Bartosh16 pisze: Tylko w jaki sposób protestem przeciwko Kościołowi jako instytucji jest ocieranie się genitaliami o krzyż? Albo darcie Pisma Świętego?
Jeżeli chodzi o darcie Pisma Świętego, to sytuacja jest oczywista, podobnie jak w przypadku darcia innych świętych ksiąg. To jest zanegowanie podstaw religii, całej wizji świata, jaką ona proponuje. W ten sposób swój światopogląd manifestuje albo wojujący ateista, albo równie wojujący wyznawca innej religii. Prawdę mówiąc, już ja wolę manifestującego Nergala niż Dodę, która pielesi o "naprutych winem kolesiach", co to mieli spisywać Pismo
Głupota jest gorsza od negacji. Więc tak, darcie odnosi się do chrześcijaństwa jako całości, bez względu na róznice wyznaniowe.
Natomiast co do genitaliów i ocierania się o krucyfiks... Najprościej byłoby zapytać samego/samą artystę/artystkę o co im chodziło
Tu nie ma bowiem jednoznacznego kodu symbolicznego, który wskazywałby, jak rozumieć tę sytuację. Wiele zależy od kontekstu. Świadoma i celowa profanacja? Działanie osoby obłąkanej? (W tym sensie, że aktor gra taką rolę). Opętanej? (Wiadomo, jak w "Egzorcyście" i pokrewnych).
Najogólniej, związki między religijnością a erotyką to teren bardzo grząski i lepiej się tam nie zapuszczać :wink: Łatwo bowiem naruszyć poczucie
decorum, czyli stosowności, a właściwie jej braku, przy prezentowaniu treści religijnych. Poczucie
decorumjest zmienne w czasie. Tu taki przykład, hiszpański obraz z XVII w., ukazujący Matkę Boską karmiącą. Nie, nie Dzieciątko. Według legendy, miała ona nakarmić swoim mlekiem min. św. Bernarda z Clairvaux. Sw. Bernard to nie byle kto, tylko Doktor Kościoła, cysters, wybitny teolog oraz, jakby nie było, jeden z najważniejszych twórców kultu maryjnego. Właściwie do dziś cała mariologia ma korzenie w pismach św. Bernarda. I tutaj onże właśnie i Maria karmiąca:
Mleko z jej piersi tryska wprost do ust świętego. Na nakarmienie ma nadzieję jeszcze grupka pobożnych mnichów i mniszek.
Znacznie bardziej dosłowną sytuację prezentuje obraz ze św. Piotrem z Nolasco, gdzie jedną pierś Marii ssie mały Jezus, drugą zaś - siwobrody starzec. Nie chce mi się załadować sam obrazek, więc daję link do całej strony:
https://de.wikipedia.org/wiki/Maria_lactans
To są sposoby przedstawiania Matki Boskiej, które dzisiaj byłyby absolutnie nie do przyjęcia, uznane za jakąś perwersję i w ogóle obrzydliwość. A jednak te obrazy były przeznaczone do kościołów.
I jeszcze obraz martwego Chrystusa, po zdjęciu z krzyża. Autor - Marco Basaiti, nie najwybitniejszy, ale też i nie najgorszy malarz wenecki, zmarły w roku 1530:
Gdyby teraz taki obraz pojawił się w którymkolwiek z polskich kościołów, jego autor zostałby wypędzony z Polski za pedalską profanację, a na przejściach granicznych ustawiono by orszaki z różańcami, żeby broniły mu powrotu.
Granice tego, co w sztuce akceptowalne, są zmienne i wcale nie jest tak, że współczesne rozwiązania są obyczajowo bardziej śmiałe niż te dawne. W przypadku tematyki religijnej niebagatelne znaczenie ma, oczywiście, intencja - żaden z tych obrazów nie został namalowany po to, by którąkolwiek z prezentowanych osób ośmieszyć albo wyszydzić. Wprost przeciwnie, chodziło o podkreślenie ich niezwykłości, świętości, szczególnej roli, jaka im przypadła w udziale. (Ten martwy Chrystus nie jest piękny ot, tak sobie - ale nie ma tu miejsca na wykład z teologii
).
Ale też i dawniej bywały sytuacje mocno niejednoznaczne. Bo jak ocenić ołtarz, w którym Matka Boska ma, według uporczywej legendy, rysy Agnes Sorel, kochanki króla Francji Karola VII (i jego skarbnika, Etienne Chevaliera)?
https://fr.wikipedia.org/wiki/Diptyque_ ... et_005.jpg
No właśnie, intencja. Przekaz kontrowersyjny pod względem formy (dotyczy to zarówno obrazów, jak sytuacji na scenie czy w filmie) broni się - albo ma szansę się obronić - tylko wówczas, kiedy zawiera jasne, w miarę jednoznaczne przesłanie. Można je przyjąć, można odrzucić, tak, jak darcie Biblii. Im więcej niejasności, niepewności "co właściwie artysta chciał powiedzieć", tym większe prawdopodobieństwo, że przekaz będzie obrażał mnóstwo uczuć, tylko właściwie nie do końca wiadomo, dlaczego. Ale też nie wymagajmy od artysty, żeby zawsze wiedział, jakie były jego zamiary.
Czasem może to być prowokacja, którą nazwałabym pustą. Bo tak. Bo artysta powinien prowokować. Bo takie jest jego zadanie, a prowokowanie na styku religia-erotyka jest bardzo skuteczne. Przyciąga uwagę. A do tego, dobrze wpisuje się w postawę buntu. I to niekoniecznie wobec Kościoła. Znacznie częściej wobec hipokryzji i czegoś, co kiedyś nazywano kołtunerią. Takie drażnienie właśnie po to, żeby odbiorca poczuł się urażony.
