Kreacja opowieści
Pomyślałem sobie by napisać tekst będący zlepkiem kilku moich notatek warsztatowych. Sam opracowują dla siebie pomoce merytoryczne i fabularne, i uważam, że publikacja odrobiny takich tekstów nie zaszkodzi mojej tfurczości, ponieważ nie zawierają żadnych moich własnych idei, lecz opracowania na podstawie innych źródeł. Jest to przydatny luźno przygotowany materiał pomocniczy dla początkujących autorów. Kim jestem – nie ważne. Skorzystaj z informacji.
Kreacja opowieści wymaga od autora:
1) Wiedzy o tym, co się tworzy (powinna być na wysokim poziomie, niekompletna może wprowadzić błędy logiczne i niepotrzebne kwestie – niewiarygodność i zacofanie)
2) Opieki nad tym, co się tworzy (każdy etap kreowania jest tak samo ważny jaki ten zarodkowy i finalny – nie ma: stwórz i zapomnij – również bardzo ważna dbałość o każdy szczegół)
3) Spójności tego, co się tworzy (wspólne relacje dla wszystkiego)
4) Jednoczesnego kreowania całości (przeszłość, teraźniejszość i przyszłość fabuły i świata przedstawionego musi być dla nas znana na co najmniej podstawowym poziomie)
5) Nieingerencji w rozwój tego, co się tworzy (proces powinien być nieprzerwany i niczym niezakłócony, tak i z zewnątrz jak i od strony autora)
6) Jedności całości dzieła (zjednoczenie wszystkich zasad i informacji tworzących całość do wspólnego przeznaczenia – naturalnego rozwoju dzieła ku końcowi i kolejnym etapom)
7) Równowagi pomieszania (wszystko musi mieć granice i umiar, nieskończoność jest bez zasad, więc jest chaosem; tak samo utwór literacki musi mieścić w sobie równoważne i równoległe zasady w pomieszaniu negatywnych i pozytywnych, oraz neutralnych składników całości, to znaczy, że tam gdzie czegoś brakuje lub jest tego za mało albo za dużo, wówczas równowaga jest zachwiana i z pewnością zaistnieje dysharmonia, a także niezgodność elementów w perspektywie odbioru - tj. czytelności)
Umiejętności wykorzystania wiedzy w praktyce („wiedzieć” to nie wszystko, należy budować inteligentne relacje informacji z rzeczywistością i rozumieć sens takich, które się przetwarza, oraz takich które autor sam stwarza)9) Wyczucie i orientacja ogólna (wyczucie to jak w muzyce: odpowiednia kolejność, przejścia i ogólny całokształt fabuły są przepisem do wykonania plus znajomość gatunku i wcześniej ustalonych zasad w literaturze)
10) Pomysłowość (idea wielką jest, gdy jej autor jest wielkim człowiekiem, dlatego osobnik bogaty w wszechstronne doświadczenia posiada odpowiednie warunki intelektualne, by produkować się owocnie i oryginalnie podczas procesu abstrakcyjnego użycia własnego umysłu – nie ma sztuki bez cierpienia)
11) Wykonanie formy (postać formy, którą sobie wybraliśmy musi być adekwatna do standardów i dokładnie - jakby nie rzec doskonale – wykonana pod względem czystej natury technicznej – korekta edytorska)
Tyle jeśli chodzi o wymagania wobec autora. Pominąłem kwestię talentu, bo jest to ewidentnie termin z pogranicza subiektywizmu, a przecież chodzi nam o obiektywny wymiar wymagań ; -)
Kolejną sprawą są przygotowania do – ciężkiej i mozolnej – pracy nad literaturą na dobrym poziomie dla poważnych czytelników z poważnymi wartościami. Tryb pracy amatorskiej również przyniesie więcej indywidualnej przyjemności i nauki, gdy autor więcej poświęci inicjatywy dla rozwoju swoich prac. Po bardziej dokładnych przygotowaniach czas na realizację. Plan jest prosty: zrób lepiej niż potrafisz. Wbrew głoszonej opinii: „zrób to jak tylko potrafisz” jest to myśl wprowadzająca w zamęt niedoświadczone umysły. Jeśli tak mielibyśmy podchodzić do całej sprawy to na początek najlepiej byłoby dla autora skończyć zanim się zaczęło. Twierdzenie, że ma się świadomość własnych możliwości i że umie się tyle ile się aktualnie potrafi zdziałać prowadzi tylko do zakłócenia i ograniczenia. Trzeba się wszechstronnie rozwijać bez znaczenia gdzie, kiedy i jak. Cel jest jeden - ewolucja umiejętności. Wiedza to prawdziwa moc. Szczególnie, gdy mamy działać jako kreator.
I. Pod względem merytorycznym:
1) Analiza rynku
2) Analiza umiejętności zawodowych.
3) Określenie co piszemy i dla kogo piszemy.
4) Zaplanowanie objętości. (optymalnie 250 – 300)(cz.2 większa)
5) Ogólnie o co chodzi, opracowanie tytułu na tej podstawie.
6) Budowa fabuły. Wątki fabularne. Jeden wątek główny. Wszystkie wątki muszą się skończyć w tym samym punkcie fabuły – we finale. Wszystko musi mieć logiczne i spójne zakończenie.
7) Losy bohaterów. Bohaterowie pozytywni i negatywni muszą mieć wspólne relacje oraz własne spolaryzowane cele. Coś musi ich łączyć ze sobą i nawzajem różnić od siebie.
To wszystko co wypełnia książkę mając różny związek z fabułą. Również plan postaci.9) Przedstawienie rzeczywistości. Opisy przestrzeni i wyjaśnienia czasu. Uzmysławianie bodźców. Audio-wizualizacja w surowej postaci jako tekst.
II. Pod względem fabularnym:
1. Tworzenie przeciwności. Rozczarowywanie. Wciąż musi się coś dziać. Dynamika to motor, który napędza wszystko. Czas i przestrzeń muszą się często zmieniać. Im bardziej zawrotne i niezwykłe tym lepiej. Los bohaterów musi być jak magnes.
2. Wysoko określamy stawkę zmagań. Cel, wartość i sens wszystkiego co się dzieje, a przede wszystkim tego, co się dzieje z bohaterami i w ich bezpośrednim otoczeniu. Nowe przestawienie znanych już rzeczy to podstawa. Im więcej oryginalnych pomysłów, rozwiązań tym lepiej. Szablony należy „odświeżyć” i wzbogacić czymś innym dotąd nieznanym oraz nowym, ale z sensem.
3. Tworzenie fałszywych poszlak. Nic nie może być do przewidzenia. Gdy opowieść jest przewidywalna wówczas jest przegrana. I znów rozczarowywanie. Losy bohaterów nie mogą być z góry oczywiste ani pewne w przyszłości. Implementowanie przynęt, fałszywych śladów, mylących zdarzeń, destruktywnych sytuacji - zgubny wpływ na losy postaci.
III. Postacie.
1. Postać pierwszoplanowa. Główny bohater. Postać wyjątkowa.
2. Postacie drugoplanowe. Bohaterowie przygodowi. Postacie decydujące.
3. Postacie trzecioplanowe. Bohaterowie wątkowi. Postacie ważne.
4. Postacie neutralne. Tło fabularne. Losowe postacie niezależne od fabuły.
III. Rzeczywistość.
1. Tworzenie świata fabularnego. Logiczne i kompletne realia, w których dzieje się fabuła. Kreowanie nowej bądź zasymilowanej w fabule rzeczywistości będącej samowystarczalną całością dla losu bohaterów. Kreowanie przeszłości, teraźniejszości i przeszłości – jednocześnie. Należy znać bieg wydarzeń występujących we wprowadzeniu, centrum i finale opowieści. Przede wszystkim koniec, jak się wszystko zakończy. Całość musi mieć własną historię i przyszłość. Ważne: należy dokańczać zaczęte wątki czy opisy na tle decydujących punktów zwrotnych fabuły, w których pewne kwestie stają się bardziej, a inne mniej jasne. Proporcja i równoważność jednocześnie dla czasu i przestrzeni. Trzeba brać odpowiedzialność oraz opiekę na siebie za to co się tworzy. Zasymilowanie istniejącej już rzeczywistości lub jej poszczególnych elementów powiedzie się wyłącznie jeśli autor jest dokładnie obeznany z opracowywanym tematem, oraz jeśli poznał właściwą wiedzę z niezbędnych źródeł informacji (np. historycznych). Kompletne stworzenie innego świata od zera nie udało się nawet Tolkienowi ponieważ wykorzystał całe mnóstwo wiedzy pochodzącej z legend, mitów, baśni, opowiadań i innych źródeł lokalnego folkloru. Kreacja czegoś nowego jest niemożliwa bez kompletnej i prawdziwej wiedzy o tym, co już jest. Dlatego jeśli chcemy „pobawić się w boga” wówczas musielibyśmy wykraczać umysłem poza ten wymiar... albo po prostu wiedzieć wszystko. Z racji iż wątpliwym jest by ktokolwiek z nas miał którąś z tych możliwości pozostaje nam tylko: „uczyć się uczyć się, uczyć”.
2. Określenie bezpośredniego otoczenia bohatera. Plan miejsc w przestrzeni i momentów w czasie, które bezpośrednio dotyczą głównego bohatera. Dokonanie wyboru odpowiednich lokalizacji dla akcji postaci przewodzących całości. Najbardziej charakterystyczne miejsca i momenty w czasie właściwie powinny w jakiś sposób bezpośrednio dotykać losu głównego bohatera. Przedstawienie jakichś miejsc i/lub wydarzeń nie wnoszących niczego do fabuły jest nierozsądne, a co najmniej bez sensu. Główny bohater powinien stykać się z postaciami, przestrzeniami i czasem, które z jakiegoś logicznego powodu go obchodzą, i to wszystko powinno – choć nie musi - mieć wspólny związek z głównym wątkiem fabularnym. Bezpieczniej jednak jest pozostać przy „musi”.
3. Przemieszczenia w czasie i przestrzeni. Nie zaszkodzi jeśli w jakimś sensowym celu zmienimy nagle lokalizacje bohaterów w jakieś zupełnie nieznane, dotąd obce lub tajemnicze dla nich miejsce czy moment w czasie. Wręcz lepiej byłoby co jakiś czas w nieprzewidywalnych sytuacjach regularnie zmienić otoczenie bohatera na inne, które w jakiś z góry określony sposób wpłynie na bieg wydarzeń w przedstawionym świecie i na sam los bohaterów - szczególnie głównego – oraz wpłynie na jasne pojmowanie całości opowieści (w tym przeszłości, teraźniejszości i przyszłości). Trzeba też pamiętać, że każda rzecz wpływa na wszystko inne, dlatego takie zmiany muszą być w zupełności dopracowane i spójne. Pomylenie albo pominięcie czegoś, co jest ważnym ogniwem bez jakiegokolwiek logicznego wyjaśnienia dla całości i mającego związek z przedstawionymi wcześniej lub później wydarzeniami - a co najważniejsze z losem bohaterów - może tylko zaszkodzić fabule i nieodwracalnie zmienić oblicze zakończenia. Dbajmy o wszystkie szczegóły, gdy takowe tworzymy.
IV. Los bohaterów – pozytywny.
1. Korona – powód do dumy, wyjątkowość, wyróżnienie, nagrodzenie, naznaczenie, zadanie, misja, przeznaczenie, dzianie się losu, dokonanie wyboru, uświadomienie sobie czegoś ważnego, odpowiedzialność za coś, wyznaczenie sobie celu, wywyższenie, oświecenie, olśnienie, odnalezienie przeznaczenia, mistrzowskie przygotowanie się do rozpoczęcia działań w danej sprawie.
2. Rozumienie – pojmowanie jakiejś rzeczy, efektywna nauka o czymś, logiczne samouświadamianie sobie jakichś informacji, rozumienie wyjaśnienia istnienia pewnej sprawy lub rzeczy, inteligencja, znajomość wiedzy, poznanie i uzmysłowienie sobie czegoś, dokładne obeznanie z danym tematem lub sytuacją.
3. Mądrość – posiadanie właściwej i kompletnej wiedzy w danej sprawie, umiejętność dokonywania właściwych wyborów, zdolna realizacja własnych zamysłów, konsekwentne dążenie do czegoś w dobrej sprawie, odpowiednie gospodarowanie swoją wiedzą w połączeniu z nabytymi umiejętnościami, kontemplacja, poznanie.
4. Siła – pewność posiadanej wiedzy i celu, do którego się dąży, świadomość rzeczywistej wartości własnych zmagań, sukcesywnie realizowana z pomocą potęgi wolnej woli i rozsądku, dokładnie przemyślane działania, które skutkują realnym postępem w kwestii potwierdzania słuszności tego, co jest prawdziwe, umiejętność zdecydowanego powstrzymywania przeciwności, odwaga, śmiałość, heroiczność.
5. Litość – okazywanie akceptacji takiego jakim coś jest, potwierdzanie słuszności własnych działań, okazywanie zgody, szacunku, akceptacji i zaufania, umiejętność wybaczania, rozumienie błędów, sytuacji i zdarzeń, które zaistniały, dawanie szansy na naprawienie własnych błędów i niezgodnych relacji w jakiejś sprawie, dawanie możliwości oraz pomocy, wparcie, okazanie współczucia, naturalna empatia.
6. Piękno – stwarzanie, budowanie, kreacja, kochanie, okazywanie pozytywnych uczuć, dawanie każdego możliwego dobra, pomoc, wsparcie, opieka, ochrona, towarzyszenie, przewodzenie, bezwarunkowa miłość, sympatia, realizacja doskonałości i perfekcji, tworzenie czystego i naturalnego piękna, całkowite zaufanie i poświęcenie, tworzenie harmonii.
7. Sława – powód do zaszczytu, skutek dokonania czegoś wybitnego, wspaniałego i odpowiednio wpływającego na rozwój w danej kwestii, szacunek, wspomaganie, uznanie, popularność, dobre imię, uwielbienie, zaufanie, wzór do naśladowania, upodobanie, kariera zawodowa.
8. Zwycięstwo – wygrana nad przeciwnościami, zdobycie czegoś, osiągnięcie celu, pobicie przeciwnika, sukces, zrealizowanie planu, powodzenie w wykonaniu zadania lub misji, szczęśliwe zakończenie, powrót do pokoju/zgody, uratowanie, powstrzymanie, dotarcie do celu, udowodnienie sobie/komuś czegoś ważnego.
9. Fundament – realizacja podstaw do stworzenia czegoś nowego albo ulepszenia już istniejącego, osiągnięcie wewnętrznego spokoju, odnalezienie siebie samego, dotarcie do celu i stworzenie podstaw do dokonania czegoś innego/nowego, zdobycie wszystkiego co potrzebne do ziszczenia swoich planów – wiedzy, umiejętności, inteligencji, siły, rozsądku, znajomości, równowagi, spokoju itp., doprowadzenie do równowagi czegoś w danej sprawie, właściwe sporządzenie planu stworzenia czegoś nowego/lepszego, zaopatrzenie w niezbędne wyposażenie, kompletną wiedzę i odpowiednie doświadczenie, anulowanie braku czegoś.
10. Królestwo – stworzenie czegoś wielkiego i doskonałego, ogrom osiągniętego sukcesu, świadomość perfekcyjnego wykonania jakiejś rzeczy, zadania lub planu, właściwa kooperacja z otoczeniem oraz odpowiednie wykorzystanie dostępnych dóbr w zgodzie ze wszystkim innym, całkowity sukces, osiągniecie celu, dopięcie swego w zupełności, doprowadzenie do harmonii, zgody, pokoju, współpracy, służenie jednemu wspólnemu celowi w całkowitej zgodzie z tym celem i z innymi sprawami/rzeczami/osobami, świetna realizacja, dokładne, subtelne i totalne zrealizowanie zamierzeń, sukces wspólnych zmagań, wcielenie marzeń w życie, urzeczywistnienie bogactwa, bezpieczeństwa i harmonii w jedności dla wszystkich.
V. Los bohaterów - negatywny.
1. Wywyższenie*
2. Dezinformacja
3. Wykorzystanie
4. Osłabienie
5. Uszkodzenie
6. Dysharmonia
7. Zniesławienie
8. Zniszczenie
9. Uzależnienie
10. Zniewolenie
* - wywyższenie: przeznaczenie celu i losu.
Inną ważną sprawą są główne składniki dzieła literackiego. Oczywiście pamiętamy tak jasne zasady, ale dla przypomnienia nie zaszkodzi, a być może nawet pomoże.
Podział utworu.
I. Prolog (wstęp) – opcja, niekoniecznie
1. Wprowadzenie (początek, rozpoczęcie) – niezbędne
2. Centrum (środek, rozwinięcie) – niezbędne
3. Klimaks (finał, zakończenie) – niezbędne
II. Epilog (koniec) – opcja, niekoniecznie
Dzieło literackie powinno być emocjonującą ucztą dla zmysłów i bogatą w wartości podróżą dla umysłu. Powinna być bramą do inteligentnego zasobu wszechstronnych doświadczeń do których dostęp jest dla potencjalnego odbiorcy silnie utrudniony lub nawet niemożliwy. Jednak by taki diament doświadczania był dla naszej mentalności czytelny musi zostać zintegrowany z prozaiczną powłoką zawartości, umiejętnie prowadzoną przez całość z udziałem ciekawego narratora.
Tak to właśnie wygląda. Kreacja opowieści to nie bajka, ale realizacja dzieła. Urzeczywistnienie naszych myśli w formie surowych, ale współpracujących ze sobą opisów czasu i przestrzeni. Tym trybem pracy w zamyśle przyczyniamy się do rozwoju lokalnej kultury, albo i nawet globalnej kultury i mediów. To odpowiedzialność. Często stłumiony geniusz wyobraźni postępowo ewoluuje, jednak czy zostanie wykorzystany? Wszystko zależy od wolnej woli i jej właściwego użycia. Zrozumienie samego siebie jest kluczem do zmierzenia się z własnymi słabościami i realnym celem zmagań w życiu. Co prawda pisanie jest obecnie elementem kultury, a nie rozwoju naukowego, czy technicznego - i to dlatego „jest jak jest” z tą branżą – ale trzeba przyznać, że w życiu codziennym interesantów literatury jest o czym wspomnieć. Media nie byłyby takimi, gdyby nie pionierstwo w dziedzinie fantazji. Używanie własnej wyobraźni podczas wykonywanie zwykłych czynności może wiele zmienić jeśli dopełnimy ją koncentracją i ćwiczeniem abstrakcyjnego myślenia. Odwołując się na moment do naukowej osobistości znanej pod nazwiskiem Tesla powiem o nim coś interesującego. Mianowicie ten inżynier elektryk wszystkie swoje pomysły i projekty budował i analizował w… wyobraźni zanim podejmował się pracy nad nimi w rzeczywistości. Jak mówił, korzyści z tego wynikające były bardzo duże. Oszczędzał czas, siły i sprzęt. Jakikolwiek element konstrukcji, element, część były najpierw wyobrażane przez niego, dopiero potem realizowane. Jest przykład, jest dowód. Teraz tylko połączyć wiedzę z wyobraźnią i moc z wolną wolą popłynie swobodnie treścią, jak potężny żagiel pchnięty silnym wiatrem na spokojnym oceanie.
Podsumowując do szczęścia potrzeba przede wszystkim dokładnie 4 najważniejszych sposobności. Po pierwsze - wiedzy. Po drugie – umiejętności. Po trzecie – pomysłowości. Po czwarte – wytrwałości i ewentualnie innych cech pozytywnie wpływających na naszą pracę. Jeśli więc brak komukolwiek, którejś z tych cech w równowadze dokształconych i rozwiniętych z innymi, to powinien nad tym odpowiedzialnie popracować. Oczywiście jeśli mu na tym zależy.
źródła:
1. Andrzej Pilipiuk – Bestsellerc.
2. Przemyślenia własne.
Dodane po 10 minutach:
PS: kilka zdań zerżniętych od Andrzeja.
Dodane po 1 minutach:
Tak, te zdania związane z merytorycznym przygotowaniem.
Dodane po 1 minutach:
Ale nie zupełnie. Nie wszystkie w tej kwestii.
