chciał przekazać swojej latorośli jakąś informację? Coś na tyle ważnego, że Poeta, nie myśląc wiele, zdecydował się poświęcić swój czas i wysiłek. Tłumaczenie, że ostatecznie był Poetą, wcale nie wyjaśniało niepowstrzymanej chęci rozwiązania zagadki.

Myślał dalej.

Stary musiał coś zmalować, coś tak grubego, że nawet po pijaku nie rozpowiadał. Przez całe życie wydawało mu się, że to coś wymazał z pamięci ale jak widać... tylko mu się wydawało.

– Co mógł oznaczać ten nocny dance macabre?

– Mógł oznaczać ludzi – odpowiedziało echo. – Ludzi, z którymi musisz pogadać, ludzi, których musisz odnaleźć.

Poeta doszedł do wniosku, że echo się wreszcie do czegoś przydało. Zwiększył wysiłek umysłowy. Kierat musiał mieć znaczenie, ale jakie? Zbyt wiele takich mechanizmów w Bieszczadach nie było. Wiedział o czterech... pięciu... Może by odwiedzić wszystkie po kolei. Pomijając ten w najodleglejszy, w Łupkowie, mógł to zrobić w dwa dni. I co dalej?

– Ale ze mnie dureń! – Uderzył się w swój pusty łeb. Zachlupotało. Widocznie łeb nie był zupełnie pusty.

– Ale z ciebie dureń – odpowiedziało echo... i też kurtuazyjnie zachlupotało, jednak Poeta nie zwrócił na to uwagi. Dalej prowadził intensywne ćwiczenia umysłowe.

Co robił Stary na sam koniec seansu? Rzeźbił. A gdzie stoi kierat? W Dołżycy u młodszego Majchrzaka – ludowego malarza i rzeźbiarza z przekonania. Markuch ze starym hurtownikiem stosunki miał raczej chłodne, ale młodszego syna lubił i co ciekawe szanował. Markuch, kiedy kogoś szanował, dawał wyraźnie światu do zrozumienia, że ten ktoś wart jest powszechnego szacunku.

Na pierwszy rzut oka Jasio Majchrzak wcale nie wyglądał na faceta, który godzien byłby powszechnego szacunku. Jeżeli nie liczyć często zmieniających się panienek, które pragnęły przeżyć przygodę tyleż fascynującą co krótką, baby nie miał. Jednak największym cieniem na reputacji młodszego Majchrzaka kładło się to, że był na utrzymaniu ojca. Karol Majchrzak kupił synowi dom i łożył, aby jego latorośl mogła wieść żywot beztroski a twórczy. Początkowo próbował promować i sprzedawać wytwory rąk swego syna, jednak najpierw dopatrzono się działalności niezgodnej ze statutem przedsiębiorstwa, a kiedy zmienił statut, zaczęły się problemy z kontrolą jakości. Władza nie mogła dopuścić, aby ktoś bezkarnie sprzedawał buble. Gdy hurtownik i ten proces wygrał, pojawili się obrońcy praw zwierząt. Jasio niektóre ze swoich drewnianych wyrobów miał nieszczęście połączyć z futrem wilka. Tym razem pomogła markuchowa siekierka. Do dzisiaj opowiadano historie o tym, jak obrońcy spierniczali gdzie pieprz rośnie. Ludowy artysta zaczął prosperować do momentu, kiedy oskarżono Karola Majchrzaka o wywóz cennych dzieł sztuki za granicę. Poeta, pijąc pod sklepem piwo i kreując opinię publiczną, dowiedział się, że ta sprawa jest w toku, a Jasio Majchrzak nadal pozostaje na garnuszku ojca.

Poeta bardzo zadowolony, że przyjdzie mu odwiedzić Jasia Majchrzaka, zaczął zastanawiać się, czy pójść przez Otryt, czy może podjechać do Bukowca i ruszyć na Terkę. Dosyć miał siedzenia i cieszył się, że wreszcie znalazł jakiś pretekst aby podnieść cztery litery, chociaż wcale nie był pewien, czy ta wizyta popchnie sprawę do przodu. Zdecydował, że wyruszy jutro, a dzisiaj coś zmieni w swoim życiu.

Poeta postanowił się umyć.

***

Stała na drodze, kilka metrów wyżej, i patrzyła na niego z góry. Miała kasztanowe, krótko przycięte włosy i zadziorną chłopięcą urodę. Ładna. Ocenił ją na jakieś dwadzieścia lat – cztery, pięć lat starsza od jego syna. Wiedział, że się trochę boi, że myśli, czy w ogóle podejść. Godzinę wcześniej wlazł do strumyka i umył się porządnie. Pomyślał sobie, że to dobrze być czasem czystym. Śmierdzi się wtedy o wiele mniej. Jeżeli zajeżdżałoby od niego tak, jak na przykład wczoraj, czułby się głupio, gdyby panna zajęła miejsce na pieńku naprzeciwko. Tymczasem, choć od Poety nie zajeżdżało tak jak wczoraj, panna stała i spoglądała, zapewne walcząc ze swymi myślami. Nawet zaczął wątpić, czy się w końcu zdecyduje. Nie próbował wyglądać przyjaźnie. Zawsze, kiedy starał się wyglądać przyjaźnie, wychodziło gorzej niż wtedy, kiedy się nie starał. Siedział tyłem do dziewczyny, kiełbasę nabił na patyk i opiekał nad ogniskiem. Po kilku minutach usłyszał, że jednak idzie w jego stronę.

– Dzień dobry... mogę usiąść?

Kiedy się odezwała, doszedł do wniosku, że nie tylko ładna, ale również bardzo kobieca. Kiwnął głową, wskazując na wolny pieniek i patrzył na kawałek kiełbasy. Przypiekł się już mocno, ale nie był nadpalony w żadnym miejscu. Każdy drobiazg wymagał staranności. Kiełbasa nadziana na kij również wymagała staranności.

– To ty jesteś... Poeta?

Kiwnął głową. Słowo "poeta" wymówiła z pewnym wahaniem, czy może raczej oczekiwaniem. Tak jakby spodziewała się, że odpowie wierszem.

– Ja jestem Gośka. Był u nas młody Markuch... ten drwal... no wiesz... – Od razu przeszła do rzeczy.

– U was, to znaczy u kogo?

– Jesteśmy taką wspólnotą... i tak nie zrozumiesz... to trudno wyjaśnić – dodała po chwili, jakby obawiając się, że rozmówca, potraktowany jako ten, który niczego nie rozumie, wpadnie w złość.

– Chcesz trochę? – Wzrokiem wskazał mięso.

Skrzywiła się. – Jestem weganką.

Popatrzył na nią badawczo. – To nawet widać – dodał po namyśle.

– Po czym tak sądzisz?

– Bo jesteś bardzo przekonana, że widzisz więcej.

Nie obraziła się. Tak, jakby już w życiu zobaczyła więcej. Wpadła w zadumę.

– Dziwne – mruknęła pod nosem.

– Co cię zdziwiło?

– Markuch tak samo mówił o tobie, że widzisz więcej. Tylko, że on na serio... Dlatego tutaj przyszłam. Ojciec Michał powiedział mi, że to i tak nic nie da, że nawet jak widzisz więcej, to i tak nic nie powiesz...

– Ojciec Michał, kimkolwiek jest, ma rację. Nie powiem, bo nie potrafię nazwać. Ja po prostu widzę więcej. Ja nie jestem tym, który wie więcej.

– Dziwne.

– Co znowu?

– Ojciec Michał tak samo powiedział, że nie jesteś tym, który wie więcej, tylko tym, który widzi więcej.

– Jednak przyszłaś, aby mi opowiedzieć.

Popatrzyła na niego z przestrachem. Chciała opowiedzieć, ale najwyraźniej bała się tego, co pozostało w pamięci.

– Ja ci nie pomogę opowiedzieć – odezwał się Poeta po chwili milczenia. – Musisz sama.

Zebrała się w sobie i w miarę precyzyjnie wyłożyła wszystko, co przeżyła w fabryce. Z ulgą zauważyła, że uwierzył. Kiedy on z kolei streścił jej przebieg wydarzeń ostatniej nocy, popadła w zamyślenie. Im bardziej myślała, tym mniej rozumiała.

– Skąd znałaś Starego Markucha?

Zawahała się.

– Byliśmy kilka lat temu w Bieszczadach. Nocowaliśmy w Chatce na Otrycie. Poszliśmy na Rajskie, a kiedy wracaliśmy, zgubiłam drogę i zeszłam do Skorodnego. Wtedy oczywiście nie miałam pojęcia gdzie jestem. Byłam potwornie przerażona i wykończona. Chciałam tylko gdzieś przenocować, ale jakoś nikt nie miał ochoty mnie przenocować. Dopiero Stary.

Poeta czuł, że tym razem nie powiedziała mu wszystkiego, jednak nie zamierzał naciskać. Dziwiło go trochę, że Markuch wpuścił dziewczynę. Normalnie gonił turystów jak zarazę, jednak Gośka wyglądała bardzo sympatycznie, a w Starym dość często budziły się drzemiące resztki człowieczeństwa.

– A Młody? Skąd znasz Młodego?

– Mieszkamy u Młodego. Zawsze jak przyjeżdżamy tutaj, rozbijamy namioty na polu u Młodego. Co cię tak bawi?

– Młody Markuch mnie bawi, chociaż bardziej mnie bawi to, jak ja go widzę. Jest z jednej strony podobny do ojca, a z drugiej stanowi jawne zaprzeczenie ojca. Po prostu nie rozumiem tego.

– Nie rozumiesz, bo źle się na niego patrzysz. – Zrobiła trochę obrażoną minę – Jak się dobrze popatrzysz, to zrozumiesz.

Najwyraźniej miała o Młodym nieco wyższe mniemanie. Poeta zastanowił się, czy oprócz wyższego mniemania nie ma również racji. Zdecydował, że przy najbliższej okazji jeszcze raz spojrzy na młodego Markucha.

– Powiedz mi – podjął po chwili – wtedy w fabryce... co czułaś oprócz strachu?

– Tylko strach. – Wzdrygnęła się na samo wspomnienie.

– Nie czułaś... nie czułaś takiej dziwnej... rozpaczy?

– Nie. Potem, jak już było po wszystkim, to nawet poczułam taki dziwny spokój.

– A nie byłaś ciekawa? Nie byłaś ciekawa tego, co jest dalej? Czy jak już widziałaś więcej, to nie chciałaś zobaczyć jeszcze więcej.

– Nie. – Znowu wyczuł w jej głosie strach. Obie odpowiedzi były zdecydowane i ponad wszelką wątpliwość prawdziwe.

– A o czym myślałaś na koniec, jak już było po wszystkim?

– O Matce, o tym... o tym, że tylko matka... czy to takie ważne?

– Ważne. Powinnaś powiedzieć o tym, o czym nie chcesz powiedzieć.

– Mój ojciec zginął w górach. – Zaczęła mówić trochę szybciej, chaotycznie, tak, jakby całą rozmowę chciała już mieć za sobą. – Ale to nie wszystko. Widzisz, ja nie potrafię się z nikim związać tak naprawdę. Za każdym razem wydaje mi się, że to jest tak jak trzeba, a potem bardzo szybko okazuje się, że nie... po prostu, że nie i wtedy, w fabryce, pomyślałam o tym, że tylko matka jest na świecie.

– Aha.

Znowu trawili swoje myśli. Każde osobno.

– Poeto?

– No?

– A co oznaczało to wszystko? To wszystko, co wtedy widziałam? Ta dziwna przestrzeń i to, że widziałam jak było ciemno, i to, że zobaczyłam w końcu Starego?

Nie miał ochoty wyjaśniać czegoś, czego nie rozumiał. Zrobił więc jedyne, co można było zrobić w takim przypadku –mądrą minę, a potem odparł w głębokim zamyśleniu:

– Taki duch usiłuje zwykle coś przekazać, ale kiedy się boisz, kiedy nie potrafisz poznać tego, co duch ma do przekazania, wówczas najczęściej widzisz tylko to, czego boisz się najbardziej i to, czego nie potrafisz zrozumieć. Gdybyś na przykład teraz się przestraszyła, tak jak wtedy, to i ja pewnie objawił bym się w chmurze dymu z płonących opon i przy akompaniamencie przesterowanego wzmacniacza. A w tle grzmiałoby Black Sabbath. Lubisz Black Sabbath?

Wydęła pogardliwie wargi.

– Jeżeli ktoś młotem pneumatycznym rozwala ścianę, to rozumiem, że chce po prostu rozwalić ścianę. Wiele więcej taką hmm... "muzyką" nie da się wyrazić. Lepiej abyś objawiał się poranną mgiełką przy akompaniamencie griegowego Per Gynta.

Poeta nic nie rzekł. Wyciągnął harmonijkę i zagrał kilka taktów "Poranka". Później melodia płynnie przeszła w inną, smutną, pełną tęsknoty, pełną niewypowiedzianej skargi, że ktoś kiedyś był i kogoś już nie ma. Po prostu nie ma. Gośka zasłuchała się. Sprawiała wrażenie, że nie myśli już o tym co stało się w ruinach fabryki.

Poeta skończył, dziewczyna otworzyła oczy.

– Było bardzo... bardzo piękne. Ale to nie Grieg. Co grałeś?

– Kawałek z lat siedemdziesiątych. "Ona odeszła"... taki był tytuł zdaje się.

– Było słychać, że ona odeszła. Znajdę sobie w necie. – Wstała zbierając się do drogi.

– Album nazywa się "Technical Extasy" – mruknął pod nosem trochę do dziewczyny, trochę do siebie.


Jeżeli ktoś chciałby przeczytać całość, to niechaj zajrzy tutaj: http://www.literka.info/viewtopic.php?f=41&t=3781.

Kolejny dobry, ciekawy i wciągający tekst. A dla mnie i dla tych, którzy kiedyś bywali w Bieszczadach, następna porcja wspomnień i nostalgii, wskrzeszenie tamtego niepowtarzalnego klimatu. I sądzę, że najważniejszą sprawą i główną zaletą Twoich opowiadań, jest właśnie umiejętność realistycznego przedstawienia tamtej atmosfery, tamtego nastroju i obrazów tamtych ludzi, bardzo specyficznych i chyba niespotykanych w innych rejonach kraju, Bieszczady po prostu ich przyciągały. Ale czysty i najwierniejszy nawet realizm, nawet wpadający w naturalizm, to byłoby zbyt mało. Potrafisz oddać specyficzną magię – rzecz jasna to nieprecyzyjne określenie – tamtych obszarów i tamtego czasu, która wywierała niezapomniany, choć trudny do określenia wpływ na człowieka, otwierając zmysły oraz pojmowanie na sprawy, których gdzie indziej nie dostrzegał, bo może po prostu ich nie było lub były zbyt głęboko ukryte. To nie tylko moje zdanie, rozmawiałem o tym, kiedyś, tam, z kumplami, z dziewczynami, z którymi przebywałem, wędrowałem, przeżywałem najpiękniejsze dni. I świat był zupełnie czymś innym, niż jawi się teraz. Wiem, że takie chwile są niepowtarzalne, być może nawet nie dlatego, że zmieniły się góry i miejsca, lecz dlatego, że to my się zmieniliśmy, że właściwie jesteśmy obcy dla tamtych ja. Ale dzięki tej lekturze odwiedza mnie ktoś, kogo znałem wtedy i czyją dziwnie młodą twarz mogę spotkać na kilku czarno białych fotografiach.

Kilka spostrzeżeń.

Zrzucił garba i zaklął szpetnie.

Raczej „garb”.

Skoncentrowany, niczym Małysz przed skokiem,

Ten Małysz psuje nastrój. Poszukałbym innego porównania.

Wylazł z namiotu uznając, że o tak wczesnej porze po prostu nie wypada się zastanawiać, czy facet jest groźny, czy nie. Chwilę później zastanowił się, czy raczej nie należało się zastanowić. Przybysz go dostrzegł, wstał, wyszarpnął siekierę z mniejszego pniaka, zamachnął się i wbił w ten, na którym siedział, ale tak, żeby jeszcze dało się usiąść obok. Usiadł. Drugi pniak był wolny.
Poeta uznał, że nie należało się zastanawiać. Dobrze, że się nie zastanawiał.

Zastanawianie x 4. Za dużo.

Echo rzeczywiście wyglądało tak, jakby miało za chwilę zacząć spierdalać.

Może się czepiam, ale echo i wrażenia wizualne, to trochę nie pasują do siebie. Ja bym to ujął bardziej neutralnie: Echo rzeczywiście zachowywał się /sprawiało się tak,...
A może jednak „brzmiało” albo „odpowiadało”?

a informacja o jego śmierci uświadomiła poecie,

Z reguły Poeta piszesz dużą literą. I trochę za często (łącznie z najbliższymi zdaniami) się powtarza.

Synek musiał mieć nie lada problem, skoro tak hojnie dysponował rodzinną substancją.

Ta substancja - zbyt chemicznie - jakoś mi nie nie odpowiada. Napisałbym „rodzinnym spadkiem”/ „rodzinną tradycją”/ 'rodzinną spuścizną”.

ale brakowało mu tego czegoś, co nie dawało się nazwać, a co było widać na pierwszy rzut oka.

Skoro brakowało, to raczej” …a co byłoby widać... /tryb przypuszczający/

Późnym popołudniem dotarli do Skorodnego.

Kiedy ja chodziłem po Bieszczadach, to Skorodne (i Rosochate) nie istniały. Szedłem tam, pamiętam, niesamowite uczucie, czułeś fizycznie obecność wsi, której nie było, tylko zdziczałe drzewa owocowe, kilka ledwo dostrzegalnych fundamentów zielenią porosłych...

którego dobrze znał, i który dobrze znał Poetę.

którego dobrze znał, i który dobrze znał jego.

Połowa samotnych skał w regionie wzięła się stąd,

Skał to tam za bardzo nie ma.

Wiedział, że gwałtowne gesty... ...Starego Markucha.

Ten fragment wydaje mi się w tej sytuacji za długi. Spowalnia niepotrzebnie akcję i rozładowuje narastające napięcie.

Poeta widział więcej

Niepotrzebne powtórzenie; było to opisane w poprzednim fragmencie.

Kiwnął głową, wskazując na wolny pieniek i patrzył na kawałek kiełbasy.

To zdanie nie jest dobre. Raczej: Kiwnął głową, wskazując wolny pieniek, patrząc przy tym na kawałek kiełbasy.
Albo : Patrząc na kawałek kiełbasy kiwnął głową i wskazał na wolny pieniek.

Mam też wrażenie, że rozmowa z Gośką w końcowej partii, odbywała się po wydarzeniach we wcześniejszym odcinku, który przedstawiłeś, a – o ile dobrze rozumiem – wypadki opisywane w tym, miały miejsce wcześniej: (Kilka lat wcześniej) w podtytule.

W stronę światła
(Kilka lat wcześniej, lipiec)

Ruszył dopiero następnego dnia, ale za to bardzo wczesnym rankiem. O ósmej otworzył oczy, a o dziesiątej był już w drodze. Diabli nadali Markuchów. No ale jak już nadali, to nie było możliwości, aby się wywinąć. Poza tym wcale nie był przekonany czy diabli. Stary diabłów nie kochał i było to uczucie odwzajemnione. Mówiło się, że jedynie czart Tworylny miał z Markuchem jakieś konszachty, ale mówiło się również, że te konszachty bardzo popsuły Tworylnemu reputację pośród diabelskiej braci i z jakichś względów (o których się nie mówiło) wyszły czartowi bokiem. Z drugiej strony, choć zmarły z diabłem w przymierze nie wchodził, jak by nie spojrzeć, za życia był upierdliwy i uparty. Poeta miał podstawy przypuszczać, że po śmierci te przywary mogły się nasilić. Tak czy inaczej zdawał sobie sprawę, że łatwo nie będzie.

Nie śpieszył się. Poeta nigdy się nie śpieszył. Człowiek, który się śpieszył, przestawał dostrzegać. Dlatego, kiedy tylko dotarł do Polany, zaczął rozglądać się za czymś, co mogłoby sprawić, że zacznie się nie śpieszyć jeszcze bardziej. Brak pośpiechu był kluczowy w sprawie, którą przyszło mu rozwiązać. W końcu dotarł do sklepu. Sklep był zamknięty, ale wyglądał na taki, który czasami bywa otwarty. Poeta dostrzegł, że w środku stoi lodówka i że ta lodówka działa. W lodówce mogło być piwo. Kiedy pomyślał dostatecznie intensywnie, zdobył pewność, że w lodówce piwo jest. Usiadł na ławce i czekał. Piwo było konieczne, aby Poeta mógł się nie śpieszyć jeszcze bardziej.

Po dwóch godzinach Poeta, nie śpiesząc się jeszcze bardziej, wstąpił w lasy pod Otrytem. Znowu doszedł do wniosku, że czegoś mu brakuje w krajobrazie i znowu odrzucił tę myśl jako nieistotną, skupiając się na tym, co tu i teraz. Lasy pod Otrytem wyglądały pozornie tak samo, jak wszystkie inne lasy w Bieszczadach, jednak on wiedział, że pozory mylą. Zaraz po wojnie, niemal wszystkie błądzonie, które zamieszkiwały w górach, przeniosły się pod Otryt. Niewiele tego zostało. W odróżnieniu od czada, propastnyka, czarta czy mijawki, błądzonie, choć bardziej niewidzialne niż diabły lub czady, były mało odporne na kule, odłamki, widły i broń masowego rażenia, zwłaszcza na pestycydy. Na domiar złego pchały się do ludzi i jak każdemu stworzeniu, które pcha się do ludzi, taka strategia błądzoniom na dobre nie wyszła. Niemalże wyginęły, ale pod Otrytem było ich jeszcze sporo i dlatego, w środowisku wędrowców, Otryt nie cieszył się dobrą sławą. Błądzoń, jak się po nazwie można domyśleć, sprowadza ludzi na bezdroża. Sprowadza na bezdroża kogo popadnie zarówno tych, którzy widzą więcej, jak i wszystkich pozostałych. Dlatego Poeta musiał uważać.

Szedł ścieżką i uważał.

Szedł ścieżką dobre pół godziny, zanim zdał sobie sprawę, że to, co było ścieżką, istnieje już tylko w jego wyobraźni. Nie przeszkadzało mu to wcale. Dywan zeszłorocznych liści potrafił przechować informację o tym, że ktoś-kiedyś-dokądś zmierzał, czy to człowiek, czy to zwierzę. Ani diabeł, ani czad śladów nie zostawiały, więc problem wydawał się w miarę prosty. Dywan zeszłorocznych liści, porośnięty tu i ówdzie kępami paproci, był niczym palimpsest. Poeta przez dwa lata studiował historię i wiedział, że palimpsest, to taka stara księga, w której ktoś kiedyś wytarł litery i zapisał nową historię. Jak się bardzo chciało, to ten wytarty tekst można było odczytać. Ze ścieżkami w lesie było podobnie jak z palimpsestem. Wystarczyło mieć wyobraźnię i bardzo chcieć. Poeta miał wyobraźnię i bardzo chciał, więc ścieżkę dostrzegał.

Wspinał się coraz wyżej. Czasami drogę zagradzało zwalone drzewo, niekiedy musiał zejść w dół i przeprawić się przez strumień. Najważniejsze było, aby iść dobrą ścieżką.

Szedł.

Szedł dobrą ścieżką.

Właśnie przeprawiał się przez strumień szczególnie złośliwy, kiedy zauważył rysia. Strumień był szczególnie złośliwy, ponieważ płynął w bardzo głębokim jarze, który to jar miał zbocza nie dość, że urwiste, to jeszcze grząskie. Poeta, schodząc w dół, powiedział magiczne słowo. Mógł powiedzieć magiczne słowo, ponieważ w pobliżu nie było dzieci. Drugie magiczne słowo wykrzyczał, kiedy obsunęła mu się noga i w sposób niekontrolowany zsunął się kilkanaście metrów w dół. Trzecie magiczne słowo wykrzyczało echo. Magiczne słowa nie pomogły... jak zwykle. Po wylądowaniu Poeta powiedział jeszcze raz magiczne słowo, postanowił się nie denerwować i spojrzał w górę. Wtedy właśnie zobaczył rysia.

Ryś jest podobno kotem. Poeta wiedział, że Ryś jest kotem. Poeta z przyczyn towarzyskich przez jeden semestr (niepełny) studiował biologię. Jednak na biologii nie uczyli, że koty są stworzeniami, które widzą więcej. Do takiej wiedzy Poeta dochodził sam, lub z pomocą innych, przez długie lata. Teraz, patrząc na rysia, od razu zorientował się, że stworzenie dostrzegło coś, lub raczej kogoś, kogo tak od razu, zwyczajnie, nie widać. Aby się upewnić, Poeta nadepnął suchą gałąź, która pękła z trzaskiem. Ryś popatrzył się na Poetę z góry. Poeta popatrzył się na rysia z dołu i pomyślał sobie, że czasami rysie potrafią przekazać wzrokiem coś, co w języku ludzi, do których Poeta siebie samego zaliczał, stanowi ekwiwalent wiąchy tyleż soczystej, co wymownej. Ryś sprawiał wrażenie kota źle wychowanego, jednak Poecie to nie przeszkadzało. Najważniejsze było to, że ryś kazał Poecie zachować ciszę i Poeta ciszę zacował.

Zachowanie ciszy się opłacało. Zawsze bardziej opłaca się być cicho, niż być głośno. Nawet wtedy, kiedy ciocia rozdaje czekoladę i każdy stara się aby, sprawiedliwie, ten dodatkowy, ostatni tafelek przypadł właśnie jemu. Poeta kiedyś był w takiej sytuacji cicho. Nie dlatego, że nie lubił czekolady, ale po prostu zaciekawiło go, co się stanie, kiedy będzie cicho. Od tamtej pory wiedział, że bycie cicho jest opłacalne, chociaż na pierwszy rzut oka może się wydawać inaczej.

Dlatego Poeta był cicho.

Znowu się opłaciło.

Najpierw poczuł smród zgniłych kartofli. Taki najzwyczajniejszy w świecie smród, który uderza w nozdrza, kiedy wiosną schodzimy do piwnicy. Był to dobry znak, ponieważ Poeta mógł mieć nadzieję, że nie spotka diabła. Diabły nie lubią zgniłych kartofli. Propastnyka też nie spotka, bo propastnyki w ogóle nie potrafią śmierdzieć, a poza tym ryś nie miał możliwości zauważyć propastnyka. Poeta nigdy nie spotkał propastnyka na swej drodze, jednak był człowiekiem doświadczonym przez życie i wiedział, że kiedyś musi być ten pierwszy raz. Ucieszył się bardzo, że to jeszcze nie teraz i powiódł spojrzeniem za wzrokiem rysia.

Coś szło, ale Poeta wypocił już wszystko, co pozwalało lepiej dostrzegać i nie mógł zobaczyć. Wyciągnął z kieszeni butelkę, którą dostał od Markucha. Pociągnął solidny łyk. Wzrok mu się wyostrzył na tyle, że zobaczył to coś. Na metr dwadzieścia wysokie, w nastroszeniu swoim przypominające jeża, tyle że mordę miało bardzo szkaradną i nie było pokryte igłami, ale zwyczajnym włosiem, które sterczało na wszystkie strony i straszliwie śmierdziało zgniłymi kartoflami. Poruszało się na dwóch krótkich, przypominających niedźwiedzie odnóżach i wymachiwało również krótkimi, ale muskularnymi, przypominającymi ludzkie, rękoma.

Czad.

Poeta spotkał już czada na swojej drodze i wiedział, że bydle jest niegroźne, chociaż czasem złośliwe a zawsze wkurwiające ponad miarę. Na wszelki wypadek wyłączył komórkę. Czady nie cierpiały komórek, nie cierpiały odtwarzaczy empetrzy, a najbardziej nie cierpiały cyfrowych aparatów fotograficznych. Analogowe aparaty też budziły w nich ambiwalentne uczucia, chociaż jak urządzenie było proste w konstrukcji i załadowane filmem czarno-białym, to jeszcze szło pogadać. Poeta na szczęście empetrójki nie miał, aparatu też nie miał (a ten w komórce był wyłączony), stał spokojnie i czekał. Chciał po prostu pogadać.

Czad szedł górą i śmierdział. Nie chciał gadać. Udawał, że nie widzi Poety. Musiał być bardzo skoncentrowany na udawaniu, że nie widzi, bo nie zauważył również korzenia, który dość zdradliwie sterczał na jego drodze. Zahaczył kosmatym łapskiem, stracił równowagę i klnąc na czym świat stoi, wylądował na dole, dwa metry przed Poetą. Ten ponownie sięgnął do kieszeni, wyjął flaszkę i jeszcze bardziej wyostrzył spojrzenie. Gadzina patrzyła na niego mętnym wzrokiem, w którym głęboka niechęć walczyła z zespołem dnia następnego.

— Strasznie śmierdzisz — warknął czad.

Poeta uznał, że nie odpowie podobnym stwierdzeniem. Czad okazał się szybszy i zasłużył na niewielki szacun. Poza tym nie był pewien czy ma przed sobą czarta, który udaje czada, czy autentycznego czada. To, że bydlak śmierdział jak czad, o niczym nie świadczyło. Biesy, które nie śmierdziały w ogóle, potrafiły omamić zarówno zmysł wzroku, jak i powonienia. Wiedźma powiadała, że wyostrzenie spojrzenia nic tu nie pomoże. Trzeba się było przekonać inaczej. Zdjął plecak, wyszukał wzrokiem spory głaz i usiadł, dając wyraźny sygnał, że nigdzie mu się nie śpieszy. W świecie, w którym na co dzień żył Poeta, taki gest nie oznaczał niczego, jednak tu i teraz (ewentualnie tam i wtedy) taki gest oznaczał zaproszenie do dyskusji.

— Jestem Poeta — powiedział Poeta.

— Poetą może być każdy. Byle łachmyta może być poetą — powiedziała gadzina i zarechotała śmiechem podobnym do śmiechu Mistrza Yody, tylko o wiele mniej sympatycznym.

— Jestem Poetą przez duże "P", takim, który patrzy i dostrzega. — Starał się mówić tonem obojętnym i monotonnym, tak jakby tłumaczył rzecz oczywistą, której jedynie skończony głąb pojąć nie zdoła. — Gdybym nie był Poetą, to nie rozmawialibyśmy ze sobą. Mylę się?

Pomimo kiepskiego samopoczucia czad pojął, że jeżeli dalej będzie się upierał przy swoim, wyjdzie na skończonego głąba. Klapnął na liście i pociągnął nosem. Kiedy czad pociąga nosem, wydaje odgłos podobny do odgłosu, jaki wydaje spłuczka klozetowa. Poeta skrzywił się. Nie przeszkadzało mu to, że czad pociąga nosem, ale odgłos spuszczanej wody w sposób natrętny kojarzył mu się z wykonywanym zawodem. Poeta nie cierpiał swojej pracy i wcale nie był zachwycony, że jego rozmówca mu o tym przypomina.

— No dobra. — Stwór zmienił ton na pojednawczy. — Jak mówisz, że jesteś Poetą, to znaczy, że jesteś Poetą. Na mnie mówią Kwarśluh... samo "h" na końcu — dodał pośpiesznie. Najwyraźniej miało to znaczenie. — Na co dzień zajmuję się chrzęskrzyboczeniem zwierzyny płowej na terenie nadleśnictwa Lutowiska, a ty?

Poeta, choć teren nadleśnictwa Lutowiska znał doskonale, nie miał pojęcia na czym polega chrzęskrzyboczenie, i to jeszcze zwierzyny płowej, jednak również nie chciał wyjść na skończonego głąba, więc jego twarz przybrała pełen zrozumienia wyraz.

— Jestem menadżerem do spraw marketingu. Zajmuję się muszlami klozetowymi. — W głębi duszy żywił nadzieję, że pradawny stwór nie zrozumie jego słów, jednak stwór wydawał się trochę rozumieć, bo wyskrzeczał:

— Po co owijać w bawełnę. Nie możesz powiedzieć, że na co dzień sprzątasz sracze?

Poeta pokręcił głową wyrozumiale — To nie tak. Na co dzień nie sprzątam sraczy, tylko zajmuję się wciskaniem ludziom kitu i namawianiem do tego, żeby kupowali czyjeś sracze, a sraczy kogoś innego, żeby nie kupowali. To jest o wiele bardziej paskudna robota, niż ci się wydaje.

Czad posmutniał i, choć wydawało się to niemożliwe, zaśmierdział jeszcze bardziej.

— To rzeczywiście smutne. A nie myślałeś, aby zwyczajnie... sprzątać sracze?

— Myślałem, ale do tego trzeba mieć i kwalifikacje, i powołanie, a ja nie mam ani tego, ani tego. Dlatego jestem menadżerem do spraw marketingu. — Aby podkreślić jak nisko można upaść, Poeta wyjął podarunek od Markucha i pociągnął z gwinta udając, że zarówno świat jak i siedzące obok stworzenie, przestały go obchodzić. Błysk, jaki dostrzegł w oczach Kwarśluha, przekonał go ostatecznie, że ma do czynienia z rasowym czadem. Biesy nie piły. Postanowił zacieśnić stosunki ze swoim rozmówcą.

— Masz. — Wyciągnął rękę z flaszką.

Włochaty rzucił się łapczywie i wydudlił dobrze ponad dwie setki. Oczka mu się zaświeciły. Uniósł butelkę do góry, popatrzył pod słońce prześwitujące pomiędzy gałęziami. — Niech mnie Święty Jerzy... toć to Markuchowy specjał, małe arcydzieło z żołędziem, jeszcze z czasów głębokiej komuny. — Spojrzał na człowieka badawczo. — Podprowadziłeś Staremu?

Poeta pokręcił głową. — Stary nie żyje.

— Uuu! — Czad zmarkotniał. — Na każdego z was kiedyś przyjdzie pora. Był stary i nie ma. Kwarśluh ponury pójdzie dzisiaj spać.

— Rozumiem cię. — Poeta przerwał chwilę milczenia.

— Gówno tam rozumiesz. — Futro w okolicy poniżej łba uniosło mu się tak, jakby wzruszył ramionami. — Ciebie, konusie, też kiedyś nie będzie. Zwyczajnie, nie masz możliwości stracić kogoś na zawsze. To co ty możesz rozumieć?

— Masz rację. Nie rozumiem i nie chcę rozumieć. — W głosie Poety zabrzmiało głębokie wewnętrzne przekonanie. Rozumienie zbyt wielu rzeczy powodowało, że świat przestawał być przyjazny. Wyciągnął rękę po trunek. Stwór oddał niechętnie. Siedzieli chwilę w milczeniu.

— Daj jeszcze. — Czad wyciągnął łapsko — Wypijemy, co by mu ziemia lekką była.

— Problem w tym — ręka z flaszką zatrzymała się w pół drogi — że ta ziemia wcale mu nie chce być lekką.

— Stary zostawił po sobie coś paskudnego. — Pokiwał głową. — Zawszem mu mówił... — Przerwał w pół zdania, łapczywie patrząc na trunek.

Flaszkę z resztką bimbru Poeta podał Kwarśluhowi. — Ja właśnie w tej sprawie.


***


Kwarśluh, w czasie kiedy Poeta snuł swoją opowieść, robił mądre miny, drapał się po łbie, nawet pierdnął razy kilka, jednak dla Poety, osoby życiowo doświadczonej, nie ulegało wątpliwości, że czad nie ma żadnego pomysłu. Dopiero kiedy doszedł do końca, a morda, trochę przypominająca mordę człowieka, a trochę pysk jeża, przybrała swój normalny przygłupawy wygląd, Poeta z zadowoleniem stwierdził, że jego rozmówca zaczął myśleć.

— Z tego co powiedziałeś — mruknął stwór — wynika, że Stary wcale nie zostawił po sobie niczego paskudnego.

— Też rozważałem taki wariant. Zauważ, że i Małgośka, i młody Markuch, czuli tylko strach. Gdyby zostawił po sobie coś paskudnego, to za każdym razem, kiedy się pojawiał, gdzieś w pobliżu krążyłby zły. Wtedy czuliby także ciekawość, nie tylko strach. Mam rację?

— Teoretycznie tak, ale widzisz... teraz diabli już nie mieszają się do takich spraw.

— A dlaczego to diabli nie mieszają się do takich spraw? — Poeta najwyraźniej nie dowierzał Kwarśluhowi. — Biesy zrobiły się raptem dobre? — dorzucił kpiąco, ale jednocześnie uświadomił sobie, że w ciągu kilku dni wędrówki, czegoś mu w krajobrazie brakowało. Teraz właśnie zdał sobie sprawę z tego, czego mu w krajobrazie brakowało. Szedł, szedł przez dni kilka i prawie nie wyczuwał obecności złego.

— Duży a głupi. — Czad ponownie wzruszył ramionami. — Wyobraź sobie wiochę. Taką dłuuugą wiochę, równomiernie zasiedloną. — Rozciągnął krótkie łapska, jak tylko mógł. — I teraz, jak na jednym końcu ktoś zbuduje karczmę, to gdzie będzie najwięcej luda?

— Biesy nie piją. Co to ma wspólnego z biesami? — Poeta zakwestionował porównanie, ale zaczął sobie zdawać sprawę, co Kwarśluh ma na myśli.

— Myśl abstrakcyjnie! Co z tego że nie piją? Wyniosły się z Bieszczadu, bo znalazły sobie lepsze zajęcie. Mylę się? — dodał złośliwie, naśladując sposób mówienia Poety.

Poeta nie zwrócił uwagi na zaczepkę, przytaknął jedynie, a czad kontynuował.

— To się zaczęło na dobre jakieś dwadzieścia lat temu, ale przybrało na sile po dwutysięcznym czwartym. — Znowu zarechotał paskudnie. — Ale coś mi się widzi, że nie odeszły daleko. Skoro ludzie są tacy sami jak kiedyś, no to i czarci muszą być gdzieś w pobliżu. Ale tu, w tej sprawie, nie o czarta chodzi.

— No to o co chodzi?

— Jak by Starego po tamtej stronie nie chcieli, to co czułby Młody? Co czuła by kobitka, która ci się tak spodobała?

— Czuli by taką... dziwną rozpacz.

— Nie rozpacz, tylko zespół indukowanej współdesperacji ignorancie. — Kwarśluh był wyraźnie niepocieszony, że jego interlokutor nie dał się sprowokować uwagą o "kobitce, która mu się spodobała". Był pewien, że zacznie się plątać w wyjaśnieniach typu "nie, ależ skąd, to znaczy tak, jednakże..." lub "wcale mi się nie spodobała, to znaczy spodobała mi się, ale..." ewentualnie coś w tym rodzaju. Tymczasem człowiek, zamiast być zabawnym, jak przystało na człowieka, robił użytek ze swoich szarych komórek. Kiedy ludzie zaczynali robić użytek ze swoich szarych komórek, przestawali być zabawni, a Kwarśluhowi zawsze się wtedy wydawało, że nieszczęście wisi w powietrzu. Tak było i teraz.

— Masz rację. — Poeta przerwał tok czadowych myśli. — Czyli Stary, czegoś nie zdążył w życiu zrobić, zapewne czegoś dobrego, i teraz próbuje sprawę zamknąć. — Udał zamyślenie, kątem oka obserwując niezadowolenie czada, któremu nie wyszła prowokacja.

— A poza tym kto ci naopowiadał takich głupot, że czarci nie piją? Może ta kobitka... która ci się tak spodobała? — Czad podjął kolejną próbę zdeprymowania Poety. Nie liczył specjalnie na sukces, ale postanowił zrobić wszystko, co możliwe, aby potem nie mieć sobie nic do zarzucenia.

— Czarci nie piją — powiedział Poeta stanowczym tonem — a mówiła to nie kobitka, która mi się spodobała tyko Wiedźma. — W zamyśleniu obserwował korony drzew. Nie musiał patrzeć na Kwarśluha, aby być pewnym, że ten uznał się za pokonanego.

— Skoro Wiedźma, to co innego. — Kwarśluh uznał się za pokonanego. — Prawdziwy czart nie pije. Nawet takie panisko jak Tworylny nie pije. Ale sam żem niedawno widział Szypowatego z flaszką. Che, che, che. — Znowu zarechotał szkaradnie. — Szypowaty nawalony jak kareta.

— Szypowaty stanowi wyjątek potwierdzający regułę. Pije, bo kiedyś, przed wiekami, pracował razem z ludźmi przy wyrębie lasu. Potrafisz sobie wyobrazić kogoś, kto pracowałby przy wyrębie lasu i jednocześnie uprawiał abstynencję?

— Nie. Nie potrafię. — Czad popatrzył z uznaniem na rozmówcę. Niby człowiek, a gada normalnie. — Praca przy wyrębie lasu każdego uszlachetnia — dodał z głębokim wewnętrznym przekonaniem.


***


Do Dołżycy dotarł pod wieczór. Chałupa faceta, którego szukał znajdowała się na skraju wsi, tak, aby gospodarz, mawiając: "moja chata z kraja", nie odbiegał zbytnio od stanu rzeczywistego.

— Prawda leży po środku — podsumował Jasio Majchrzak opowieść Poety, rozlewając do musztardówek kolejną porcję nalewki na jeżynach.

— Czy po środku, to nie jest pewne, jednak nie ulega wątpliwości, że prawda leży — odparł filozoficznie Poeta. Z ulgą zauważył, że artysta w dalszym ciągu uważa go za nawiedzonego pomyleńca. Pozwoliło mu to na przytoczenie zarówno historii opowiedzianej przez Gośkę, jak i jego historii, bez zbędnych niedomówień, nie siląc się na nadawanie pozorów racjonalizmu czemuś, co racjonalne nie było.

— Markuch powiedział mi, że po jego śmierci do mnie przyjdziesz.

— To można było łatwo przewidzieć. — Poeta wzruszył ramionami. — Od wielu lat zachodzę do różnych ludzi, a ty jesteś ważną pozycją na mojej krótkiej liście.

— Powiedział, że przyjdziesz i że przyniesiesz ze sobą jakiś problem. Kazał mi odpowiedzieć na Twoje pytania i zrobić to, co uznasz za właściwe.

Poeta wcale nie był pewien czy Majchrzak coś ukrywa, czy mówi prawdę. Jeżeli skrywali ze starym jakąś tajemnicę, to można było być pewnym, że owa tajemnica, tajemnicą pozostanie. Jasio może i nie grzeszył męską zaradnością, jednak jeżeli się pije we dwóch i jeden drugiemu wyjawi coś, o czym świat nie powinien wiedzieć, to prawdziwy chłop nie wysypie druha, choćby pasy z niego darli. Pod tym względem Jan Majchrzak był stuprocentowym facetem.

Kiepsko to wszystko wyglądało.

— Posłuchaj Jasiu. Nasz nieodżałowanej pamięci przyjaciel, zabrał do grobu jakiś sekret. Zabrał go zupełnie niechcący, bo przed śmiercią nie zdążył się podzielić tym, co wiedział, z kim trzeba. Teraz sprawia mu to przykrość. Znałeś Starego lepiej niż ja i wydaje ci się, że rozumiesz, co może się wydarzyć, jeżeli coś sprawia mu przykrość. Otóż ja muszę ci powiedzieć, że nie rozumiesz, co może się wydarzyć. Chętnie bym ci wytłumaczył, ale po pierwsze sam nie rozumiem, a po drugie i tak byś mi nie uwierzył. Ale coś się wydarzy. Tego możesz być pewien.

Zmęczyła go cokolwiek przydługa tyrada. Chwycił w garść musztardówkę. Nie jakieś tam badziewie po maśle czekoladowym, tylko prawdziwą peerelowską musztardówkę i wychylił do końca.

Jego rozmówca nie wyglądał na przekonanego, a skoro nie wyglądał na przekonanego, można było założyć, że chociaż jest skłonny odpowiadać na pytania Poety, niekoniecznie odpowie na wszystkie pytania Poety, a już na pewno nie odpowie na pytania, których Poeta nie zada.

Poeta nie wiedział o co zapytać.


***


Spanie w łóżku ma swoje zalety. Po przebudzeniu boli przede wszystkim głowa, kości znacznie mniej. Poeta nie przekroczył jeszcze czterdziestego czwartego roku życia i w jego przypadku nie miała zastosowania zasada, że jeżeli się obudzisz i nic cię nie boli, to znaczy, że już umarłeś. Choć do końca się nie obudził, nie ulegało wątpliwości, że żyje. Łeb bolał standardowo, tak jak po zwyczajnym piciu. Jego ciągle nieostry wzrok zatrzymał się na obrazie, wiszącym na ścianie. Było to malowidło, które Majchrzak stworzył dla siebie. Wszystkie płótna, które Majchrzak tworzył dla siebie, robiły na Poecie piorunujące wrażenie. Czasami nie potrafił zrozumieć, że człowiek, który maluje takie rzeczy, nie jest jednocześnie tym, który widzi więcej. A może Jasio widział więcej, tylko nie zdawał sobie z tego sprawy?

"Dryfujący" — tak zatytułowany był obraz. Na olbrzymim ni to lodowym, ni kamiennym bloku z trudem można było dostrzec krzesło. Na krześle siedziała drobna postać, ledwie widoczna, swoją znikomością podkreślając ogrom płynącego w przestrzeń monolitu. Całość była zagadką, choć jednocześnie tchnęła spokojem, który można osiągnąć, jedynie wtedy, kiedy zaakceptujemy nieuchronność przemijania.

Poeta zwlókł się z wyra. Zszedł na parter. Dzień wstał słoneczny i upalny. Gospodarza nie było w domu. Niedomknięte drzwi wejściowe pozwalały przypuszczać, że wyszedł na chwilę i zaraz wróci. Gość wziął gorący prysznic, po czym usmażył sobie jajecznicę. Kiedy poczuł błogie rozleniwienie, zdecydował, że należy sprawdzić, która jest godzina. Nie dlatego, aby mu się śpieszyło. Poecie się nigdy i nigdzie nie śpieszyło, jednak uważał, że cywilizowany człowiek powinien raz na dzień sprawdzić, która jest godzina. Choćby po to, aby podtrzymać w sobie złudne poczucie kontroli nad przemijaniem. W domu malarza było kilka starych szafkowych zegarów, jednak wszystkie wskazywały północ ewentualnie południe, w zależności od nastroju. Jasio po prostu lubił to, co się nie zmienia. Chcąc nie chcąc włączył komórkę. Był dwudziesty pierwszy lipca w pół do drugiej...

Potem komórka zaczęła rozpaczliwie bzyczeć. Sypnęło reklamami. Aż go ręce rozbolały od kasowania atrakcyjnych propozycji i odrzucania niebywałych okazji. W ferworze walki o mało nie skasował SMS-a od żony, która szkoląc się intensywnie w zakresie przebywania w towarzystwie, w którym nie miała ochoty przebywać, przesyłała mu pozdrowienia z tropików, sprawdzając czy żyje i pytając o to, czy któreś z dzieci raczyło przekazać jakąkolwiek wiadomość. Poeta sprawdził: żadne nie raczyło. Zrobił więc to, czego dzieci bardzo nie lubiły: zadzwonił najpierw do jednego, a potem do drugiego. Dowiedział się dwukrotnie, że "przecież umówili się, że nie będą do siebie dzwonić tylko esemesować". Dowiedział się także, że zarówno starsze jak i młodsze dziecko nie ma czasu rozmawiać. Więcej nie próbował się dowiadywać. Ostatecznie zdobył już wszystkie informacje możliwe do zdobycia. Odpisał do żony, wykasował kolejne piętnaście SMS-ów i wyłączył telefon. Poeta, podobnie jak jego przyjaciel Stefan Goszczyk, kiepsko czuł się z wymianą pokoleń.

Wyszedł na podwórko i zaczął rozgrzebywać kopiec w nadziei, że znajdzie jeszcze kilka kartofli, które nadawałyby się do upieczenia. Majchrzak twierdził, że przechowywanie w piwnicy czegokolwiek poza butelkami zwyczajnie nie przystoi artyście. Piwnica winna służyć do przechowywania trunków. Wyłącznie trunków. Efektem ubocznym takiego sztywnego stanowiska było to, że w kiepsko ułożonym kopcu większość kartofelków przemarzła i przegniła. Poeta natrudził się solidnie, zanim wykopał kilkanaście jako tako rokujących egzemplarzy.

— Ciągle myślę, co też stary Markuch mógł zrobić, a czego nie zdążył zrobić i mój nos mówi mi, że to musi mieć coś wspólnego z Młodym. — Jasio wrócił, niosąc na ramieniu okazałą torbę, która pobrzękiwała zachęcająco.

— Za każdym razem, kiedy próbuję myśleć w ten sposób, wykładam się na jednym i tym samym pytaniu: po co.

— Jak to, po co? Markuchy poprztykały się jakieś siedem lat temu. Konflikt między ojcem i synem, to nie jest to samo, co konflikt w małżeństwie. Zgodzisz się chyba?

— Zgodzę się — powiedział bez przekonania Poeta. Sam nigdy nie doświadczył poważnego konfliktu ani ze swoim ojcem, ani w małżeństwie. Z tego, co zdołał dostrzec, konflikty międzyludzkie były jak wirus grypy, niby wszystkie takie same, jednak ze skłonnością do mutacji. W praktyce okazywało się, że każdy konflikt wymaga indywidualnego podejścia.

— Kiedy małżeństwo się sypie — rozumował artysta malarz — to wiadomo, winne są dwie strony: żona i teściowa, a kiedy ojciec pokłóci się z synem, to może być tak, że żaden nie jest winien. Uzasadniałoby to twoją teorię. To nie żal za grzechy doskwiera Staremu. Ale ja myślę, że skoro przez siedem lat prawie ze sobą nie gadali...

Poeta pokręcił głową. — Ja myślę, że tu chodzi o kogoś jeszcze. Kogoś innego. Być może, że o Ciebie.

— O mnie? — Jan Majchrzak zrobił ekstremalnie niewyraźną minę.

— W ostatnich miesiącach Stary wiele stracił ze swojej witalności. Trzeba mu było nieco pomagać. Młody się wypiął na ojca, a we wsi... sam wiesz, jaki mieli stosunek do Markucha. Ktoś się musiał nim zajmować.

— No dobra. — Jasio sprawiał wrażenie, jakby przyznawał się do winy. — Ja mu pomagałem.

Poeta przez chwilę miał nadzieję, że jego rozmówca wymięknie i powie wreszcie to, o czym wiedział a czego z jakichś względów nie chciał powiedzieć, jednak owa nadzieja z każdą chwilą była coraz mniejsza i mniejsza.

Weszli do domu. Wieczorem do Jasia przychodziło kilka osób. Trzeba było przygotować ognisko oraz wszystko, co się z ogniskiem wiąże. Mieli trochę roboty. Na gospodarza więcej naciskać nie zamierzał. Słowa wypowiadane od siebie mają większą wartość niż słowa strachem, pochlebstwem czy mamoną z gardła wydarte. Słowa dla Poety były ważne. Ostatecznie był poetą.

Spojrzał się na ścianę nad kominkiem. "W stronę światła" — tak nazywało się kolejne dzieło, które robiło na nim wielkie wrażenie. Zdaje się, że to z powodu tego właśnie malowidła Senior Majchrzak zasłużył sobie na reputację "międzynarodowego przemytnika dzieł sztuki". Scena, którą obraz przedstawiał, ujęta była "od góry", o ile w przypadku majchrzakowych obrazów można było mówić o kierunkach w przestrzeni. W żółtej, pastelowej płaszczyźnie widniał okrągły otwór. Przez otwór wpadało jasne światło-nieświatło, w każdym bądź razie wpadało coś, czego człowiek pragnie najbardziej, choć nie jest w stanie tego czegoś umysłem ogarnąć. W stronę otworu pełzało kilka nagich postaci. Postacie kojarzyły się nieco z truposzami Beksińskiego, tyle że były elegancko okryte skórą, bez krzty owego trupiego uroku, wszechobecnego na płótnach Mistrza z Sanoka. Obraz przedstawiał nędzę i nadzieję pełzania. Poeta nie musiał pytać artysty co dalej. Wiedział, że ci, którzy zdołają osiągnąć otwór, staną się aniołom podobni.



Cały tekst tutaj: http://www.literka.info/viewtopic.php?f=41&t=3781.

Przeczytałem z przyjemnością trzy razy. Nastrój i atmosfera jak zawsze. Do korygowania właściwie wiele nie ma, drobiazgi tylko czy przeoczenia. Urzekające są te autochtoniczne stwory; przyszło mi do głowy, że dobrze by było zaszczepić je w realny klimat Bieszczad, stworzyć jakby regionalna kulturę w tym obszarze pewnego folkloru i mitologii. Zdaję sobie sprawę, że to niezwykle trudne, na pograniczu niemożliwości, ale... O ile się orientuję, tam nie ma niczego takiego, a przynajmniej w swoim czasie nie słyszalem. Kiedy ja tam bywałem (wczesny i średni Gierek), to wciąż żyła tylko „mitologia” wojny, kilkakrotnie wysłuchałem opowieści o eksplozji pociągu z amunicją pod Łupkowem i pewnie jeszcze dziś potrafiłbym wskazać, skąd dokąd leżały ułożone rzędy trupów na stacji w Komańczy.

Jednak na biologii nie uczyli, że koty są stworzeniami, które widzą więcej.

Pewna grupa uczonych (wiem to z filmu popularnonaukowego na YT) stwierdziła, że koty widzą światy równoległe.

Do takiej wiedzy Poeta dochodził sam, lub z pomocą innych, przez długie lata.

Przecinek przed „przez” bym usunął.

Ryś popatrzył się na Poetę z góry.

„się” zdecydowanie do usunięcia

Poeta popatrzył się na rysia z dołu i pomyślał sobie,

jw.

że ryś kazał Poecie zachować ciszę i Poeta ciszę zacował.

„zachował” - literówka

Nawet wtedy, kiedy ciocia rozdaje czekoladę i każdy stara się aby, sprawiedliwie, ten dodatkowy, ostatni tafelek przypadł właśnie jemu.

Tutaj coś nie gra. Zrobiłbym tak: ...i każdy pragnie, aby było sprawiedliwie i ten dodatkowy, ostatni...

że bydle jest niegroźne, chociaż czasem złośliwe a zawsze wkurwiające ponad miarę.

Przecinek przed „a”.

czegoś mu w krajobrazie brakowało. Teraz właśnie zdał sobie sprawę z tego, czego mu w krajobrazie brakowało.

Rozumiem, że to podwójne powtórzenie jest świadome, ale ja bym napisał tak:
czegoś mu w krajobrazie brakowało. Teraz właśnie zdał sobie sprawę z tego, czego mu w nim brakowało.

a mówiła to nie kobitka, która mi się spodobała tyko Wiedźma.

tylko Wiedźma. - Literówka

— Prawda leży po środku — podsumował Jasio Majchrzak opowieść Poety, rozlewając do musztardówek kolejną porcję nalewki na jeżynach.

— Czy po środku, to nie jest pewne, jednak nie ulega wątpliwości, że prawda leży

„pośrodku”

Kazał mi odpowiedzieć na Twoje pytania i zrobić to, co uznasz za właściwe.

„mi” bym usunął

bo przed śmiercią nie zdążył się podzielić tym, co wiedział

Ten przecinek wydaje się niepotrzebny; „to co wiedział” jest jednym, spójnym pojęciem.

Znałeś Starego lepiej niż ja i wydaje ci się, że rozumiesz, co może się wydarzyć, jeżeli coś sprawia mu przykrość. Otóż ja muszę ci powiedzieć, że nie rozumiesz, co może się wydarzyć. Chętnie bym ci wytłumaczył, ale po pierwsze sam nie rozumiem, a po drugie i tak byś mi nie uwierzył.

„ci” w każdym zdaniu. Może tak:
Znałeś Starego lepiej niż ja i wydaje ci się, że rozumiesz, co może się wydarzyć, jeżeli coś sprawia mu przykrość. Otóż muszę powiedzieć, że nie rozumiesz, co może się wydarzyć. Chętnie bym to wytłumaczył, ale po pierwsze sam nie rozumiem, a po drugie i tak byś nie uwierzy.
Usunąłbym jeszcze „ja” i „mi”; zaimków zawsze za dużo.

Na olbrzymim ni to lodowym, ni kamiennym bloku z trudem można było dostrzec krzesło.

Na olbrzymim ni to lodowym, ni to kamiennym bloku, z trudem można było dostrzec krzesło.
A tak w ogóle, to opis obrazu przypomina Beksińskiego.
Mógłbyś dodać trochę określeń kolorów, w tym chyba nazbyt zdawkowym opisie.

Był dwudziesty pierwszy lipca w pół do drugiej...

„wpół”

Poeta przez chwilę miał nadzieję, że jego rozmówca wymięknie i powie wreszcie to, o czym wiedział a czego z jakichś względów nie chciał powiedzieć, jednak owa nadzieja z każdą chwilą była coraz mniejsza i mniejsza.

Przecinek przed „a”.

Spojrzał się na ścianę nad kominkiem.

Bez „się”.

Niesprawiedliwość numero due. Szczepan w opisie gatunkowym mylnie - moim zdaniem - wycelował w target i chyba tylko temu należy przypisać tak słabe zainteresowanie Jego tekstem. Pudło.

Optowałbym za realizmem magicznym i to dobrej próby, rozlewnym, epickim, oddychającym miarowo, jak wytrawny górski piechur na długiej trasie.

Są realia, nieco egzotyczne co prawda, ale jak te melodie, które lubimy, bo je znamy. Jest magia - swojska, tutejsza, jeszcze nie ta ze skansenu, pokazywana za pieniądze znudzonym turystom.
Wszystko doprawione ciepłym humorem i nutką grozy.

Się czyta - pod warunkiem, że lubi się czytać niespiesznie, smakując (długie, to fakt) zdania, jak kieliszek dobrego wina.

Miła to jest gawęda kogoś niegłupiego, co już niejedno na tym świecie widział, a co widział i do widzianego domyślił - umie opowiedzieć. I nawet nadużyte powtórzenia, o które bym się kłócił do upadłego nie są w stanie popsuć efektu.

Dziwne, dziwne, że chyba mało kto poleciał przeczytać całość, korzystając z linku pod fragmentem. Ja się skusiłem - i nie żałuję :-)

Gorgiasz pisze:autochtoniczne stwory...dobrze by było zaszczepić je w realny klimat Bieszczad, stworzyć jakby regionalna kulturę w tym obszarze pewnego folkloru i mitologii... O ile się orientuję, tam nie ma niczego takiego, a przynajmniej w swoim czasie nie słyszalem.

Te stwory są do bólu realne. Ja niczego nie wziąłem z wyobraźni... no, może wygląd Kwarśluha sam spreparowałem (ostrzegam, że w moich opowiadaniach czady charakreryzuje ponadprzeciętna zmienność osobnicza), ale mijawki, propastniki, błądzonie i spółka towarzyszą bieszczadzkim osadnikom od zarania dziejów.

Gorgiasz pisze:Kiedy ja tam bywałem (wczesny i średni Gierek), to wciąż żyła tylko „mitologia” wojny...

Kulturkampf? Na pewno coś zbliżonego. Jednak ja od zawsze uważałem Bieszczad nie za ukraiński czy polski, tylko za swój własny, a władzę ludową postrzegałem na podobieństwo kary bożej, którą Dobry Pan za grzechy doczesne na ludzi zesłeć raczył Teren ów był zaludniony w większości przez Ukraińców (głównie Bojków), ale w niczym nie zmienia to faktu, że kraina pod połoninami od zawsze była typowym regionem pogranicza. Oprócz Polaków i Słowaków, w sporej liczbie byli jeszcze Żydzi i Madziarzy. A jeżeli potraktować kraj bieszczadzki odrobinę szerzej to i motyw szlachecki się znajdzie. CKTW Zygmunt Kaczkowski napisał cykl powieści o Nieczui - też zahacza o szeroko rozumianą Bieszczadzką krainę.


...spojrzał się... popatrzył się... będę musiał pogadać z psychoanalitykiem

Gorgiasz pisze:Pewna grupa uczonych (wiem to z filmu popularnonaukowego na YT) stwierdziła, że koty widzą światy równoległe.

Ale o tym pewnie uczą na czwartym-piątym roku, a Poeta, pomimo piętnastu lat swojego studenckiego żywota, na żadnym kierunku nie przekroczył bariery roku trzeciego

Gorgiasz pisze:

bo przed śmiercią nie zdążył się podzielić tym, co wiedział

Ten przecinek wydaje się niepotrzebny; „to co wiedział” jest jednym, spójnym pojęciem.

Zgadza się, bez przecinka. "Tym co wiedział" chyba można podciągnąć pod utarty zwrot.

Gorgiasz pisze:

Na olbrzymim ni to lodowym, ni kamiennym bloku z trudem można było dostrzec krzesło.

Na olbrzymim ni to lodowym, ni to kamiennym bloku, z trudem można było dostrzec krzesło.
A tak w ogóle, to opis obrazu przypomina Beksińskiego.
Mógłbyś dodać trochę określeń kolorów, w tym chyba nazbyt zdawkowym opisie.

No tak. Nie wziąłem pod uwagę, że mój tekst będzie czytany przez Gorgiasza Jeżeli mówisz, że trzeba podkolorować, to przyjmuję, że tak jest. "Dryfujący" był zdaje się w tonacji jasnożółtej z lekkim dodatkiem czegoś ciemnego.

Oba malowidła widziałem w realu. Stworzył je zmarły przed dwudziestu sześciu laty malarz krynicki. Ciekawe, z którym malowidłem Beksińskiego skojarzył Ci się "Dryfujący".

Leszek.Pipka pisze:Szczepan w opisie gatunkowym mylnie - moim zdaniem - wycelował w target i chyba tylko temu należy przypisać tak słabe zainteresowanie Jego tekstem. Pudło.

Leszku, jak głód zajrzy mi w oczy, to obiecuję, że będę celował w każdy target, który się pod pepeszę mojej twórczości nawinie. Ja po prostu radośnie korzystam z tego, że publikuję wyłącznie na Forum i nigdzie więcej. Nawet jeżeli nie wychodzi, to warto koncentrować się na tym, aby malować "podobne, a nie piękniejsze twarze". Nie wynika to z chęci wygłaszania górnolotnych frazesów, ale ze zwyczajnej ciekawości: napiszę a potem zobaczę jak będzie wyglądało. Gdybym celował w target to obawiam się, że moja ciekawość własnego tekstu sprowadziłaby się do zainteresowania z jakim niemal codzień zaglądam na Weryf i sprawdzam, czy ktoś już coś pod moimi wypocinami napisał.

To, że tekst będzie dobry i wart przeczytania, to z góry wiadomo, na podstawie wcześniejszych lektur.

Stanął na rozwidleniu dróg. Miejsce, w którym drogi się rozwidlają ma w sobie coś,

Jednak mamy tu powtórzenie i to tak na samym początku, nie robi to najlepszego wrażenia. Napisałbym bezpośrednio: … Takie miejsce ma w sobie coś,
W wielu dalszych miejscach używasz powtórzeń, ale tam są one uzasadnione, rytmem, stylem - a tutaj jakoś nie bardzo.

Poeta był pewien, że Wiedźma wyjątkowo rozumiała to, o czym mówiła, ale na własny użytek wyjaśniał sobie sprawę nieco dokładniej. Rozwidlenie dróg wymagało podjęcia decyzji i nigdy nie było z góry wiadome, czy decyzja będzie mało ważna, czy stanie się brzemienną w skutkach. Ludzie przestali odczuwać lęk przed dokonaniem złego wyboru, jednak zaczęli się panicznie lękać, że ich zły wybór może zostać zauważony i skomentowany przez innych. Każdy pragnął być postrzegany jako osoba nieomylna. Chociaż nikt nie bał się skutków swoich decyzji, wszyscy bali się podejmowania decyzji. Taki stan rzeczy wynikał również i z tego, że duża liczba osób i instytucji podejmowała decyzje za ludzi, udając, że przejmuje ryzyko związane z pomyłką. Ludzie łatwo się nabierali. Pozwalali innym podejmować decyzje, które normalnie musieliby podejmować samodzielnie. Rozwidlenie dróg, coraz częściej nasuwało jedynie złe skojarzenia. Rozwidlenie dróg przestało być wyzwaniem. Stało się problemem... jednym z wielu.

Tutaj mamy sześciokrotnie powtórzone „decyzje”. Polawirowałbym przyimkami, jakimiś surogatami (np. postanowienie), a nawet pochodnym czasownikiem.

Mógł ruszyć prosto, drogą na Terkę, mógł skręcić w prawo, na górę Falową,

Mnie razi to „górę”; wiadomo, że Falowa to góra i nikt tak tam nie mówi. Ale może to odosobniony punkt widzenia, tych, co tam byli.

Nawet pomyślał, że mogło być gorzej, a nie jest.

Zmieniłbym kolejność słów: Pomyślał nawet,... Nie wiem dlaczego, ale to mi leciutko zgrzytnęło.

Nie mogłeś chłopcze dokładniej umyć rąk, skoro już postanowiłeś przybyć tutaj, aby pociągnąć mnie za język.

Wydaje się, że zdanie winno być zakończone znakiem zapytania.

Gest musiał się spodobać czarnemu bo skinął głową z uznaniem i przestał ostentacyjnie kręcić nosem.

Przydałby się przecinek przed „bo”.

pchnie większą liczbę dusz w wieczności czarną stronę.

Byłoby bardziej czytelnie: pchnie większą liczbę dusz w czarną stronę wieczności.

Słońce zaszło zupełnie. Nad głową mieli rozgwieżdżone niebo, przecięte wstęgą mlecznej drogi. Gdzieś zza horyzontu wyszedł sierp księżyca. W lesie, poniżej, słychać było szczekanie koziołka.

Brakuje w tej części takich właśnie opisów, tworzących odpowiedni i niezbędny klimat.
I bardzo piękny następny, krótki fragment, kończący ten fragment (trzema gwiazdkami).

Dziwne nie było.

Brzmi trochę niejasno.
Może: Nie należało się dziwić tej prośbie.

– Bóg zapłać, Stokrotne Bóg zapłać –

Stokrotne małą literą.

Dalszą rozmowę przerwał żałosny skowyt rottweilera, którego Poeta przytomnie chwycił za obrożę. Na przeciwległym krańcu polany przemknął zając. Pies, nie mogąc postąpić zgodnie ze swoją naturą zawył tak, jak wyje człowiek, kiedy okoliczności zewnętrzne nie pozwalają mu postąpić zgodnie z ludzką naturą, a następnie wyładował swoją frustrację, szczekając zajadle w kierunku szaraka, który zniknął w zaroślach.

Jak moja stara psica namierzy zająca, to znika bezgłośnie, zanim ja pomyślę, aby cokolwiek zrobić. Cosik niemrawy ten rottweiler, aczkolwiek z drugiej strony, nie jest psem myśliwskim, ale za to agresywnym.

Poeta ocenił ludzkość jednym zdaniem, tyle, że bardzo kompleksowo. Rzadko spoglądał na świat z perspektywy wieczności pozwalającej oceniać ludzkość jednym zdaniem,

Tutaj powtórzenie „ludzkość” wydaje się nieuzasadnione.

mocnym spojrzeniem popatrzył mu w oczy.

„spojrzeniem – popatrzył”? Hm...

Musisz być gotowy, aby przyjść, a potem zwyczajnie przyjść.

Coś tu jest nie tak.

Zabrał go zupełnie niechcący, bo przed śmiercią nie zdążył się podzielić tym, co wiedział z kim trzeba.

Mam wrażenie, że zakończenie tego zdania, przekazuje nie to, co należy. Chyba chodziło o:
Zabrał go zupełnie niechcący, bo przed śmiercią nie zdążył się podzielić z kim trzeba tym, co wiedział.

a brak owego spotkania nie będzie miał ani złych następstw, ani dobrych następstw.

Rozumiem, że to kwestia stylu, ale w tym wypadku jednak wolałbym tak:
a brak owego spotkania nie będzie miał ani złych ani dobrych następstw.

Od drogi szedł młody Markuch z ojcową siekierką w jednej ręce a z flaszką w drugiej i uśmiechał się przyjaźnie.

Przecinek przed „a”.

Zgodnie z przewidywaniami. Ale jak wspomniałem, brakuje mi trochę opisów, opisów kreujących ten specyficzny nastrój, poetykę, które były obecne i stosunkowo silnie zaznaczone w poprzednich fragmentach. Brakuje tła, dekoracji, w dobrym tego słowa znaczeniu. Brakuje zadumy i skulonej za drzewem tajemnicy.